Huzursuz bacak sendromu

Huzursuzluk, belirsizlik ve çözümsüzlük, biçimde farklı görünseler de özde ayni yerdeler. Sonuçta ortak paydaları, çaresizliğe teslimiyettir. Modern (!) toplum, ümitsizlik ile etiketler çaresizliği. Akıl özgür değil ise eğer; kötü kadere boyun eğmek, zalime beddua, yeter de artar biçare yaşama anlam katmaya.

Elbette olmaz böyle şey! Ümitsizlik ve teslimiyet yakışmaz insan olan insana. Yeter ki dil çözülsün ve anlatsın, kulak açık olsun ve anlasın; eğriyi de doğruyu da.

Bacaklarımıza musallat olan huzursuzluk, yani Huzursuz Bacak Sendromu da buna benzer. Bir yanda derdini anlatamayıp çaresizliğe gömülen, diğer yanda derdi anlamadan yüksekten atanı ile belki biraz trajikomik ama aynen öyle.

Huzursuz bacak, kelimenin tam anlamıyla bacaklardaki huzursuzluğa işaret ediyor. Öylesine bir huzursuzluk ki; yakan, ağrıyan, uyuşturan, kasan, karıncalaşan, keçeleşen, iğneleşen, tırmalayan, ısıran, elektrikleyen, mıncıklayan hani muzır adına aklınıza ne gelse o. Tarifi kolay olsa, tanısı da kolay olacak ama olmuyor işte. Derdini tam olarak anlatamamak, rahatsızlığın en temel özelliklerinden biridir. İşte bu nedenle bütün gece ayakta kalıp, sabaha kadar ev işi yapan kadın sayısı hiç de az değildir.

Huzursuz Bacak Sendromunda söz konusu yakınmalar istirahat halinde ortaya çıkıyor. Hareket halinde ve ayakta iken hiçbir şey hissedilmiyor. Bu, onu diğer hastalıklardan ayıran en önemli özelliğidir. Özellikle gece yatmaya hazırlanırken kıyamet kopuyor. Sen misin uyumak isteyen, hele bir dene istersen, der gibi. Bacakları sürekli hareket ettirmek, ayağa kalkıp yürümek ya da ayakları yataktan aşağı sarkıtma çabaları, haliyle rahat bir uykuya engel oluyor. Önü alınmadığında ise müzmin uykusuzluğa yol açıyor.

Uykusuzluk

Huzursuz Bacak Sendromu’nun uykusuzluk nedenleri arasında önemli bir yeri vardır. Uykusuz geceler, günlük hayatın performansına yansır. İş verimi düşer. Huzursuzluk, gerginlik ve depresyon gelişir.

Huzursuz Bacak Sendromu’nun toplumda görülme sıklığı %10 dur. Kadınlarda erkeklerden daha sık izliyoruz. En sık 35-45 yaşlar arasında görülmekte. Ancak bu rahatsızlığın henüz 18-20 yaşlarında filizlenmeğe başladığı ve 60 yaşlarında ise zirveye çıktığı bilinmektedir. Yani ilerleyen yaş ile birlikte rahatsızlık olgunlaşmaktadır. İşte bu nedenle hepimiz, çocuklarımız üzerinde iyi bir gözlemci olmalı, belirtilerden kuşku duyduğumuzda doktorumuza başvurmalıyız.

Huzursuz bacak, en sık romatizma hastalıkları ile karışır. Ancak romatizma ağrıları istirahatta değil hareket halinde daha belirgindir. Çocuklar ve gençlerde ise hiperaktivite ile karışabilir ya da hiperaktivite ile bir arada olabilir.

Bu sendromda ağrıdan sık söz edilir. Ama çok kişi ağrıyan yerini tam olarak gösteremez. Bacaklarını hareket ettirmek ya da ayağa kalkıp dolaşmak ihtiyacı duyar.

Huzursuz Bacak Sendromunda yakınmalar kişiye göre değişir. Ancak tüm yakınmaların istirahat halinde ortaya çıkmaları ve şiddetlenmeleri kuraldır. Çok az kişide söz konusu yakınmalar, bacakların dışında kol ve göğüs bölgesinde de hissedilir. Huzursuz bacağın en karakteristik görünümü; yakınmaların gece saatlerinde başlaması, çoğunda uykuyla birlikte devam etmesi, bacakları sallamak ya da yataktan inip yürümekle sıkıntıların hafiflemesidir.

Huzursuz bacağın nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik yani ailesel geçiş özelliği vardır. Anne, baba ya da yakın akrabalarında bu rahatsızlığı olanlarda daha sık görülmektedir.

Demir Eksikliği

Huzursuz bacak, daha az sıklıkla bazı hastalıkların seyrinde ve bazı vitamin ya da mineral eksikliğinde ortaya çıkmaktadır. Mineral eksikliklerinin başında demir gelir. Eksik demir yerine konup, açık kapatıldığında son derece iyi sonuç alınır. Eksikliği, rahatsızlığa yol açan diğer mineraller ise kalsiyum ve magnezyumdur. B12 vitamin eksikliğinin de Huzursuz Bacak Sendromuna yol açabileceği bildirilmektedir.

Şeker hastalığı seyrinde huzursuz bacak yakınmaları olabilir. Ayrıca böbrek yetmezliği yani Üremide, Romatoid Artrit seyrinde, Parkinson Hastalığında ve bazı ilaçların kullanımı sırasında ortaya çıkabilir. Rahatsızlık, söz konusu hastalıkların kontrolü ile geriler. Bel fıtığı, bacak varisleri ve gebelik, Huzursuz Bacak Sendromuna yol açan diğer durumlardır.

Bazı hastalıkların tedavisinde ya da gelişigüzel kullanılan ilaçlar, Huzursuz Bacak Sendromuna yol açabilir. Bunların başında depresyon tedavisinde kullanılan anti depresif ilaçlar gelir. Bacaklarınızda böyle bir sıkıntınız var ise anti depresif ilaçları gelişigüzel kullanmayın.

Huzursuz Bacak Sendromuna yol açan diğer ilaçlar; Östrojen, Lityum ve Sara ilaçlarıdır.

Bu rahatsızlığın kesin tanısı için Uluslararası Huzursuz Bacak Sendromu Çalışma Grubu (International Restless Legs Syndrome Study Group) tarafından tanı kriterleri hazırlanmıştır. Bu kriterler şunlardır:

1. Uyuşma ile birlikte, bacaklarını hareket ettirme isteği oluyor mu?
2. Aktif huzursuzluk yani bacaklarını yataktan sarkıtma, ovalama, gerilme ve kasılma şeklinde sıkıntıların oluyor mu?
3. Bu sıkıntıların istirahat ile şiddetleniyor, hareket ile rahatlıyor mu?
4. Bu sıkıntıların gece şiddetleniyor mu?

Bu dört soruya yanıtınız evet ise Huzursuz Bacak Sendromu adına doktorunuz tarafından değerlendirilmelisiniz.

Uykusuzluk ve uyku sırasında periyodik bacak hareketleri, Huzursuz Bacak Sendromunu destekleyen diğer kriterlerdir.

Bir hastalık ya da eksiklik ile ortaya çıkan Huzursuz Bacak Sendromu, o hastalığın kontrolü ve eksikliğin tedavisi ile düzelebilir. Şekerin ve ürenin kontrolü, romatizmal aktivitenin durdurulması, demirin ve kalsiyumun yerine konulması gibi.

Nedeni bilinmeyen durumlarda ise, demir ile birlikte dopaminerjik ilaçları birlikte kullanıyoruz.

Ayrıca uykudan önce masaj, egzersiz ve sıcak banyonun bazı hastalarımda iyi sonuçlar verdiğine tanık oluyorum.

Huzursuz Bacak Nedenleri

*Demir eksikliği

*Şeker Hastalığı

*Böbrek Yetmezliği

*Romatoid Artrit

*İlaçlar

Bu ilaçlara dikkat!

*Depresyon ilaçları

*Östrojen

*Lityum

*Sara ilaçları (Olanzapin)

Ne yapmalı?

*Uyku saatiniz düzenli olsun

*Yemek saatleriniz düzenli olsun

*Akşamları alkol ve kahve almayın

*Spor yapın

*Sigarayı bırakın