Malatya izlenimlerim

“Malatya güzel şehir

 Fırat arada nehir

Kopamaz Elazığ’dan

Gönlü bir, kültürü bir...”

 Hadi ÖNAL

Çağrılı olarak katıldığım Elazığ’daki Hazar Şiir Günleri sonrasında bindiğim araçla Malatya yoluna koyuldum. Bakımlı yolda ilerlerken güneş gözlerimi yalıyordu. 20 km sonrasında sağ tarafta yepyeni ve görkemli yapılanma… Sol tarafta ve yeşillikler arasında Hankendi yerleşim yeri…

Elazığ- Malatya karayolunun 51. kilometresinde Kömürhan Köprüsü… Köprü, Fırat Nehri üzerinde bulunmakta... Tarihi önemi olan eski köprü, Karakaya Barajı'nın yapımından sonra sular altında kaldığından kullanım olanağı kalmamıştır. Köprü, yenilenmiş ama adı aynı kalmıştır. Kömürhan Köprüsü, Elazığ-Malatya illeri sınırı üzerindedir. Her iki ilin halkı için önemlidir. Söyleyeni bilinmeyen acıklı bir türküsü ve öyküsü de var:

                                                “Şu fıratın suyu akar serindir
                                                 Yârimi götürdü kanlı zalimdir
                                                 Daha gün görmemiş taze gelindir
                                                 Söyletmeyin beni yaram derindir.

                                                 Kömürhan Köprüsü Harput'a bakar
                                                 Körolası Fırat ocaklar yıkar
                                                 Ahbaplarım gelmiş ağıtlar yakar
                                                 Söyletmeyin beni yaram derindir.”

Görkemli yapıların oluşturduğu İnönü Üniversitesi, yanında Turgut Özal Tıp Merkezi, Kışlalar ve Malatya… Araçtan indim ve Öğretmenevi’ne yöneldim. Öğretmenevi oldukça görkemli… Odama yerleşmem sonrasında sağanak yağmur vardı. Balkonda oturup bir süre ve serinliğiyle birlikte oldum. Sonra çıktım, kent merkezinde gezindim. Güzel ve bakımlı kent görüntüsü, egemen…

                                                                                       ***

Malatya’nın adını duyduğumda anımsamalarım olur. Nedir bunlar? Sıralama yapayım: Etek sarı türküsü, Kömürhan Köprüsü türküsü ve diğer Malatya türküleri… Başkaca ilk akla gelen kayısı olmak üzere ötekileri değerler: Güçlü kalem-Rektör Ağabeyim Prof. Dr. Poyraz Ülger, Şair Ağabeyim Mehmet Ergönül, Mülkiyeli Dostum Turan Eren, gönül adamı Mustafa Kuşcuoğlu, Devlet adamlarımız İsmet İnönü ve Turgut Özal…Dik duruşuyla Başbakan Özal'a "Devlet çökmez Sayın Başbakanım." diyen Vali Naim Cömertoğlu... 

Turan Emeksiz…(Bilenler bilir… Hani Behçet Kemal Çağlar’ın “Gel koyunlar kuzuluyor Mehmedim /Annen seni arzuluyor Mehmedim” dizeleriyle ağıtladığı Emeksiz…28 Nisan da dalından koparılan ham meyve şarkısı, Nazım Hikmet'in ‘Beyazıt meydanındaki ölü’ şiiri Turan Emeksiz’edir. 28 Nisan 1960’da Beyazıt Meydanında öldürülen Malatya doğumlu Orman Fakültesi öğrencisi 20 yaşındaki Turan Emeksiz’dir.) 

                                                                                    ***

Doğuanadolu bölgemizin Yukarıfırat bölümünde yer alan Malatya, konumu nedeniyle birçok devlet tarafından işgale uğramıştır. En huzurlu dönemi Osmanlı devletinin egemenliğiyle sağlanmıştır. Anadolu’nun işgali günlerinde itilaf devletlerince işgal edilemeyen ender kentlerimizden birisidir.

Malatya, cumhuriyetle birlikte en parlak dönemini yaşamıştır. M. Kemal Atatürk, kenti iki kez ziyaret etmiştir. Buranın en meşhur meyvesi kayısıdır. Şire pazarı görmeğe değer. Kayısı, halkın önemli geçim kaynağıdır. İki adet organize sanayi bölgesi bulunmaktadır. Kentin tekrardan gelişme dönemi 2004 yılından sonra başlamıştır. İlin plaka kodu 44'tür.

Sabahleyin Malatya’yı gezmeye çıktım. Ağabeyi örneği, güzel insan, Mali Müşavir Salih Ülger ile PTT önünde buluştuk. Muhasebe bürosuna gittik. Aynı büroyu paylaşanı, meslektaşı, gülen yüzlü Hülya Açıkgöz’ü tanıma fırsatım oldu. Yazar Poyraz Ülger’den, sanattan, okumaktan, gezmekten, yazmaktan kısa süreli ve öz konuştuk. Oradan ayrılıp bir süre Şire Pazarı’nda gezindim. Kaysı, çekirdek, benzeri aldıklarım oldu.

Tekrar Salih Ülger ile buluştuk. Malatya’nın kâğıt kebabını yedikten sonra aracıyla Eski Malatya yönünde yol almaya başladık. Buranın Battalgazi ilçesi sınırları içinde olduğunu, Orduzu ve Hanımın Çiftliği yerleşim merkezleriyle çevrelendiğini, düzlükte yemyeşil ve bitek arazisi olduğunu, kayısı ve sebze bahçelerinin Karakaya Barajı’na dek uzandığını gözlemledim. Tarihi Ulucamii’yi gezdik. Bahçeli evler gördük. Tarihi hamam görüntülerini ve özel düzenleme yapılmış upuzun Sanat Sokağı’nda dolaştık. Serin mi serin ve görkemli yapı Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı ve bölümlerindeki el sanatları kursları gözümüze görüntü olarak yansıdı. İnönü Üni. Ziraat Fakültesi Tacan Yerleşkesi, isabetli konuşlandırılmış, tam yerindedir. Hasırcılar Belediyesi ve Baraj kenarı… Tesisler ve Yeşil Malatya görünümü… Salih Ülger’e teşekkür ederek vedalaştık.

Malatya’nın görülecek yerlerine ulaşmaya çalıştım. Öğretmenevi’nde geceledikten sonra erken saatlerde uyandım ve Malatya Havalimanı’na… İhsan Nazik’in adıma imzaladığı  “Cemre Düşünce” adlı yapıtında gördüğüm “Güzel Malatya” şiirini yolculuğum süresince birkaç kez okudum. Sonrasında Dünyanın en güzeli ve özgürlükler kenti İstanbul’dayım… İşte sözünü ettiğim dörtlüklerle Malatya:

 Güzel Malatya

 Bütün görkemiyle işte Beydağı
Sırtlamış varlığın güzel Malatya
Nice kavimlerle gördün her çağı
Şarka, garba kapı güzel Malatya

Seyit Battal Gazi, Türk-İslam mührün
Bağrında erenler, varıp yüz sürün
Kıyamete kadar sürecek ömrün
Şanlı bir mazin var, güzel Malatya

Yemyeşil vadiler. Fırat kıyısı
Seninle özdeşmiş eşsiz kayısı
Bağ ve bahçelerin çoktur sayısı
Cennetten köşesin, güzel Malatya

Bereket bolluktur, havası, suyu
Şehirli köylünün yumuşak huyu
İnsana şevk verir, türküsü toyu
Bir eşin bulunmaz, güzel Malatya

Orduzu, Horata, Gündüzbey’in şık
Kanalboyu, Kernek, kim olmaz âşık
Eski konakların tarihe ışık
Her şeyinle övün, güzel Malatya

Sultansuyu’ndadır en yağız atlar
Pehlivan erlerin başarı kutlar
Senden ayrı düşen derdini katlar
Hasrete değersin, güzel Malatya

Sofra başlarında kurulur bağdaş
Bildik dolma, kömbe, kaburgadır aş
Gerdan tatlısıyla sürer bu telaş
Damakta lezzetsin, güzel Malatya

Sende vücut bulmuş kültür ve ilim
Sanat’ta baş tacın halı’yla kilim
Mutlak takdir eder her akl-ı selim
Gönüllerde yerin, güzel Malatya

Apaçık benliğin müthiş bir sihir
Sana yâr olanın rüyasına gir
Naçiz hediyemdir yazdığım şiir
Şaire ilhamsın, güzel Malatya.  

                İhsan NAZİK

                            * 

                                 muhsindurucan@hotmail.com