Hatalıysam aramızda kalmasın! Anne Babaların yaptıkları 10 hata

İdeal anne-babayı tanımlamak zor olmakla beraber başarılı anne-babalar, çocuğun ihtiyaçlarını sezen, onlara uygun yanıtlar veren, aşırı hoş görülü veya katı olmayıp, çocuğa karşı esnek bir yaklaşım içinde olan, davranışlarında belirli bir devamlılık ve kararlılık sağlayan, karşı çıkmadan önce her zaman çocuğun isteklerini dinleyen anne-babalardır.

 

Ancak Anne-babalar çocuk yetiştirirken farkında olmadan hatalar yapmaktadırlar. Yapılan bu hatalar; çocukların bütün hayatını olumsuz şekilde etkilemekte, çocukların anti-sosyal davranışlar göstermelerine ve ruh yapılarının bozulmasına sebep olmaktadır.

 

Dr. Keven Steede yapılan bu hataları 10 maddede sıramaktadır:

 

 1-Her şeyde Mükemmel Olma Duygularını ifade Eden Hatalar 

 

 

a)      Her Şeyde En İyi Olmalıyım Duygusu

 

Çocuklardan her şeyin en iyisini en mükemmelini istemek yerine onların çabalarını desteklemeliyiz. Birbirinden farklı ilgi ve yetenekleri olan çocukları, istediğimiz her alanda başarılı olmalarını bekleyerek onları baskı altına almaktansa  onların ilgili ve yetenekli olduğu konularda daha fazla destek olarak gelişmeleri sağlanmalıdır.

 

b) Başarılarımla Varım Duygusu

 

Çocukları şartsız olarak sevmeliyiz ve bunu kendilerine hissettirmeliyiz. Çocuğun başarılı oldukça sevileceğini düşünmesi sürekli baskı altında kalmasına neden olur.

 

c) Olumsuz Duygular Kötüdür

 

Çocukların duygusal halini ortaya koymalarını. “Ağlama çocuğum”, Ona kızmamalıydın”, “Telaşlanma daha iyisini yapacaksın” gibi yaklaşımlar çocuğa hiçbir şey hissetme hakkının olmadığı veya duygularının hiçbir önem arz etmediği mesajını verebilir. Çocuklarımız duygularını ifade etmede ne kadar rahat olurlarsa ilerideki ilişkilerinde de o kadar samimi ve açık olacaklardır.

 

 d) Herkes Beni Sevmeli Duygusu

 

Çocuklara herkesi memnun edemeyeceklerini bildirmeliyiz. Eğer haklı olduklarına inanıyorlarsa direnmelerini öğretmeliyiz. Herkesi memnun etmeleri gerektiği duygusu ile yetişen çocuklar kendileri hakkında kararsız ve endiGelidirler.

 

e) Hata Yapmak ve Yardım İstemek Yanlıştır

 

Hataların doğal ve kaçınılmaz olduğunu anlayan çocuklar kendilerini büyük bir kabul edilmişlik içinde hissedeceklerdir.Hataların olabileceği ve onlardan dersler çıkarılabileceği gerçeği vurgulanmalıdır. 

 

2- Çocukları Yanlış Davranmaya Mecbur Etmek

 

 

 

Bütün çocuklar ilgi isterler. Çocuklar kendilerine bağırmanızı ve azarlamanızı hiç görmezlikten gelmenize tercih ederler. Çocuklar güzel şeyler yaptıklarında ana-babalar onları ödüllendirmeyip bunun yerine çocukları yanlış bir şeyler yapana kadar beklemekte ve o zaman onlara ilgi göstermektedirler. Yalnız hata yapılınca ana-babanın gösterdiği tepkiler (ilgiler) bu tür davranışları istemeyerek de olsa pekiştirmektedir. Eğer çocuk onaylanmayan davranışlar gösteriyorsa, ana-babalar bu davranışı göstermediği zamanlarda çocuğu övmelidirler. 

 

 

3- Tutarsız Olmak

 

 

 

Tutarlılık konulan kuralları ve onların sonuçlarını takip etmek manasına gelmektedir. Eğer bir kural koyduysanız ve bunun etkilerini görmek istiyorsanız söylediklerinizi uygulamaya çalışın. Tutarlı bir düzen çocuğa emniyet, güven ve kontrol hissi verecektir. Ana-babaların verdikleri sözde durması çok önemlidir.

 

Tutarlı günlük işler oluşturulması; Çocuklarınızla oturun ve bir günlük plan oluşturun. Planın eğlenceli ve olumlu olmasına çalışın ve onun ihtiyaçlarına göre düzenleyin.

 

Tutarlı disiplin; Uygulanması imkansız bir kural koymaktansa, kısa süreli ve sürekli uygulanabilecek sınırlar belirlemek daha iyi olacaktır.

 

4- Açık İletişime Kapıları Kapatmak

 

 

 

 

Etkili iletişim, çocuklara değer vermeyi, problemleri çözmeyi ve başkalarıyla iyi geçinmeyi öğretmek için temel bir kuraldır. Çocuklarla iletişimin açık ve etkili olması için anne- babalar, tam ve samimi bir ilgiyle onları dinlemeyi istediklerini hissettirmelidirler.

 

 

5- Sabitliğe Yöneltmek 

 

 

 

Çocuklar problemler, ikilemler ve engellerle karşılaşabilirler. Bu hayatın kaçınılmaz bir parçasıdır. Çocukları bağımsız ve kendi kendine yeterli olmasını öğretmek yerine istemeyerek onları bize bağımlı olmaya teşvik etmekteyiz. Problemi beraber çözmek için çocuğa yardımcı olmaya çalışmak salt emirler ve direktifler yağdırmaktan daha etkilidir. Problem çözme yaklaşımını kullanmak, sorunlu davranışı azaltmaya yardım eder, başka durumlara da uyarlayacağı bağımsızlık, yetenek ve sorumluluk duygusunu artırır.

 

 

6- Otoriter Olmak

 

 

 

Otoriter ebeveynli ailelerde, çocuklar genelde öfke, hayal kırıklığı ve kırgınlık içerisinde olmakta, isyana ve büyük güç çatışmalarına neden olan duygulara kapılmaktadırlar. Çocuklar arasında ebeveynlerin kendilerine karşı olduğu inancı gelişmektedir.

 

7-Yıkıcı Disiplin Kullanmak

 

 

 

Anne-babalar bir hareket planına sahip değillerse gereksiz hatalar yapabilirler. Bu hatalar disiplin girişimini etkisiz hale getirebilir ve çocuğun özgüvenine zarar verebilir.

 

a)      Kızgın Olmadığınız Zamanlarda Disiplin Uygulayın

 

En yıkıcı hatalardan bir, kızgın olduğunuz zamanlarda çocuklarınız üzerinde disiplin kurmaya çalışmanızdır.

 

 b) Disiplini Yerinde Kullanın

 

Öfkelenildiğinde, taraflar “psikolojik siperlerini” kaldırmakta, kendilerini savunmaya daha fazla zaman ayırmakta ve probleme işe yarar bir çözüm bulmak için uğraşmak yerine karşı saldırıya geçmektedirler. Sinirler yatıştığında problem ele alınırsa olumlu bir sonuca varma olasılığı yüksektir.

 

c) İsim Takmaktan Kaçının

 

 Kızgınlık anındaki disiplin, iletişimi kapatıp çatışmayı artırmanın yanı sıra anne-babaların söylemek istemedikleri sözler sarfetmelerine de neden olabilir. Kızgınlıkla verilen zararın ve sinirlenince kullanılan kırıcı ifadelerin düzeltilmesi çok uzun zaman alabilir.

 

d) Uygulanabilir Ceza Verin

 

Kızgınlık esnasında, anne-babalar çocuklarına çok katı ve uygulanması zor cezalar verme eğilimindedirler. Çocuklar bu cezaların uygulanmayacaklarını bildikleri için aldırış etmiyorlar.

 

Seçenekler sunun ve  Disiplini öğretici olarak kullanın. Disiplin yerinde kullanıldığında davranışları hususunda çocuğunuza dersler verebilir. Ebeveyn olarak en önemli amacın isteklerimize belli bir süre boyun eğilmesi değil, çocuklarımıza bağımsız, sorumluluk sahibi ve mutlu yetişkinler olabilmelerini öğretmektir. 

 

8- Yaptığım Gibi Değil Dediğimi Yap

 

 

 

 

En temel ve en etkili anne-baba yöntemlerinden birisi iyi örnek olmalarıdır. Onlara model olmak istediğimiz şekilde davranarak, çocuklarımızın yaşamında güçlü bir olumlu etki oluşturabiliriz. Eğer çocuk, fikirleri dinlenmiş ve onlara değer verilmişse genç de anne-babanın söylediği şeyleri daha çok dinleyecektir. Eğer ebeveynler çocuklarına aktif bir şekilde sözle ve davranışlarla sağlam değerler öğrenmişse, çoğu genç, yetişkin olduğunda aynı davranışları benimseyecektir. İyi örnekler göstererek uygun davranışlar için çocuğunuza model olun.

 

9- Özel İhtiyaçları Gözden Kaçırmak

 

 

 

Her çocuk farklı güçler, zayıflıklar, ilgiler ve dayanıksızlıklar toplamından müteşekkildir. Hayat tecrübeleri ve doğal istidatlarının aracılığı ile çocuklar, aktiflik, utangaçlık, kendine güven, gerilimlere katlanma kabiliyeti derecelerinde ve diğer sayısız kişilik faktörlerinde farklıdırlar. Aktif olan bir çocuk spora teşvik edilebilir. Çekingen bir çocuğu zihinsel faaliyetlere yönlendirmek lazım, onu rahatsız eden spor ve toplum önünde konuşmaya zorlanmamalıdır.

 

10- Eğlenceyi İhmal Etmek

 

 

 

 

Çocuklara her zaman önem vererek onların içinde bulundukları durumdan zevk almasını öğretmek, gelecekte karşılaşabilecek pek çok probleme karşı koymalarına yardımcı olacaktır. Araştırmalar, günlük hayatında mizaha yer veren yetişkinlerin daha sağlıklı olduğunu göstermektedir. Onların bağışıklık sistemi daha dayanıklı olduğunda hastalıklara daha az yakalanmakta ve daha çabuk iyileşmektedir. Ebeveynler için çocuklarımızla anı yaGamanın bilincinde olmak bir maharettir. Anı yaGamak, her dakikayı değerlendirmek ve zamanı dolu dolu geçirmek anlamına gelir. Bu önümüzdekiler küçük Geyler bile olsa ondan zevk almanız demektir. Çocuklar bu kavramı, anne-babalarından, daha küçük yaşlarda iken öğrenmektedirler. Eğer sizi aktif olarak onlarla ilgilenirken veya belli bir anda yaptığınız şeyle görürlerse o ana yoğunlaşmayı öğrenirler. Bu onlara daha mutlu, memnun ve daha şevkli olmayı öğretecektir. Eğlence ve heyecan için küçük işler bile birer fırsat olabilir. Ev işlerini oyuna çevirmek veya avluyu süpürürken şarkı söylemek, mekanın ve anın nasıl yaşanabileceğini çocuklara öğretebilir. O anda nasıl mutlu olunabileceğini çocuğa öğretebilir. Böylece daha mutlu ve daha sağlıklı bir çocuğa sahip olacaksınız.

 

 

 

Kaynak: Dr. Kevin Steede “Anne Babaların Yaptıkları 10 Hata” kitabından derlenmiştir.

 

Murat ATİLA

Klinik Psikolog/Aile Danışmanı

 

http://www.psikoist.net