Kim kime oy verdi "Bir seçim değerlendirmesi"

Çok farklı, şaşırtıcı ve bir o kadar da ne olduğu ve şimdi ne olacağı anlaşılmayan 7 Haziran seçimlerinin üzerinden bir haftadan fazla zaman geçti. Öyle bir seçim dönemi yaşadık ki, tüm Türkiye bir partinin barajı geçip geçemeyeceğine kitlendi kaldı. Ne iktidar partisinin oyunda ki yüzde 9 düşüş, ne muhalefet partilerinin oylarında ki dalgalanmalar bu kadar konuşuldu. E bizde bu yüzden seçim değerlendirmemizi HDP üzerinden yapacağız.

Şimdi öncelikle şunu söyleyeyim benden kesinlikle AKP'nin oyu şu kadar düştü HDP'nin oyu da bu kadar arttı o yüzden AKP'nin oyu HDP'ye kaydı gibi basit matematik hesabıyla yapılan kahve masası analizi beklemeyin. Öncelikle bu oy kaymasını kategorik olarak değerlendirmek gerekir. ''HDP'ye kim oy verdi'' sorusuyla başlayacak ve düğümü oradan çözecek olursak, açılması daha kolay olur diye düşünüyorum. HDP doğuda, oyunu bundan önce ki seçimlerde AKP'ye vermiş olan kürtlerin bu seçimde onları tercih etmesinden dolayı arttırmıştır. Buna zaten kimsenin bir itirazı olamaz, fakat -burada bazı rakamlar verip bunları sonradan kullanacağım- HDP doğuda oyunu 748 bin dolaylarında arttırmıştır. Milletvekili sayısını bu kadar arttırmasının sebebi barajı geçtikleri içindir, oylarını arttırdıkları için değil. Evet doğru oy sayısı da artmıştır lakin HDP bundan önce ki seçimlere de parti olarak girseydi zaten her ilde bundan 1 ve ya 2 daha az milletvekili çıkarırdı barajı geçmesi dahilinde. Az sayıda ama garanti olsun diye ortaya konan bağımsız adaylar yüzünden milletvekili sayısı düşüktü. Asıl dikkat edilmesi gereken noktayı ise herkes gözden kaçırıyor. HDP 81 ilin 81'inde de oylarını arttırmış ve asıl büyük oy kazanımını batı da yapmıştır. HDP'nin sadece İstanbul' da bir önce ki seçime göre arttırdığı oy sayısı 809 bin dolaylarındadır. Yani HDP'nin sadece İstanbul'dan kazandığı oy tüm doğudan kazandığı oydan daha fazladır ve barajı geçmelerinin asıl büyük sebebi batıdan kazandıkları oylardır. Peki bu oylar nereden kaydı onu irdeleyelim. Öncelikle AKP oy kaybettiğine göre, onların oyu diğer tarafa kaymıştır diye düşünülebilir. AKP'nin İstanbul'da kaybettiği oy miktarı 580 bin civarı, ki AKP'den kayan oyun MHP  ve CHP'ye de gittiği düşünülürse, HDP'nin kazandığı oy miktarının yarısı bile AKP'den geçmemiş olabilir. Bu arada AKP'den CHP'ye oy geçişi dedim şaşırdıysanız anlatayım. Hepinizin bildiği gibi CHP bu seçime çok yaratıcı bir seçim kampanyası ve büyük vaatlerle hazırlandı, zaten son yıllarda ekonomik olarak da dar boğazda olan AKP seçmeni bu vaatlere kanarak oyunu CHP'ye verdi ki bunun seçim öncesi çevrenizden de duymuş ve görmüş olabilirsiniz. Peki CHP oyları neden artmadı sorusu ise aslında kendilerinin seçim sloganlarında gizli. ''Gelin oy verin, gitsinler '' sloganı aslında AKP düşmanı olmakla, CHP'li olmak arasında kalmış sol kesimin oylarını HDP'ye yaklaştırdı. Çünkü sol cenah çok iyi biliyordu ki, CHP'nin oyu hiçbir zaman iktidar olmaya yetmeyecekti. Alternatif bir yol arayan AKP karşıtı sol kesim umudu HDP'yi meclise sokmak da gördü. Yani bu oy kayması aslında CHP üzerinden oldu diyebiliriz. Tabii AKP'nin de seçim döneminde yaptığı en büyük stratejik hata bunda etkili olmadı değil. Direkt olarak HDP karşıtı bir söylemle seçim çalışması yapmaları bütün AKP karşıtlarını HDP'de birleştirdi. Şuna inanıyorum ki eğer HDP'nin baraj gibi bir derdi olmasaydı, CHP'nin alacağı oy oranı çok daha yüksek olurdu.

Bir diğer oylarını arttıran parti olan MHP'yi inceleyecek olursak, oylarının tamamına yakınını AKP'den aldığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Tabii bunda AKP'nin bundan önce ki seçimlerde olduğu gibi MHP tabanına değil HDP tabanına oynamış olması en büyük etkenlerden biri. Bundan önce ki seçim dönemlerinde Erdoğan'ın ağzından sıklıkla duyduğumuz ''MHP'li kardeşlerim'' lafını bu dönemde pek fazla duymadık, çünkü Erdoğan bu seçim döneminde topuyla tüfeğiyle HDP'ye saldırdı.MHP Erdoğan için altın yumurtlayan tavuktu, o ise tavuğu kesmeyi tercih etti.  Aslında onun gibi bu işleri bilen birinin böylesine büyük bir stratejik hata yapması beklenmezdi ama insanoğlu işte. Hayırlısı olsun...