Kurtuluş Destanı/2- 19 Mayıs

KURTULUŞ DESTANI /2 - 19 MAYIS
Ayten Dirier

5- 19 MAYIS

K- İzmir Yunan çizmeleri altında çiğnenirken

16 Mayıs günü İstanbul limanından eski,

köhne Bandırma Vapuru ayrılıyordu. Ama

yolcular, tüten duman, Karadeniz’in

dalgaları bir başkaydı o gün… Çünkü “O

Geliyor”du.

Yıl 1919

Mayıs’ın on dokuzu

Uyanın Samsunlular;

Uyumak ölüme eş,

Diriltin ruhunuzu.

Ufukta bir gemi var!

Fakat bu gemi niçin böyle yavaş geliyor?

Acaba yolu mu az, yoksa yükü mü ağır?

Bu gemi umut yüklü, inan yüklü, hız yüklü;

İçinde bu vatanın deriyle yanan bağır,

Kurulacak yarını düşünen baş geliyor.

Bir baş ki gökler gibi küme küme yıldız yüklü!

Bu gemi onun için yavaş geliyor.

(Celâl Sahir Erozan)

E-Herkes umutsuzluk içinde çırpınırken, Mustafa

Kemal Paşa her şeyin bitip kaybolduğunu kabul

edemiyordu. Görünürde D. Karadeniz Bölgesinde

Türklerden şikayetçi olan Pontusçu Rumların

Güvenliğini sağlamak için, 9. Ordu Müfettişliğine

geniş yetkilerle atanmıştı.Ama asıl amacı çağlardır

h ü r yaşamış Türk Milletini düşmana karşı

uyandırmak, direnişe geçirmekti.

K- 19 Mayıs günü Samsun’dan yükselen s e s

dalga dalga kutsal vatanın yüzeyine yayıldı:

M.K.- “Türk’ün haysiyet, şeref ve yeteneği çok

yüksek ve büyüktür. Böyle bir millet tutsak

yaşamaktansa mahvolsun, daha iyidir. O halde

YA İSTİKLÂL, YA ÖLÜM!..

İşte gerçek kurtuluşu isteyenlerin parolası bu

olacaktır.”

6- AMASYA GENELGESİ

K- Samsun’dan Havza’ya, oradan Amasya’ya

geçerek; yakın silah arkadaşları Rauf Bey, Refet

Bey ve Ali Fuat Paşa ile görüşüp, Erzurum’da

bulunan Kâzım Karabekir Paşa ile haberleşen

Mustafa Kemal Paşa, 22 Haziran günü Amasya

Genelgesini yayınladı. Genelgede vatan ve milletin

durumu, kurtuluş yolu şöyle belirtiliyordu:

E -Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı

tehlikededir.

-İstanbul Hükûmeti sorumluluklarını yerine

getirememektedir.

-Milletin bağımsızlığını, yine milletin azmi ve

kararı kurtaracaktır.

K- Milletin kurtuluş için kararı kendisinin vermesi,

Türk Tarihinde ilk kez duyuluyordu. Bu karar,

Millî Egemenlik yoluna bir çağrı idi.

E- Mustafa Kemal Paşa, genelgeyi yurdun her

tarafına gönderince, yetkisini aşmış oluyordu.

Hükûmet O’nun görevine son verince, Mustafa

Kemal Paşa hem görevinden, hem de çok sevdiği

askerlikten ayrıldığını bildirdi. Artık sivil bir kişi

idi ve her an tutuklanabilirdi.

7-ERZURUM KONGRESİ

K- D.Anadolu’ya saldırıya hazırlanan Ermenilere

hukukî yoldan karşı çıkmak için, Erzurum’da

hazırlanan Kongreye katılan Mustafa Kemal Paşa’

nın tutuklanması için, XV. Kolordu Komutanı

Kâzım Karabekir Paşa’ya emir verilmişti. Kâzım

Paşa emri hiçe sayarak, ordusuyla emrinde

olduğunu, M.Kemal Paşa’ya bildirdi. Ülkedeki tek

düzenli ordu komutanının yaptığı bu soylu hareketi

herkes izledi.

E- Erzurum’daki birlik-beraberlik havası, bütün

yurda yayılmaya başladı.

K- 23 Temmuz – 5 Ağustos 1919 tarihleri arasında

toplanan Erzurum Kongresi’nde:

E -Doğu illerinin birliği sağlandı.

-Yeni bir devletin kurulması düşüncesi belirdi.

-Millî Kongre’nin toplanması için hazırlık yapmak

üzere bir Temsil Kurulu seçildi.

K- Temsil Kurulu, Sivas Kongresi’nin hazırlıklarını

yaparken, Kuva-i Milliye Hareketinide destekliyordu.

Bu arada Batı Anadolu’daki dernekler de birleşme

yoluna girdi. Balıkesir ve Alaşehir Kongrelerinde,

Amasya Genelgesi kararlarına uyulması kabul

edildi.

8- SİVAS KONGRESİ

E- 4-11 Eylül 1919 tarihleri arasında yapılan Sivas

Kongresi’nin üç günü Manda tartışmalarıyla geçti.

Manda ve güdüm yanlıları susturulduktan sonra

Kongrede:

K -Vatanın bütünlüğünün korunması için gereken

her türlü tedbirin alınmasına karar verildi.

-Yurdun her yanında dağınık bir halde bulunan

direnme kuruluşları ve dernekler birleştirildi.

“Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti”

adını alan dernek, Kurtuluş Savaşı’nı yürüttü.

-Mebuslar Meclisi’nin toplanması için çalışılması

kararlaştırıldı.

-İşleri yürütmek için yine Temsil Kurulu seçildi ve

Başkanlığına Mustafa Kemal Paşa seçildi.

E- Sivas Kongresi’nden sonra Mustafa Kemal’in

gücü ve otoritesi arttı. Artık yurdun kurtulmasını

isteyen herkes O’nun arkasındaydı. Bu durum

karşısında Osmanlı Hükûmeti, Bahriye Nazırı

Salih Paşa’yı Amasya’ya gönderdi.

K- 20-22 Ekim1919 tarihlerinde gerçekleşen Amasya

Görüşmesi’nden bir sonuç alınamadı, ama Osmanlı

Hükûmeti’nin bir üyesinin Mustafa Kemal’in ayağına

gitmesi, O’nunla görüşmesi; Temsil Kurulu’nun

artık hukukî yönden Osmanlı Devleti’nce de tanındığı

anlamına geliyordu.

E- Samsun’dan başlayarak Orta ve D.Anadolu’nun

çeşitli yerlerini dolaşan Mustafa Kemal Paşa;

Kurtuluş Mücadelesi’ni yönetebileceği, Mebusan

Meclisi’nin çalışmalarını yakından izleyebileceği

elverişli bir yer olan Ankara’yı, 27 Aralık 1919

tarihinden itibaren kendine Merkez yaptı.