Finansal piyasaların gücü

Yaşanan büyük krizle birlikte finansal piyasaların, gelişmiş ekonomilerin belirleyici unsuruna dönüştüğünü görüyoruz. Yani, sanal ekonomi. Reel ekonomi ise ikinci plana düşmüş durumda. Bu nedenle kendisini, finansal piyasalara göre belirlemek durumunda kalacaktır.

Oysa ekonominin, üretim ve tüketim ilişkisine göre gelişmesi ve biçimlenmesi gerekmektedir. Paranın da gerçek amacı bir değişim aracı olmasıdır. Ancak finansal piyasalarda üretim söz konusu değildir. Para birilerinin cebinden birilerinin cebine akmaktadır.

Peki, finansal piyasalarda, üretim söz konusu olmadığına göre, kaynağını nereden almaktadır? Tabiî ki faizle, reel ekonomiden. İnsanlar gelirleri yetmediği zaman, tüketimlerini karşılamak için, faizle para alırlar. Devletler, gelirleri giderlerini karşılamayınca, faizle para talep ederler. Reel ekonominin işletmeleri de, üretimlerini sürdürebilmek için yine aynı yönteme başvurur.

Böylece finansal piyasalar, reel ekonominin para kaynağını da emer hale gelmekte. Sürekli değişen faiz oranları. Devletlerin, cari dengelerini korumak için, para birimlerinin değerleriyle oynamaları, ekonomide belirleyici unsur olmaya başlamakta. Ülkelerin faiz oranlarına göre, para birimlerinin değerleri sürekli değişmekte.

İşte bu nedenle, son derece kaygan zeminli ve tedirgin piyasalar olan, finansal piyasalardaki, sürekli değişmeler, kriz ortamlarında krizleri daha da derinleştirmekte, İşin içinden çıkılamaz hale getirmektedir.

Bu durumun sebeplerini “Dünya birde Çin’i kaldıramıyor–3” başlıklı yazımda açıklamaya çalışmıştım. Gelişmiş ülkelerin reel ekonomilerini güçlendirmesi ve finansal piyasaların da reel ekonomiye göre hareket etmesi gerekmekte.

AHMET ELDEN