Enflasyonist bakış

Enflasyon olgusu son yıllarda tüm ülkelerin en büyük sorunu oldu. Peki enflasyon tam olarak neyi ifade eder?

Enflasyon deyince akla ilk gelen günlük hayatta çokça kullandığımız mal ve hizmetlerin fiyatlarının artmasıdır.Enflasyon sadece belli bir malın veya hizmetin fiyatının tek başına artması değil,fiyatların genel düzeyinin sürekli artmasıdır. Örneğin enflasyon 2012 yılında %20 olursa 2011 yılında 100 tl olan bir ayakkabı 2012 yılında 120 tl olur.Yüksek enflasyon paranın alım gücünü azaltır ve aynı zamanda fiyat değişimlerini almayı zorlaştırır.

Enflasyonun kaynağı nelerdir?

1) Talep Enflasyonu: Genellikle para arzının artmasının tüketimi artması sonucu ortaya çıkar.Yani toplam talebin toplam arzdan büyük olmasını ifade eder.

Para arzının artmasıyla başlangıçta azalan işsizlik ve artan karlarla ekonomide canlanma başlar. Ançak bu olumlu etkiler kısa süre sonra yerini artan enflasyona ve getirdiği olumsuzlara bırakır.

Türkiye de olan enflasyonda talep enflasyonudur. Ürettiğimizden daha fazla tüketmek istediğimiz için enflasyona neden oluyoruz.Merkez Bankası ise para arzını kısarak talebi kısmaya çalışarak enflayonu azaltmaya çalışıyor.

2) Maliyet Enflasyonu: Üretimde kullanılan her türlü maddenin ve işgücünün maliyetinin artması sonucunda fiyatların artışa geçmesi enflasyon yaratır.

3) Bekleyişlerin Enflasyon Etkisi: Beklentiler enflasyonun artmayacağı yönünde olduğu sürece talep ve maliyet enflasyonu artışa devam etmez. Bunun aksine bir baklenti oluştuğu sürece davranışlar buna göre şekillernir ve enflasyon artar. 

Enflasyon neye neden olur?

1) Karar alma sürecinde; yüksek enflasyon nedeniyle bireylerin ve firmaların fiyat algılamaları bulanıklaşır.

2) Yatırım sürecinde; enflasyonun önceden tahmin edilemeyen değişikliklere nden olarak yarattığı belirsizlik, yatırımcının kendini garantiye almak ve riskten korunmak için fazladan bir getiri talep etmesine ve dolayısıyla reel faizlerin yükselmesine yol açar.Bu da borçlanma maliyetlerini artırarak,üreticinin kredi taleplerini kısıtlayan ve yatırımı engelleyen bir unsur olarak ortaya çıkar.

3)Kredi piyasasında; yüksek enflasyon, finans piyasalarının gelecekle ilgili öngörü yapabilmeleri zorlaştırarak kredi piyasasının verimliliğini ve dolayısıyla kullanabilecek kredi miktarını düşürür.

4) Dış piyasalarda; enflasyonist ortam yarattığı belirsizliği ülkenin diğer ülkelerle rekabet edebilme gücünü zayıflatır, dış ticaret dengesini bozucu tki yapar.

Yüksek enflasyonun sayın alma gücününü azaltarak geçim sıkıntısı yarattığı bilinen bir gerçektir.Diğer taraftan enflasyon bireylerin yaşam kalitesini de olumsuz etkilemektedir. Enflasyon ve yol açtığı ekonomik istikrarsızlık neticesinde hayat pahalılığı ile başa çıkabilmek için ülke geleceğinin en önemli unsuru olan eğitimin ihmal edilmesi, küçük yaşta çalışma hayatına başlanması, sosyal hayata dair kitap, gazete, tatil, eğlence masraflarında kısıntıya gidilmesi, enflasyonun yaşam kalitesini ne denli olumsuz etkilediğine birer örnektir.

kaynak:TCMB

Emrah Çelik

emrhcelik@gmail.com