Sizde KOAH var mı?

15 Kasım 2006 Dünya KOAH günü. Bugün, tüm dünyada yapılacak etkinliklerle KOAH’ a dikkat çekilecek. Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığına karşı Küresel Girişim tarafından organize edilen bugünün amacı, hastalık hakkında toplumun bilinç düzeyini yükseltmek ve hastalığın yarattığı ölüm ve sakatlıkları en az düzeye indirmek.

KOAH, dünyada en sık görülen 2. hastalıktır ve ölüme neden olan hastalıklar arasında ise 4. sırada yer almaktadır. Bunun anlamı yoruma ihtiyaç duymayacak kadar açıktır. Uyanık olmak, bilinçli davranmak ve savaşmak zorundayız.

Sigara ve kirli hava... İkisi de tescilli katil… Duygusuz, gri ve seri katillerdir onlar, canımıza ve gezegenimize musallat olan. Ne acıdır ki ikisini de yaratan “ insan ”. Hırslarını, arzularını, aç gözlülüğünü, bencilliğini gemleyemeyen “ insanlar ”. Altın avcılarından doğal gazcılara, nükleer santralcilerden petrolcülere ve sigara kartellerine kadar hepsi… Alayı “ inkar cephesi ”, sözüm ona bilgi çağı adına iş başındalar.

Her şeye rağmen biz mutlu ve umutluyuz; çünkü paylaşan, emek ve alın teri ile bilge, büyük insanlık suçlu değil bu cinayetlerden. Ve bunun içindir ki nefesimiz daralsa da nefesimizi kesenlere karşı çaresiz değiliz. Nasıl 4 Kasımda Küresel ısınmaya baş kaldırdıysak, 15 Kasımda da KOAH’ a ve o’ nun tetikçisi sigaraya karşı omuz omuza olacağız.

KOAH’ ın kelime açılımı; Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı dır. Bu, müzmin tıkayıcı akciğer hastalığı demektir. Tıkayıcılık, hava yollarının tıkanması anlamındadır. Bu şekilde akciğerlerimize giren ve çıkan hava miktarı kısıtlanmış olur.

KOAH’ ın iki formu vardır: Kronik Bronşit ve amfizem.

Kronik bronşit formunda hava yolları yani bronşlarda daralma ve balgam ile tıkanma söz konusudur.

Amfizem formunda ise akciğerlerimizdeki hava kesecikleri tahrip olmuştur.

Amfizem formunda nefes darlığı ön planda iken kronik bronşit formunda öksürük ve balgam ön plandadır.

KOAH’ ın başlangıcında egzersiz ya da ağır işler yapınca ortaya çıkan bir nefes darlığı vardır. İşte bu kesinlikle hafife alınmamalıdır. Zaman içinde hırıltılı solunum ortaya çıkar. Sabah öksürüğü neredeyse klasiktir. Pek çok hasta bunu sigaraya bağlayıp önemsemez ve gaflet uykusunda olabilir. Eğer hala uyanmadıysa onu uyandırmak, insanlık borcumuzdur. Günlük olağan işler ile ortaya çıkan nefes darlığı ise hastalığın ilerlemiş evresine işarettir. Bu evre son derece enerjik bir bakım ve tedaviyi gerektirir.

Hastaların yakınmaları ve bizim saptadıklarımızı bir arada değerlendirip, hastalık derecelendirilir. Buna göre KOAH; hafif, orta, ağır olarak adlandırılır.

KOAH, akciğerlerimizdeki hava yollarını tıkayarak nefes almayı engelleyen bir hastalıktır. Türkiye de 3,5 milyonu aşan KOAH hastası olduğu tahmin edilmektedir. Bu rakam son derece düşündürücü ve bir o kadar da kaygı veridir.

Sigarayı bırakın !

Bu tehlikeli hastalığı önleyebilecek en etkili yol, sigaranın bırakılması ve bıraktırılmasıdır. Çünkü birkaç istisna dışında hastalığın tek sorumlusu sigaradır. Tabii ki sigaraya başlanan ilk yıllar cicim, gülüm aylarıdır. Ancak sonrası kelimenin tam anlamıyla yıkımdır. Geç kalışın ağır bedeli olur bu.

Siz hala sigara içiyorsanız yine de geç kalmış sayılmazsınız. Eğer şimdi bırakırsanız akciğerlerinizde iyileşme başlayacak, riskiniz her geçen gün azalacaktır.

Pasif sigara dumanına maruz kalanlarda KOAH görüldüğü gibi KOAH’ lı hastalarda sıkıntılar daha da şiddetlenir. Sigaranın dışında KOAH’ a yol açan diğer nedenler toz, kimyasal maddeler, iyi havalandırması olmayan konutlarda kullanılan yakıtlardır. Isıtmak ve yemek pişirmek amacıyla yoksul halkın kullandığı tezek, kurutulmuş yaprak ve odun nedeniyle her yıl 400 bin yoksul insanın öldüğü Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilmektedir.

KOAH tedavisinde hastalığın formu ve şiddetine göre bronş açıcılar, antibiyotikler, balgam söktürücüler, kortizon kullanılır. Bronş açıcı bazı ilaçların yaşlı hastalarda prostat tıkanmasına yol açabileceği göz ardı edilmemelidir. Benzer şekilde göz tansiyonu olan hastalar için dikkatli kullanılması gereken ilaçlar vardır.

Bütün hastalıklarda olduğu gibi KOAH için de egzersizin faydası büyüktür. Özellikle amfizem formunda olanlara yürüme egzersizleri önermekteyiz. Günde 3-4 defa 5-10 dakikalık yürüyüşler son derece yararlıdır. Egzersiz ya da yürüyüşler kesinlikle tok karına yapılmamalıdır. Egzersize birdenbire değil hafif ısınma hareketlerinden sonra başlanmalıdır.

Ne yapmalıyız?

Sigarayı terk edin, Küresel ısınmayla savaşın, Aşırı sıcak ve soğuktan kaçın, Kirli havadan kaçın, Düzenli beslenin, Bol su için.

SİZDE KOAH VAR MI?

Aşağıdaki sorulardan en az ikisine EVET diyorsanız sizde KOAH olabilir!

1- Sık öksürür müsünüz?

Evet_Hayır_

2-Sık balgam çıkarır mısınız?

Evet_Hayır_

3- Nefesiniz yaşıtlarınıza göre daha kolay mı kesiliyor?

Evet_Hayır_

4-40 yaşın üzerinde misiniz?

Evet_Hayır_

5-Sigara içtiniz mi ya da içiyor musunuz?

Evet_Hayır_

6-Sabahları “sigara öksürüğünüz” var mı?

Evet_Hayır_

7-Her yıl bronşit olur musunuz?

Evet_ Hayır_

Eğer bu sorulardan iki ya da daha fazlasına “ Evet ” yanıtı vermişseniz, doktorunuza başvurun. Doktorunuz, solunum fonksiyon testi yaptırmanızın gerekli olup olmadığına karar verecektir. Bu şekilde KOAH’ ın erken tanısı ile akciğerlerinizdeki tahribatın ilerlemesini durdurabilirsiniz.