MEMLEKETİM İNCESU

KİTAPLAR DÜNYASINDA

  “MEMLEKETİM İNCESU”

Kitabın adı:              Memleketim İncesu

Yazarı:                      Sabahattin Çakmakoğlu

Kapak Tasarım:       Âdem Öcal

Baskı:                       Girişim Ajans Matbaacılık

1.Baskı Tarihi:         Ağustos 2020- Ankara

2.Baskı Tarihi:         Kasım 2020- Ankara

Sayfa Sayısı:            234

Yukarıda künyesini verdiğim kitap Ankara’da Kültür Ajans yayınları arasında çıkmıştır. No: 407. Bu yayın kuruluşun sahibi araştırmacı yazar Hayrettin İvgin’ dir. Hayrettin İvgin bu yayın konusunda deneyimli bir insandır.  Aynı zamanda “Kültür Çağlayanı” dergisini de yaklaşık 12 yıldır çıkarıyor. Şu anda masamın üzerinde bulunan Kültür Çağlayanı / Eğitim, Kültür Sanat, Edebiyat ve Halkbilim Dergisi, yıl: 13, sayı:74, Mayıs- Haziran 2022. Sayın Prof. Dr. Hayrettin İvgin bu dergi ile sanatımıza ve kültürümüze hizmet veriyor. Son bir iki yıldır kapanan dergileri biliyoruz, bu zamanda dergi çıkarmak her yiğidin harcı değildir. Sayın H. İvgin bunu başarıyor, bu çaba alkışlanmalıdır.

Geçmiş günlerde 02.01.2022 tarihinde kitabın yazarı Sayın Sabahattin Çakmakoğlu’na bir E. posta gönderdim. Epey bekledim. Belki yerine ulaşmadı, diyerek bu kez de Hayrettin Bey’den  ödemeli olarak istedim. Kitap kısa zamanda bana ulaştı. Derken Sayın Sabahattin Çakmakoğlu’ndan da bu kitap geldi. Bu arada beni telefonla da aradalar, bu gecikmeden dolayı da “beni hoş görünüz “dediler. Daha sonra adı geçen kitabını gönderdiler. Sayın Sabahattin Çakmakoğlu titrek bir el yazısı ile aynen şunları yazmışlar:

“Söke Ekspres Gazetesi yazarı değerli arkadaşımız Sayın Abdülkadir Güler için arzu ettiği bu kitabımı en iyi duygular ile sevgilerle armağan ediyorum.

                                                  18 Ağustos 2022

                                          Sabahattin ÇAKMAKOĞLU.

Burada Sayın S. Çakmakoğlu’na teşekkürler ediyor ve saygılarımı sunuyorum. Şimdi asıl konuya dönelim. “Memleketim İncesu” tertemiz bir kitap, okumaya değer bir eser. Kitabın giriş bölümünde Yazarın düzgün çekilmiş renkli bir fotoğrafı var.  İçindekilerden sonra Sayın Çakmakoğlu’nun özgeçmişi yer alıyor. Yazarımızın geniş bir özgeçmişi vardır. Ondan izin alarak özet halinde sunacağım:

Sabahattin Çakmakoğlu, Kayseri’de Erciyes Dağı’nın eteklerinde Türkmenlerin yurt edindiği İncesu’da 1930 yılında dünyaya geldi, köklü bir aileden geliyor. Bedriye Cemiloğlu ile Mehmet Kemal Çakmak(oğlu) evladıdır. Aslen Kafkas kökenlidir. Sabahattin Çakmakoğlu’nun doğduğu yıllar Türkiye Cumhuriyetinin kurulduğu yıllara dayanır. Çakmakoğlu İncesu’da toprak damlı taş yapılı bir evde yaşar. Dedesi Müftü Hacı Bekir Efendi, İncesu başta olmak üzere değişik Kayseri ilçelerinde Adliyede memur, ardından Kaymakam yazı İşleri Müdürlüğü görevlerini yapan babası Mehmet Kemal Çakmakoğlu’nun da bulunduğu büyük bir aile ortamında yaşar. Çakmakoğlu, Genelde olmayan ama bir o kadar da paylaşımcı, sevecen, misafirperver, inançlı. Devletine, milletine ve barağına bağlı içinde yaşadığı insanlara da hizmet etmekten zevk alır. Hayatı böyle devam ederken kimi zaman da Erciyes eteklerinde                                                                                                                                                                                                                                                 evin hayvanlarını gütmekten de zevk alır.  

1949 yılında Kayseri Lisesinden Pekiyi derece ile mezun olur. Daha sonra Ankara Üniversitesine bağlı Siyasal Bilgiler Fakültesini de bitirir. 1953 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinden mezun olan Çakmakoğlu Kaymakam adayı olarak Kayseri Vilayetinde göreve başlar.1955 yılında Rıza Yıldız’ın kızı Nurten Yıldız ile evlenir. Sabahattin Çakmakoğlu’nun hep yanında yer alır ve çalışmalarında hep destek verir. Hani derler ya “her başarılı erkeğin yanında bir kadın olur”. İşte Nurten Yıldız Çakmakoğlu da bu erkeğine bağlı nadir kadınlardan biridir. Sabahattin Çakmakoğlu 1953-1954 yıllarında “Kaymakam Adayı”  olarakKayseri Valiliği ve değişik ilçelerde Kaymakam vekili olarak başarılı bir şekilde görevlerde bulunur.

Kasım 1968’de başarıları nedeniyle Konya Ereğli’sinden Ankara Vali Yardımcılığına atanır. Burada 4 yıl görev yaptıktan sonra 7 Haziran 1972 ‘de terfi ederek Gümüşhane Valiliğine getirilir. Türkiye’nin en genç Valisi olur. Gümüşhane de unutulmaz izler bırakır. 1975 yılında Isparta, 1978 yılında Edirne Valiliğine getirilir.  Bu dönemde iktidara gelen Ecevit Hükümeti tarafından merkeze alınır, 1979 yılında Gaziantep Valisi olur.12 Eylül 1980’de Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koyar. Merkez Valisi iken Milli Güvenlik Akademisine İç İşleri Bakanlığı adına katılarak mezun olur. Bundan dolayı   aktif hizmetlerde bulunur. Çakmakoğlu 1984  ‘te İçel Valiliğine atanır. 1988 Emniyet Genel Müdürü, 1990 ‘da Başbakanlık Müsteşarı olarak atanan Sabahattin Çakmakoğlu 1991 yılında İçişleri Bakanlığı Müsteşarlığına atanır. Bu arada 20 Ekim 1991 yılında Milletvekili Genel Seçimleri münasebetiyle 30 Ağustos 1991 yılında bağımsız İçişleri Bakanı olarak atandı. 21 Kasım 1991’de Demirel Hükümeti tarafından usulen de olsa yine Merkez Valiliğine dönen Çakmakoğlu birkaç ay sonra Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından 10 Şubat 1992 ‘de Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanlığına getirilir. Çakmakoğlu özel bir durumdan dolayı 30 Haziran 1993 ‘de bu görevden istifa eder. Bir ara Ana Vatan Partisinde üst yönetiminde görev alan  Çakmakoğlu, rahmetli Alpaslan Türkeş’in daveti üzerine 1996 yılında Milliyetçi Hareket Parti’sine katılır. Sayın Dr. Devlet Bahçeli’nin Genel Başkanlığı döneminde Merkez Yürütme Kuruluna getirilir, 18 Nisan 1999‘da MHP’den Kayseri Milletvekili seçilir. 28 Mayıs 1999’da Milli Savunma Bakanı olur. Bu görevi 2002 yılına kadar devam eder. Sabahattin Çakmakoğlu 2007 Genel Seçimlerinde de MHP’den yine 2. kez Kayseri Milletvekili seçilir.

           SAYIN ÇAKMAKOĞLU’NUN

HİZMETLERİNDEN BAZILARI

Kayseri Milletvekili Sabahattin Çakmakoğlu Milletvekili olduğu dönemlerde kardeş, bacı, dayı, yeğen peşine düşmemiş, Kayseri ve ilçeleri yanı sıra Anadolu coğrafyasında birçok takdire değer hizmetler yapmıştır. Özgeçmişinden söz ederken bunları yazmaksak saygısızlık olur diye düşünüyorum. İşte bunlardan bazıları:

1- Bakanlığı süresince silah alımlarında “off-set” uygulamalarına ağırlık verir. Yani, bize silah satan yurtdışı firmalardan başta bizim yaptığımız savunma sanayi mamullerinden olmak üzere ne kadar mal ve hizmet satın alınacakları taahhüdü tutarlarına bakılarak ona göre alım yapması kuralı uygulanır.

2-Tüm siyasi hayatı boyunca ve Bakanlığı çalışmalarında yazılı metinlerde “Türkçenin esas alınmasına özen göstermiştir.

3-Silahlı Kuvvetlerimizin silahını kendi yapar, dışarıya mümkün olduğu kadar az bağımlı bir yapı oluşturulmasını sağlamak amacıyla “Türk Silahlı Kuvvetleri Vakfı’na ait gibi çalışmalara önem vermiştir.

4-Eğitim ve Öğretimin temel olduğu bilinciyle hareket eden S. Çakmakoğlu, okullarda da yeni atılımlar yapmıştır. Harp Okullarında, Tarihi değerlerin ve geleneksel isimlerin korunması ile birlikte Astsubay Okulları, iki yılık meslek Yüksekokullarına yükseltir.

5-Bakan Çakmakoğlu, “Gazilere” verdiği önem doğrultusunda onların hayatının iyileştirilmesi bağlamında “Türk Silahlı Kuvvetleri Rehabilitasyon ve Bakım Merkezi’nin kurulmasına destek vermiştir.

6-Vatanı için ölümü göze alan askerlerimize vefa borcumuz olduğu bilinciyle Bakanlığı döneminde “ Çanakkale Savaşı Zafer Günü” esas alınarak 18 Mart’ın “Şehitler “Günü”, Ege Bölgesi ile İzmir’in işgalinden kurtuluş günü kabul edilen ve M. Kemal Atatürk’e Mareşal unvanının verilmesinin tarihi olan 19 Eylül’ün de “Gaziler Günü” olarak kanunlaşmasını sağlar.

7-Bakan Çakmakoğlu, üç buçuk sene gibi devlet hayatında kısa sayılan döneminde Ata’mızın ebedi mekânı olan  “Anıtkabir’ için önemli çalışmalarda bulunmuştur. Anıtkabir’in Bodrum katında bakımsız halde bulunan galeride mekânlar Genel Kurmay Başkanlığı ve Kültür Bakanlığı’nın işbirliği ile “Cumhuriyet ve Anıtkabir ”Müzesine dönüştürülmüştür.

8-Yurtiçinde ve yurtdışında mevcut 246 şehitliğimizin bir kısmı Çakmakoğlu’nun Bakanlığı döneminde yeniden inşa edilir mevcut şehitlerin de bakım ve onarımı yapılır.

9-Ankara çıkışından başlayan ve Sakarya Savaşının yapıldığı bölgelere kadar uzanan alanlarda Orman Bakanlığının işbirliği ile birlikte Çakmakoğlu’nun Bakanlığı sırasında Sakarya Zaferinin kazanıldığı Polatlı yakınlarında “ Dua Tepe” de milli direnişin başlatıldığı günleri sembolize eden anlamlı bir” Zafer Anıtı” yaptırılır.

10-Ayrıca Çakmakoğlu’nun önerisiyle“ Türk Bayrağı kanunda gerçekleşen değişikle Türk Bayrağının sadece belirli zamanlarda değil, resmi kurumlarda gün boyu devamlı gönderde çekili kalarak dalgalanmasını sağlanmıştır.

11- Memleketi Kayseri’nin şehir merkezi dışında kalan yörenin ekonomik yapısı büyük ölçüde tarıma bağlıdır. Bu yüzden il merkezi ile ilçeleri ve köyleri arasında var olmuş ekonomik ve sosyal yönden büyük farklılıkların giderilmesine ve azaltılmasına çalışmıştır.

12-Kayserinin “Erkilet Askeri Havaalanı” Bakanlığı döneminde her türlü uçağın kalkış ve inişine uygun hale getirilmiştir. Güzel bir terminal binası yaparak Hac Farizası” dâhil olmak üzere uluslararası yolcu ve yük trafiğine de açılmasına öncülük etmiştir.

13-Sabahattin Çakmakoğlu, Türk Dünyası ile ilgi göstermiş olup Milli Savunma Bakanlığı döneminde Azerbaycan ve Kazakistan gibi Türk Cumhuriyetlerine ait orduların gelişmesi onların eğitim ve öğretimi konusunda önemli ölçüde destek vermiştir.

Sayın Sabahattin Çakmakoğlu’nun Bakan olduğu yıllarda yapmış olduğu görevlerinden sadece birkaçını sizlere sundum. Hayatı boyunca ve görevleri sırasında bunlar geniş ölçüde “Memleketim İncesu”  adlı kitapta geniş ölçüde yer almıştır.

Sayın Çakmakoğlu kitabın Önsöz’ünden sonra  “Memleketim İncesu” adını taşıyan kitabında içinde yaşayıp büyüdüğü memleketini detaylı olarak açık, sade bir Türkçe ile anlatmaya çalışmaktadır. Keşke uzun bir zaman dilimi içinde T.C. Bakanlıklarında görev alan yapan kişiler, Sayın Çakmakoğlu gibi memleketini anlatan bir kitap yazabilseler. 

Aziz okuyucularım sözü biraz uzattım galiba.  Şimdi adı geçen kitabın içinde yazılan konuların bir kısmını sizlere sunmak istiyorum:

İncesu’da Elmacık Kuşu (s.16), İncesu’nun Coğrafyası (18), Vadisinde Yaşayan İncesu (20), İncesu’da Yaşanılan Sel Felaketleri (23), İncesu’ da Su Kanallar (32), İncesu’da Eski Yıllarda Yaşamış Olanlar (32), Güzel Atlar Ülkesi Kapadokya ve İncesu(33), Anadolu Selçukluları Döneminde İncesu ( 41), Osmanlı Döneminde İncesu (44), İncesu Yaylarında Hayat (51), İncesu’da Doğal Hayatı’ 65),İncesu’ da Eski Eserler( 67), Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Kervansarayı( 70),İncesu’da Eğitim ve Öğrektim ( 74), İncesu’da Su Değirmenleri (  79),İncesu’da Tarım- (89), M. Kemal Atatürk’ün İncesu’dan Geçişleri (92), İnce Sosyal Hayat ( 93),İncesu’da Aile Yapısı (103 ),İncesu’da Kadınların Hayatı( 107),  Bu sayfadan sonra İncesu’nun Folklor / Halkbilim gibi konulara yer vermişler.  Bunlardan da birkaç örnek veriyorum: İncesu’da Düğün Adetleri ( 108), İncesu’da kış aylarında kurulan Tandırlar (110), bunun bir örneği bizim Mardin ve yöresinde de göndüm, “Mardin Folkloru” Adlı kitabımda da yer verdim.( Mardin Folkloru – İnceleme, Araştırma, Derleme Marev Vakfı Yayınları - Ankara 1998),İncesu’ya Has Yemekler (113), İncesu’da Yapılan Yağmur Duaları (116), Ramazan’da Saya Geldi  Adeti  (118), İncesu’da Türküler ve Oyunlar ( 120),İncesu’da Konuşulan Türkçe (123), İncesu’nun Şehit ve Gazileri (128), İncesu’da Yöresel El sanatları (148) ve bunlardan başka İncesu’nun şairleri, ozanları, İncesu için yazılan şiirlere de vermişlerdir.

İncesu şairlerinden İbrahim Mucuk’un “Gönlümdeki İncesu” adlı şiirinden bir iki dörtlük:

Su mu incedir bilmem, İncemi akıyor su

Erciyes’in sevdası görünüyor İncesu

Sanki ona küsmüşler batısı doğusu

İnceden ince akan gönlümdeki İncesu

İncesu’nun dumanı seni yakar kavurur

Sana olan aşkını yel estirir savurur

İçindeki fırtına öyle bir vuruş vurur,

İnceden ince akan gönlümdeki İncesu ( 177)

                                               İbrahim MUCUK

Bunlardan başta Turan Yalçın, Hikmet Çiftçi, Şehmuz Çiçek, Fikret Ünal, Dr. Ahmet Tevfik Ozan’ın da şiirleri var.  Dr. Ahmet Tevfik Ozan yakından yüz yüze geldiğim, tanıştığım Elazığlı bir Ozan.  Geçmiş yıllarda ( 2006, 2008 / Elazığ Uluslararası Hazar Şiir Akşamlarında ve Bizim ECE dergisinin sahibi Ahmet şair- yazar Otman’ın 16 Nisan 2016‘da Salihli’de hazırladığı  şairler buluşmasında bir araya gelmiştik. O zaman Dr. Ahmet Tevfik Ozan bana  “Kâinat Şiiristan” (1986), şiir kitabını armağan etmişti. Vefat ettiğini sonradan öğrendim, “Bir Adeviye Hanım Günlüğü” adını taşıyan şiirinden bir dörtlük almak istiyor ve rahmetle anıyorum.

Döndüm ak tülbentli, ak yüzlü kadın

Gözleri yok lakin bir kadife ses

Gönül görür, şefkatle okşar

Güldür karanfildir verdiği nefes. (186)

                      Dr. Ahmet Tevfik Ozan

İncesu için şiir yazan başka şairler de var. Mehmet Sarı, Ömer Kalem, Han Duvarların şairi Faruk Nafiz Çamlıbel, Zeki İlyas Kızılışık, Muammer Kahraman, Fatma İlik, Mehmet Kılınç, Mehmet Avunduk ve Mutalip Ünal gibi şairlerin İncesu için yazdıkları şiirleri var. Onlardan da örnek vermeği çok isterdim. Yazım bir hayli uzadı. Kitabın bir başka bölümünde S. Çakmakoğlu  “İncesu’da Bir Zamanlar Kullanılan Deyimler, mahalli sözler ve seçtiği Ata Sözlerinden de örnekler vermiştir, iyi de etmiştir. Halkımız arasında geçmişten bugünlere kadar gelen Deyimlerimiz. Atasözlerimiz unutulmamalıdır. Kitabın son bölümünde Sabahattin Çakmakoğlu ile ilgili İncesu Yıllarından Seçme Fotoğraflar ve Gazete haberlerine de yer vermişlerdir.

Sonuç olarak, Kayseri’ye bağlı İncesu ilçesinin bağrında yetiştirdiği Sayın Sabahattin Çakmakoğlu’nun kişiliği, çalışkanlığı ve memleket severliğini öğreniyoruz. Büyük bir emekle hazırladığı  “Memleketim İncesu “adlı eseriyle, TBMM’de onurla görev yaptığı yıllarda İncesu ve yöresine ait kayda değer hizmetler yaptığını görüyoruz. Özenle hazırlanan bu eseri İncesu’yu tanıma bağlamında Türk kültürüne kazandırmış.

Bu kitabı, gelecek kuşaklar için önemli bir kaynak olacağına inanıyorum. Mal, mülk, şan, şöhret ve makamlar gelip geçicidir. Ancak bu gibi eserler bakidir. Saygıdeğer devlet adamlarımızdan Sayın Sabahattin Çakmakoğlu’nu bu kalıcı çalışmalarından dolayı yürekten kutluyor, selam ve saygılarımı sunuyorum.  

Abdülkadir Güler 

04.09. 2022-  SÖKE