Kalkıştayız..!

Take-off ( Kalkışa Geçmek )

Sayın Başbakanımızın, Ekonomi ( İktisadi yaklaşım ) için kullandığı, malumunuz olan kelime...

Kullanılan kelimenin, başbakanımızın sık uçak seyahatleri sebebiyle oluşmuş ve öylesine söylenmiş bir espri olduğu fikrinde iseniz, bence yanılıyorsunuz.

Eğer < havayolu="" sektöründe="" çalışanlar="" bilir="">> bu anlamda bir espri olsa idi, arkasını getirip, birde touchdown < zemine="" dokunmak="" -="" sağlam="" iniş="">> demesi ve bununla ilgilide en azından ileride uçak < havada="" sürekli="" kalmayacak="" ise="">> nereye sağlam iniş yapacak, belirtmesi gerekirdi...

Bu konuda ki yaklaşım, Amerikalı bir idiot'un " Happened " diyerek, aslında " Organize İşler " filminde < meşhur="" sahne,="" cem="" yılmaz'="" ın="" adamlarının="" "="" by="" by="" hepiniz="" "="" dediği,="" onların="" da="" "="" hepimiz="" mi="" "="" dediği="" sahne="">> olduğu gibi, yakındır; sizi öyle bir hale getirdik ki, By By haldesiniz, diyor.

Biz ise bu yaklaşımı, " nostalji " olarak algılayacak kadar baymış ve bayılmış haldeyiz...

Konu ne idi..?

İktisat / Ekonomi

Kelime ne idi..?

Take - off / Kalkışa geçmek

Sık Amerika seyahatleri, ekonomi zaten oraya endeksli, danışman bakan kadrosu ora merkezli eğitim ve dünya bakışına sahip, çevresinde de bu anlayış hakim olunca, espri mahiyetinde kullandığı var sayılan kelimenin aslında ne olduğuna ya da bir Amerikalı iktisatçının bu kavramı ne için kullanmış olduğuna bir bakalım...

Walt W. Rostow' un tanımlamasına göre; toplumun kendi gelişmesini düzenli bir biçimde yürütmeye ya kendi gücüyle ya da kendi dışındaki güçler tarafından hazırlandığı geçici dönem.

Take - off düşüncesi, az gelişmiş bir ülkenin iktisadi gelişmesine set çeken esas engeli kaldırabilmek için az gelişmişliğin bir belirtisiyle mücadeleye öncelik tanıyan çözümlerle ilgilidir. Nedir bunlar; Atatürk, Atatürkçülük, Atatürk ilkeleri, kılık kıyafet kanunu, kadının seçme ve seçilme hakkı, Laiklik...

Önemli bir sanayi kesimin kurulması biçiminde tanımlanan sanayileşme, take-off kavramlarından biridir. Yani, yarı mamul, ara mal, montajla gitsin.

" Eğitim " faktöründe de öncelik tanınabilir. Bu durumda okuma-yazmanın yaygınlaştırılması, iktisadi kalkınmayı kendi başına sağlayabilmek için yerine getirilmesi zorunlu - önemli bir görev olur. Mesela; Pers İslam ve Rabıta grubunun en temel beklentisi olan " Tesettür ve bonus'u Türban " , özel dershanelerde " Haremlik Selamlık ", üniversitelerde azınlık bakışının çoğunluğa tahakkümü ve sair...

Take - off' un bu ele alınış biçimi < bir="" yandan="" az="" gelişmişlik="" durumu="" da="" olunca="">> yalnızca dışardan gelen bir yaklaşımla ve o yaklaşıma has kriterlere dayandığı için yoğun şekilde eleştirilmiştir. " Tek yönlü " yaklaşımın getirdiği sakıncalardır bahsedilen, mevcut durumda olduğu gibi.

Bu düşüncedeki uzmanlar, " kalkınmanın " Rostow' un ifadesine göre < take-off="">> denilen kritik bir devreden sonra geleceğini görmemişlerdir. Rostow'un ortaya koyduğu şemaya göre take-off, hazırlayıcı bir geçiş süreci olarak belirlenir. Yani kalkış var, inilecek alan henüz belirsiz, hele bir kalkalım gibi bir durum. Daha da ilginç olanı ise, bunun esas olan değil, esasa hazırlık anlamında bir bakış oluşu...

Gerçekten de yatırımların ( üretim artışının nüfus artışından hızlı olabileceği bir biçimde ) artması için, bazı koşullar bir araya getirilecek şekilde zeminler hazırlaması gerekir.

Ne deniyordu seçim öncesi mitinglerde " doğurun ben bakarım ". Take - off' un bakışı ile örtüşür bir durum değil ama neyse. Mevcut işleyen tesisler özelleştirilir, satılır, tüketim malları için hiper / hiper ötesi marketler açılır, döviz de dalgalı ama çıpalı bir seyir izlenir, dolar paşa idi ayıp olmasın euro olsun, Türk Halkı yesin babam yesin aman üretmesin...

Genel olarak Rostow iktisadi gelişmeyi beş ana değişime ayırır..!

İlk olarak önceleri hakim durumda olan tarım, yerini sanayi, haberleşme ve ulaştırma, ticaret ve hizmetlere < bu="" kesimde="" çalışan="" nüfusun="" hacmi="" ile="" alakalıdır="">> bırakır.

İkinci olarak iktisadi, sosyal ve politik hayat genişler, daha geniş boyutlar kazanmak için bölgesel dar sınırları aşar, ulusal düzeye ulaşır.

Üçüncü olarak, doğum oranı azalmaya ( ? ) başlar.

Dördüncü olarak yüksek gelir grupları arasındaki gelir dağılımın da 180 dereceye yakın değişimler olur. Yüksek gelirliler grubu, toprak ve gayrimenkul sahiplerinden, gelirlerini yeni üretim tekniklerine yatıranların eline geçer, sosyal kademelerin yapısı değişir.

Beşinci ve son olarak; insanın yaşadığı çevreye karşı takındığı psikolojik tavır da temelinden değişir.

Güzel ülkemin güzel insanları, son elli yılın politikalarını anlatıyorum, Rostow' un objektifinden...

İnsanın çevresini tanıyıp etkileyebileceği düşüncesi git gide daha fazla yayılır, yol alır. Bu koşulların birleşmesi bir itici gücün etkisi ile < siyasi="" devrim="" (="" !="" ),="" yeni="" teknik,="" uluslar="" arası="" (="" !="" )="" konjonktür="">> take - off dönemi başlar ve iktisadi gelişme aniden hızlanır. Bu iktisadi hızlanış verimli ( ? ) yatırımların artmasına, imalat ( ? ) sanayiinde bir veya bir kaç önemli sektörün yapılanmasına, siyasi ( ? ), Sosyal ( ? ), kurumsal ( ? ) bir örgütün oluşmasına yol açar.

Bu siyasi, sosyal ve kurumsal örgütlenme yurt içi sermayeyi ( ? ), kalkınmayı ( ? ) sürekli bir olay haline getirecek biçimde seferber eder.

Take - off kuramı çok sayıda eleştiriye hedef olmuş bir kuramdır. Özellikle take - off' un zaman olarak saptanması ve batılı ülkelerin tarihindeki gelişme sürecini az gelişmiş ülkelere uygulamanın doğru olmayacağı yolundadır.

Rahmetli Ziya Gökalp' in dediği gibi " Dengeleştirme "...

1950 yılından beri düzenli olarak gerçekleştirdiğimiz take - off uçuşuna hoş geldiniz.

İneceğimiz alana vardığımızda hosteslerimiz size " Happened " şarkısı ile eşlik edecektir.

Güvenli bir touchdown sonrası " By By Hepimiz " diyerek ayrılmaktan mutlu olacağımızı bilmenizi isteriz...

İyi uçuşlar Türkiye...

Saygılarımla