Kudret narını yakından tanıyalım (Momordica chanti

Kudret Narı, tropik iklim bölgelerinde, Amazon havzasında, DoğuAfrika'da, Asya, Karayip Adalarında doğal olarak bulunan, Güney Amerikave Uzak Doğuda ise özellikle, gıda ve ilaç olarak yetiştirilen birbitkidir.

Tek yıllık , tırmanıcı, sarmaşık formunda bir bitki olan Kudret Narı, yaz aylarında çiçek açar. Yaprakları, yelpaze şeklinde, loplu, kenarları dişlidir. Sarı renkli küçük çiçekleri, erkek veya dişiolarak, ayrı saplar üzerindedir. Meyveleri önce yeşil, olgunlaşıncaturuncu-kırmızı renkte, 10-20 cm uzunluğunda, geniş bir mekik seklindeolup, üzerleri girintili çıkıntılı ve pürtüklüdür. Meyve olgunlaşınca, kabuğu 3 ayrı parça halinde, geriye bükülerek çok sayıda, kırmızı-kahverengi veya beyaz renkli çekirdekleri ortaya çıkar.Tohumları (çekirdekleri) 7-10mm boyunda, yassı ve pütürlüdür. Latincedemomordica ısırmak anlamına gelir, yapraklarının adeta yenik gibidurmasından dolayı bu isim verilmiştir. Bitkinin bütün kısımları ve özsuyu çok acıdır.

Kudret narının meyve ve yaprakları, mineral ve vitaminler bakımındanzengindir. Özellikle demir, kalsiyum, fosfor ve B vitaminleribakımından zengindir. Ancak bu maddelerin ne kadarının hazırlanansıvıya geçtiği ve alınan gıda veya sıvıdan ne kadarının barsaklardanemildiği bilinmemektedir.

Özellikle Filipinlerde şifalı olduğuna inanılarak, çok yetiştirilen birbitkidir. Acımsı tadına karşın, birçok Filipin yemeğindekullanılmaktadır. Filipinlerde yerel adı Ampalaya'dır. Batıülkelerinde, acı kavun (bitter melon), acı kabak (bitter gourd), Afrikahıyarı (African cucumber), balsam elması (balsam apple) veya balsamarmudu (balsam pear) olarak adlandırılır. Filipinlerde kudret narı'nınfaydalı olduğu birçok hastalık olduğuna inanılmaktadır. Yaprak veköklerinden hazırlanan çözeltiler, hemoroit şişliklerini indirmektedir.Yapraktan elde edilen çözelti iyi bir öksürük kesici ve ateşdüşürücüdür, aynı zamanda pürgatif (barsak boşaltıcı) ve antihelmintik(barsak kurtlarına karşı) etkiye sahiptir. Kadınlarda kısırlıktedavisinde ve karaciğer bozukluklarında iyileştirici olarakkullanılmaktadır. Kudret narı antimikrobial etki gösterdiğinden, iltihaplı yaraların tedavisinde de yeri olduğuna inanılmaktadır. Sonyayınlarda, substans Q içerdiğinden AİDS tedavisinde değerliolabileceği bildirilmiştir.

Yukarıda yazılı etkiler, henüz bilimsel çalışmalar ile tam olarak ispatlanamamıştır, ancak bunların aksi de gösterilememiştir.

Yalnız Tip 2 diabetes mellitus (şeker) hastalığında, kudret narınınşeker düşürücü etkisi olduğu gösterilmiştir. Bitki bünyesinde bulunanmomordicin bitki insülini olarak da anılmaktadır. Bitkinin yaprak vemeyvesindeki acı tadı veren bu madde, Tip 2 diabetiklilerde, kan şekerseviyesini düşürmektedir. Bu bitkinin etkisi ile, pankreasta insülinsalgılayan beta hücrelerin arttığı gösterilmiştir. Bu etki, gerekkaynatılmış yapraklarda, gerek sıvı çıkarılarak hazırlanan kapsül vetabletlerde, gerek doğrudan hazırlanan kudret narı çaylarındagözlenmektedir. Bu nedenle farmakolojik yolla hazırlanan ilaçlaragereksinim olmadan, şeker hastaları kendi hazırladıkları çay veyayaprakları kullanabilirler.

Filipinler Sağlık Bakanlığı onaylı, "Kudret Narı Çözeltisi" şu şekilde hazırlanmalıdır:

1.Yaprakları yıkayıp, bıçak ile ufak parçalar halinde doğrayınız.
2. İki bardak su içine, 6 tatlı kaşığı dolusu doğranmış yaprağı ilave ediniz.
3. Hazırlanan karışımı 15 dakika ağzı açık bir kapta kaynatınız.
4. Soğuttuktan sonra süzünüz.
5. Günde 3 defa, her seferinde, 1 fincanın üçte biri kadar, hazırlanan ekstreden içiniz.

Bir diğer yöntem, Kudret Narı sürgünleri, kaynatılarak sabah akşam yarım fincan yenilebilir.
Momordica charantia bitkisinin yaprak ve sarmaşık kısımlarıkullanılabilmekte ise de, meyvesi daha etkili ve sağlıklı olduğu içintercih edilmektedir.

Amozon'da yerliler, bahçelerinde kudret narı'nı yiyecek ve ilaç olarakyetiştirmektedirler. Bitkinin yaprak ve meyvelerini pişirdiklerifasulye yemeğinin içine koymakta, sonra tuz ilave ederek acı tadıazaltmaktadırlar.

Brezilya'da, Kudret Narı, tümörlerde, yaralarda, romatizmada, sıtmada, adet problemlerinde, şeker hastalığında, kolikde, ateşli durumlarda vebarsak kurtlarına karşı kullanılmaktadır. Ayrıca çocuk düşürmek veafrodizyak (cinsel iştahı arttırıcı), deri hastalıkları, ekzama, uyuzdada kullanılmaktadır.

Meksika'da bitkinin bütün kısımları şeker hastalığında, dizanteridekullanılmakta, köklerinin ise afrodizyak olduğuna inanılmaktadır.

Peru'da bitkinin yaprakları ve bütün toprak üstü kısmı, kızamık, sıtma ve her türlü iltihabi olayda kullanılmaktadır.

Nikaragua'da yapraklar, mide ağrısı, ateşlenme durumunda, şekerhastalığında, soğuk algınlığı, öksürük, baş ağrısı, sıtma, derihastalıkları, adet bozukluklarında, ağrı, hipertansiyon iltihabiolaylarda ve doğum sırasında yardımcı olmak üzere kullanılır.

Geleneksel Çin tababetinde, bu sebze iştah açıcı, mide-barsakiltihaplarında ve meme kanserine engel olmak için kullanılmaktadır.

Tokyo'da bu bitkiyi pazardan temin etmek mümkün olduğu gibi, birçok restoranda kudret narı ile yapılan yemekler bulunmaktadır.

Türkiye den reçete: Mide ülserine karsı çok iyi ilâçolup şöyle hazırlanır: İki kudret narı doğranıp, bir şişe içindebulunan, 1kg zeytin yağına konur. Sise güneşte bırakılır. Birkaç haftasonra, sabahları aç karnına, bir çorba kaşığı içilip bir saathareketsiz sırt üstü yatılır. Hazırlanan bu yağ, bâsur için de içilir, derideki yaralara da sürülür. Mide ve derideki yaraların bir an önceiyileşmesi için etkili bir bitkidir.

Kaynak: www.ziraatcim.net