Gönüllü kültür adamları: Ergün Veren

Ergün Veren ile 2010 yılında Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu Başkanı İ. Ünver Nasrattınoğlu ile görüşmemiz sırasında tanıştık. “Gönüllü Kültür Adamları” dosyam için yaşamöyküsü (biyografi) hazırlamak amacıyla yaptığım söyleşiyi sunuyorum.

Sayın Ergün VEREN, kısaca yaşam öykünüzü anlatır mısınız?

Eskişehir’de 21 Ekim 1965 günü doğmuşum. İlhan Bey ile Hatice Hanım’ın tek evladıyım. Sırasıyla Eskişehir Barbaros İlkokulu (1976), Eskişehir Tepebaşı Ortaokulu (1979), Eskişehir Ticaret Lisesi (1982), Jandarma Astsubay Okulu (Ankara, 1983), Anadolu Üniversitesi Halkla İlişkiler Bölümü (1998), Anadolu Üniversitesi İşletme Fakültesi (2012)’ni bitirdim. Jandarma Genel Komutanlığı bünyesinde 1983-2008 yılları arasında “Jandarma Astsubay” olarak yaptığım kamu görevini müteakip 2008 yılında kendi isteğimle emekli oldum.

Evli ve iki çocuk babasıyım.

Halk kültürü çalışmalarınız ne zaman, nerede başladı?

Uzun yıllar devam eden kamu görevimin temeli; görev yaptığımız yörede, yöre halkının kültürel değerlerini bilmek, saygı duymak ve bunları göz önünde bulundurarak görev yapmak ilkesine dayanmaktaydı.

Çocukluk dönemimden itibaren başlayan araştırma merakımın zamanla hayat biçimi haline dönüşmesinin de etkisiyle görev ya da özel sebeplerle bulunduğum yörelerde halkın kültürel değerlerini öğrenmek, incelemek ve kayıt altına almak suretiyle “halk kültürü çalışmaları” na başlamış oldum.

Halk kültürü alanındaki ilk somut çalışmam da araştırma merakımın bir sonucu olarak ortaya çıktı. Bu

“Yazılı Kaynaklarda Anadolu’da Halk Takvimi ve Halk Meteoroljisi (2009)” adlı kitabının önsözünde de belirttiği üzere şöyledir:

“Her şey 2005 yılı Mart ayının başlarında, günün soğuğundan olsa gerek ki,  takvim yapraklarında yazan “Kocakarı Soğukları” tanımlamasının hatırlamam ile başladı.

Mevsim günlerine, soğuklara, sıcaklara böyle isimler verilmesinin basit bir yerel yaklaşım olduğunu sanıyordum ki, bunun bir bilim dalı olduğunu öğrendim. Folklor (Halkbilimi)… Bununla da kalmayıp, benim yerel birer yaklaşım olduğunu sandığım bu isimlendirmelerin de “Halk Takvimi” ve “Halk Meteorolojisi” olarak sınıflandırılan ve Folklor (Halkbilimi)’un içinde yerini alan bir yan dal olduğunu anladım. Sonuçta ortaya kitap çıktı.”

Bu kitap şu an alanında tek kapsamlı bir çalışma olarak biliniyor.

Hangi yörelerden derlemeler ve araştırmalar yapıyorsunuz?

Eskişehir, Aydın ve Tokat yöresi başta olmak üzere Bolu, Mardin, Antalya, Konya, Afyon, Kütahya, Ankara yöreleri ile birçok ilçe ve köyde derleme, araştırma ve inceleme yaptım, yapmaya da devam ediyorum. Bu artık benim için bir yaşam biçimi oldu. Her ne sebeple olursa gittiğim her yerde inceleyeceğim, derleyeceğim mutlaka bir halk kültürü konusu ya da objesi buluyorum.

Hangi alanlarda derleme-araştırmalar yaptınız/yapıyorsunuz?

Halk Takvimi ve Halk Meteorolojisi, Gelenekler ve Görenekler, İnanışlar, Halk Hukuku,

Halk Hekimliği, Halk Mutfağı, Halk Anlatmaları, Halk Mimarisi, Halk Kurumları vb.

Halk kültürü çalışmalarınızı paylaştığınız ulusal ve uluslararası organizasyonlardan da söz eder misiniz?

Katıldığım Ulusal Kongre, Sempozyum ve Paneller:

Aidiyet, Göç ve Tarımın Şehri: Kulu Sempozyumu (19-21 Ekim 2012, Kulu-Konya), “Kulu Kültüründeki Su Çıkartma Aracı; Seren'in Anadolu İçinde ve Dışındaki Varlığının Analizi”

I. Ulusal Genç Halkbilimciler Sempozyumu (09-10 Kasım 2012, Balıkesir), “Halkbilim Çalışmalarından Görme Engellilerinde Faydalanmaları Projesi; Eskişehir’i Görsem”

Katıldığım Uluslararası Kongre, Sempozyum ve Paneller:

III. Uluslararası Türk Kültürü Kurultayı (21/23 Mart 2011, Muğla-Fethiye)“Aydın Yöresinde Gencer ve Gencer Macunu Uygulaması”,

Uluslararası Türk Kültür ve Sanat Çalıştayı (14–19/Nisan 2011, U.S.A-Florida, Jacksonwille) “Türk, Arap ve Amerikan Halk Kültürlerinde Cemreler”,

XVI. Uluslararası Türk Kültürü Sempozyumu (09 Mayıs 2011, Makedonya-Üsküp)  “Okuntu Geleneğinde Kibrit, Şeker ve Tuz Örneklemesi”, Bildiriler, S:214;224, Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu, Ankara, 2011

Dünya Evliya Çelebi Yılında II. Uluslar arası Ahmet Yesevi’ den Günümüze İnsanlığa Yön Veren

Türk Büyükleri Sempozyumu, (6-8 Eylül 2011, Romanya-Köstence) “Matrakçı Nasûh’un Menzilnameleri ve Babadağ” ,

III. Uluslararası Ukrayna’da Türkçe Konuşan Halklar Sempozyumu ve Türk Sanatları Karma Sergisi (18-22 Eylül 2012, Ukrayna-Kiev) “Kırım Tatarları İle Diğer Coğrafyalarda Yaşayan Tatarların Evlenme Geleneklerinde Kız Bakma/Görme Pratiği”,

I. Uluslararası Ankara-Kazan ve Çevresi Halk Kültürü Sempozyumu ve Türk-İslam Sanatları Karma Resim Sergisi (06/07 Kasım 2012, Ankara-Kazan), “Kazan İsminin Kaynağı Üzerine Bir İnceleme”,

IV. Uluslararası Türk Kültürü Kurultayı (21/24 Mart 2013, Muğla-Fethiye)“Osmanlı Padişahlarından Orhangazi ve Eşi Nilüfer Hatun Üzerine Yakılan Türkü”(Katılacağım).

Halk kültürü çalışmalarınızda sizi destekleyenler oldu mu?

Halk kültürü çalışmalarımda Halk

Kültürü Araştırmaları Kurumu Genel Başkanı Prof. Dr. Sayın İrfan Ünver Nasrattınoğlu’nun çok büyük desteğini gördüm ve halen de bu destek sürmektedir. Her zaman ve her ortamda dile getirdiğim gibi kendilerine şükranlarımı sunuyorum.

Halk kültürü çalışmalarınızda temel felsefeniz nedir?

Halk kültürü üzerine çalışanlar arasında “bugüne kadar el atılmamış konuları inceleyen ve araştıran olarak” lanse edilmeye başladım. Bu benim için çok önemli ve övünülecek bir yaklaşımdır. Çünkü farklı düşünmek, hep üç adım geriden ve üç basamak yukarıdan olaylara, konulara bakmak; görülmeyeni görmek, yapılmayanı yapmak, her şeyi incelemek, araştırmak, sorgulamak yaşam biçimimdir. Neden, sonuç ilişkisi kurmak ve planlayarak yaşamak benim için çok önemlidir. Bunları yaparken mutlu oluyorum, keyif alıyorum. Kısaca yazmak konusundaki felsefem; “merak ettim-araştırdım-öğrendim-paylaşıyorum”

Halk kültürü çalışmalarınızın dışında yaptığınız kültür, sanat ve edebiyat çalışmalarınız var mı?

Halk kültürü çalışmalarımın yanında deneme, şiir, öykü, amatör gazetecilik, fotoğrafçılık ve engellilerle ilgili çalışmalarımı da sürdürmekteyim.

Çeşitli dergi, gazete ve internet sitelerinde deneme ve öykülerim yayımlandı/ yayımlanıyor. Şiir çalışmalarımı bir kitapta topladım ve yayımladım. Amatör gazetecilik konusuna “6-B’LİLER BÜLTENİ” örnektir. Eskişehir Ticaret Lisesi 1982 yılı 6-B sınıfı mezunları arasında irtibatı ve bilgi akışını sağlamak için aylık olarak hazırladığım “6-B’LİLER” isimli haberleşme bültenini abonelerime e-posta yoluyla ulaştırıyorum. Bu bültende mezunlar hakkında haberler ile birlikte kültür, sanat ve edebiyat dünyasından isimlerle yaptığım söyleşileri yayınlanıyorum. Yine birçok araştırmacı, yazar, şair ve akademisyenin kendi alanlarındaki yazıları bültenin sayılarında yerini alıyor.

Bunlardan başka Üsküp (Makedonya)’de katıldığım bir sempozyuma gitmeden önce Eskişehir Valiliği’ne yazılı olarak başvurarak sempozyumun yapılacağı kültür merkezinde sempozyum süresince bir Eskişehir’i tanıtım standı açacağımı bunun için doküman ihtiyacım olduğunu belirterek talep etmiştim. Bana yeteri kadar tanıtım dokümanı verdiler. Ben de bu sempozyum sırasında tanıtım standı açarak küçük bir projeyi hayata geçirmiştim.

Sizin kültür, sanat ve edebiyat dünyasından isimlerle yaptığınız söyleşiler var.  Bunlardan söz eder misiniz?

İnternette www.birharf.net adresinde yayınlanan BİR HARF e-DERGİ’sinde “Ayın Konuğu” köşesinde kültür, sanat ve edebiyat dünyasından isimlerle yaptığım söyleşileri yayımlıyorum.

Halk kültürü alanı dışındaki çalışmalarınızı paylaştığınız ulusal ve uluslar arası organizasyonlar var mı?

Katıldığım Ulusal Program, Yarışma, Etkinlik ve Projeler:

Radyo – Polis Radyosu “İmbikten Damlalar-Mehmet Nuri Parmaksız”, Ankara 25 Mayıs 2010

İmza Günü – Ankara Altındağ Belediyesi Hamamönü Kültür Etkinlikleri-İLESAM Standı, 16 Ağustos 2010

Şiir Yarışması - Cahit Külebi, Memleketimize Bakış Şiir Yarışması, Tokat-Niksar 2010

Nesir Yarışması- Bir Harf E-Dergisi, 2’nci Nesir Yarışması, Ankara 2010

Radyo – Polis Radyosu “İmbikten Damlalar-Mehmet Nuri Parmaksız”, Ankara 26 Nisan 2011

Şairler Şöleni – 16 ncı Simav Eynal Kaplıcaları Şairler Şöleni, Kütahya-Simav 13-15 Mayıs 2011

Kitap Müzeciliği-“Kitap ve Toprak Projesi” Bozüyük Milli Eğitim Müdürlüğü Esra UYSAL, 25 Mayıs 2011

Jüri Üyeliği - Bir Harf E-Dergisi, 3’ncü Nesir Yarışması, Ankara 2011

Kültür Tanıtım Etkinliği - Marmaris Turunç’ta Eskişehir, 19–24 Eylül 2011, Muğla, Marmaris, Turunç

İnceleme-Araştırma, Roman ve Hikâye Yarışması -  İLESAM Ankara, 2011

Kitap Tanıtım ve İmza Günleri – GÖRSEM Görme Engelliler Dayanışma Derneği, Eskişehir, 01-03 Aralık 2012

Jüri Üyeliği - Bir Harf E-Dergisi, 4’ncü Nesir Yarışması, Ankara 2012

Katıldığım Uluslararası Program, Yarışma, Etkinlik ve Projeler:

Uluslararası Fethiye Şiir Şöleni (21 Mart 2011, Muğla-Fethiye)

Engellilere yönelik çalışmalarınızdan söz etmiştiniz. Bunu biraz açabilir misiniz?

Görme engelli dostlarla birlikte olmak onlar için bir şeyler yapmak beni mutlu ediyor. Görme engellilerin de halk kültürü çalışmalarından faydalanmalarını sağlamak ve toplumda farkındalık yaratarak gören-görmeyen iletişim döngüsüne katkı sağlamak için “Eskişehir’in atanmışları, seçilmişleri ve gönül vermişleri engelliler için el ele” isimli bir projeyi Eskişehir GÖRSEM Görme Engelliler Dayanışma Derneği ile birlikte gerçekleştirdik. Eskişehir üzerine kaleme aldığı folklorik inceleme ve araştırma çalışmalarımı ESKİŞEHİR’İ GÖRSEM (Eskişehir Üzerine Folklorik İnceleme ve Araştırmalar) ismini verdiğim kitap bütünlüğünde bu derneğe hibe etti.

Ve basılan bu kitabın başta Eskişehir Valisi olmak üzere, belediye başkanları, milletvekilleri, rektör ve dekanlara, sivil toplum kuruluşlarının yöneticilerine, yazar, şair, gazeteci, televizyoncu ve gönüllülerin bölümler halinde okumalarını sağlayarak görme engellilerinde bu çalışmaları dinleyerek faydalanmaları için CD olarak hazırlandı ve kitaba eklendi. Bu kitabı Ukrayna-Kiev Milli Taras Şevçenko Üniversitesi ile

Romanya’nın Ankara Büyükelçisine ve halk kültürü (halkbilim) alanlındaki birçok akademisyene takdim ettim. Yine bu kitap ve projeyi Balıkesir Üniversitesinin düzenlediği bir sempozyumda bildiri olarak sunarak akademi dünyasının takdirini kazandık. Bu çalışmalarımdan dolayı GÖRSEM Görme Engelliler Dayanışma Derneği tarafından “Onursal Üyeliğe” layık görüldüm.

Bundan başka layık görüldüğünüz ödüller oldu mu?

Halk Kültürü Araştırmaları Kurumu tarafından 1981 yılından bu yana verilen ve halkbilim çevrelerinde “Folklor Oscarı” olarak kabul edilen “Türk Halk Kültürüne Hizmet Ödülü” ile 2010 yılında taltif edildim.

Ayrıca İLESAM (İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği) ile Akçağ Yayınevinin düzenlediği Hikâye, Roman ve İnceleme-Araştırma Yarışmasında “Dünden

Bugüne Takvimler” isimli çalışmamla “İnceleme/Araştırma” dalında Jüri Teşvik Ödülüne layık görüldüm.

Üyesi olduğunuz sivil toplum kuruluşları var mı?

EKK (Eskişehir Kent Konseyi – “Kültür, Sanat Çalışma Grubu” ve “Yerel Değerler Çalışma Grubu”);

EŞAD (Eskişehir Şairler Derneği);

HKAK (Halk Kültürü Araştırmaları

Kurumu “Yönetim Kurulu Yedek Üyesi”);

İLESAM (Türkiye İlim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği

“Teknik ve Bilim Kurulu Üyesi);

GÖRSEM (Görme Engelliler Dayanışma Derneği “Onursal Üye”)

TEMAD  (Türkiye Emekli Astsubaylar Derneği) üyesiyim.

Çalışmalarınızın yayınlandığı gazete, dergi, kitap, internet sitesi ve benzeri yayın organları hangileridir?

Çalışmalarımın yayımlandığı yerleri şöyle sıralayabilirim:

İnternet Siteleri;

“Aklımın Ucunda” http://akliminucunda.net/ isimli e-dergide,

“Hikayelernet.com” http://www.hikayeler.net/yazarlar/20116/ergun-veren/

“Sombahar.com” http://www.sombahar.com/

“Birharf.net”  http://www.birharf.net/news.php sanat ve edebiyat site­lerinde,

“Çütam” (Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi) tarafından resmi sitesinde,

http://turkoloji.cu.edu.tr/

"Ergün Veren" sayfasında; http://ergunveren.wordpress.com/

Dergi, gazete ve kitaplar;

“Aydın Efesi (Aydın)”, “Bakış (Eskişehir)”, “Bal-Tam Türklük Bilgisi (Kosova-Prizren)”,  “Erciyes (Kayseri)”,  “Eskiyeni (Eskişehir)”,

“Kümbet (Tokat)”, “Mozaik (Bulgaristan-Şumnu)” ve “Temad (Ankara)” dergileriyle “Sempozyum Bildiri Kitapları”nda ve “6-B’liler Bülteni”ninde yayımlandı/ yayımlanıyor.

Çalışmalarınızdan kitap bütünlüğünde basılmış olanlar hangileridir?

Bu güne kadar yayımlanan dört kitabım oldu. Bunlar:

1979 Güzünden 1982 Baharın:

Eskişehir Ticaret Lisesi 1982 yılı 6-B sınıfı anısı, 2008)

Okyanusu Göle Sığdırmaktır Şiir: Şiir, Mayıs 2009

Yazılı Kaynaklarda Anadolu’da Halk Takvimi ve Halk Meteorolojisi: Haziran 2009)

Eskişehir’i Görsem: Eskişehir Üzerine Folklorik İnceleme ve Araştırmalar, Nisan 2012

Basılmamış kitap bütünlüğünde olan çalışmalarınız var mı?

İki çalışmam basıma hazır durumda…

Anadolu’yu Görsem: Anadolu

Folklorik Değerleri Üzerine Çeşitli İnceleme ve Araştırmalar

Dünden Bugüne Takvimler: 2011 İLESAM İnceleme-Araştırma Jüri

Teşvik Ödüllü

Radyo-televizyon programlarına katıldınız mı? Hakkınızda programlar, anma programları yapıldı mı?

Bu güne kadar iki radyo programına telefon bağlantısı ile katılmıştım. Bunlar:

Radyo Programı – Polis Radyosu “İmbikten Damlalar” Mehmet Nuri Parmaksız, Ankara 25 Mayıs 2010,

Radyo Programı– Polis Radyosu “İmbikten Damlalar” Mehmet Nuri Parmaksız, Ankara 26 Nisan 2011

Yaşamınız ve sanatınız ile ilgili araştırma-inceleme-belgeseller yapıldı mı?

Osmangazi Üniversitesi (Eskişehir) Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı bölümünce çalışmalarım ve yaşamıma yönelik bir lisans/yüksek lisans tez çalışması yaptırılması için planlamaya alındığını bana bildirmişlerdi.

Söz yazarlığı-bestekârlık var mı?

Şiir çalışmalarım var. Bunları kitap bütünlüğünde toplayıp 2009 yılında

“Okyanusu Göle Sığdırmaktır Şiir” ismini vererek yayımladım.

Şiir konusundaki görüşleriniznelerdir?

Şiir bana göre “yaşanan ve yaşanmayanların dizeleştirilmesidir”. Okyanusu göle sığdırmak gibidir. Onun içinde şiir kitabıma bu adı vermiştim. Ancak halkbilim alanı ağır basınca şiirden biraz uzaklaştım. Üretemiyorum. Neden derseniz? Şiir nazlı ve kıskançtır. Metres istemez. Sizden kaçar. Ama kopmuş değilim. Ara verdim, diyelim. Ancak elinde kalem ve kâğıtla dolaşıp da hadi bir dörtlük yazayım diye didinenlerden değilim. Bir iş ya dört dörtlük olmalı ya hiç olmamalı.

Çalışmalarınızdan somut olarak yararlananlar, alıntı yapanlar, kaynak gösterenler oldu mu?

Halk kültürü çalışmalarımdan bu güne kadar benim bildiğim kadarıyla bir yüksek lisans ve bir doktora öğrencisi arkadaşımız bitirme tezlerinde kitap ve makalelerimden alıntı yaparak yararlandılar. Bunun öncesinde bizzat telefonla arayarak hem izin hem de doküman desteği istemeleri etik ve takdir edilecek davranışlardı. Bundan başka üç ayrı ildeki Meteoroloji İstasyonu Müdürleri de telefonla kitabımızı temin etmek istediklerini bildirdiler. Kendilerine postayla takdim ettim. Yine birkaç gazeteci ve doktora öğrencisi arkadaşımız çalışmalarımızdan alıntı yaparak, kaynak gösterdiler. İyi bir şeyler yaptığınızı anlıyorsunuz. Bunlar mutlu ediyor tabi ki…

Yine “Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Türk Halkbilimi Anabilim Dalında Öğretim üyesi Doç. Dr. Gülin Öğüt Eker hanımefendi tarafından “Eskişehir Yöresinde Selamet Parası” isimli araştırma makalem ders konusu olarak işlendi.

Halk kültürü ile ilgili çalışmalar hakkındaki düşüncelerinizi paylaşır mısınız?

Halk kültürü çalışmaları geçmişle gelecek arasında bağ kurmaktır. Bunun için “içselleştirilerek” ve

“sevda” ile yapıldığında sonuca ulaşılabilir. Halk kültürü öğeleri

“Gör – Merak et – Araştır – Öğren ve Paylaş”ilkesiyle hareket edilip kayıt altına alınmalı ve gelecek kuşaklara aktarılmalıdır. Bunu bir yaşam biçimi olarak benimsemek gerekir. Böyle yapılmadığında ister akademisyen, ister araştırmacı olunsun başarıya ulaşılamaz. Ayrıca bilgi, bilim ve araştırma kavramları kimsenin tekelinde değildir. Hiçbir unvan ve makam beklemeksizin zamanını, emeğini ve parasını harcayarak halk kültürü çalışmaları yapanlar bu alan için önemlidirler.

Geleceğe yönelik düşünceleriniz projeleriniz var mıdır? Varsa nelerdir?

Maddi hırsları ve beklentileri olan biri değilim. Mütevazı yaşıyorum ve bundan da hoşnudum. Tanınmak ve göz önünde olmak gibi bir düşüncem de yok.

Ben değil, ürettiklerim ortada olsun. İlgilenenler ve İhtiyacı olanlar faydalansın.

Kendime ait bir dünyam var. Yolum her yerde herkesle kesişebilir. Ama ölçülü, saygılı ve yeterince… Kimseyi tutsak almıyorum ve kimseye tutsak olmuyorum. Gruplaşmaların içinde yokum. Kaliteli bir yaşam, kaliteli ilişki ve kaliteli işler… Ana hedefim bu…

Halkbilim alanında yüksek lisans yapmak ve severek, keyif alarak çalışma yaptığım bu alanda bilimsel kurallar doğrultusunda araştırmak, elde ettiklerimi de paylaşmak istiyorum.

Ürettiklerimi sosyal sorumluluk projelerinde değerlendirmek daha fazla keyif veriyor bana.

Söyleşimizi bitirirken eklemek ya da vermek istediğiniz mesajınız var mı?

Bu söyleşi için çok teşekkür ediyorum, çalışanın başaracağına inanıyorum. Selam ve saygılarımla…

Sayın Veren teşekkürler…

Halk kültürünün yaşatılmasında ve gelecek kuşaklara aktarılmasında çabalarınız için teşekkürler. Kolay gelsin…

8 Şubat 2013, Ankara