Karahanlılar

Göktürk ve Uygurlardan sonra tarih sahnesine çıkan Türk devleti Karahanlılardır.

Kara Türklerde, üstün azametli, soylu,asil manasında kulanılan bir sıfattır ve kuzeyi temsil eder. Diğer dört yönü temsil eden renkler ,kızıl, ak ve gök'tür. Han ise devleti yöneten demektir.

Karahanlılar Uygur  Devleti 840 yılında yıkıldıktan sonra iç Asya türk boylarından, Karluklar, Çiğiller, Yağma ve diğer türk boylarının birleşmesiyle Bilge Kül Kadir Han tarafından kurulmuş, 893 yılında Kaşgar başkent olmuştur. Bilge Hüsamettin Han'dan sonra oğulları Bazır Aslan Han Balasagun'da büyük Han olarak, Oğulçak Kadir Han'da Toraz'da küçük ortak olarak devleti yönetmişlerdir. Batıdaki Karahanlı Oğulçak Han'ın yeğeni prens Satuk, savaş halinde oldukları Samani sığınmacılardan islamı öğrenip müslüman olmuştur. Abdülkadir ismini alan Satuk Han bilahere Samanilerin yardımıyla devleti amcasından ele geçirmiştir.

Yakın bir zamanda devletin dini islam olmuş, Abbasiler Karahanlıları müslüman bir devlet olarak kabul etmişlerdir. Bu olay Türk dünyasında çığır açmış islamiyet türk boyları arasın da hızla yayılmış, Selçuklu ve Osmanlı devleti gibi cihan imparatorluklarına zemin hazırlamıştır.

Satuk Han bu sefer birbirleriyle ihtilaf halindeki Gaznelileri destekleyip Samanilerin yıkılmasına yardım etmişdir. Gaznelilerle komşu olup Ceyhun nehri sınır olmuştur.

1042 yılında hanedan kavgalarından ikiye bölünüp doğu ve batı Karahanlılar olarak ayrılmışlardır. Doğu devleti  1211 yılına kadar hüküm sürmüş moğol asıllı Karahitayların egemenliğine girmiştir. Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah bir Karahanlı prensesiyle evlenerek akrabalık kurmuş Karahanlıları 1089 yılında kendine bağlamıştır. 1141 yılında Katavan savaşında Selçuklular Karahitaylara yenilince bir süre Karahitay hakimiyetinde kalan Karahanlılar, Harezmşah sultanı Alaaddin Muhammed'in Karahitayları maveraünnehirden çıkarmasıyla Karahanlılar devleti sona ermiş bayrağı Harezmşahlara devretmiştir.1212

Devirlerinde ticaret, bastırdıkları ilig sözü bulunan altın ,gümüş ve bakır sikkelerle ipek yolu boyunca canlı bir şekilde devam etmiştir. Uygur alfabesi ve Türkçesi resmi dil olarak kullanmışlardır. Devlet bir merkez altında ''Ülüş'' adı verilen özerk idarelerce hanedan üyeleriyle paylaşılarak yönetilmiştir. Hakanların sayısı dokuzu geçmeyen turuncu ipek ve kumaştan Tuğ adı verilen sancakları bulunurdu.