Mitlerin Kahramanları

Mitlerdeki kahramanlar olağanüstü özelliklere sahip tanrısal varlıklardır. Bu tanrısal olağanüstü güçlerin yaptıklarının kutsallığını veya doğaüstü olma özelliğini gözler önüne sererek kâinatın topyekün bir yokluk veya "kaos" denilen bir "kargaşa" halinden nasıl bildik ve tanıdık "evren" düzenine (kozmos) dönüştüğünü anlatır.

 

Kaos: Kargaşa

 

Kozmos: Evren

 

Mitler bu olağanüstü güçlerin yaptıklarının tasvir edildiği öykülerdir. Mitlere göre insan ve evren bugünkü durumunu olağanüstü tanrısal varlıkların söz konusu müdehaleleriyle edinmiştir. 

 

Mitlerin temel karakterleri veya kahramanı insanoğlu değildir. Ancak mitleri gerçekleştiren tanrısal, olağanüstü karakter veya kahraman insan tavır ve davranışları sergiler. Mitlerin yaşadıkları kültürlerde gerçek bir hikaye olduğuna inanılır. 

 

Hem gerçek hem de kutsal kabul edilen bir öykünün anlattıkları, onlara gerçek ve kutsal olarak inananlar tarafından örnek alınıp takip edilmesi gereken bir model olarak düşünülür. Dahası gerçek ve kutsal olan bu inanış ve davranış biçimleri sosyal bir ferman niteliğine bürünerek o sosyal ve toplumsal yapıdaki davranış ve düşünüş biçimlerini etkileyip yönlendirici bir konuma yükselir. İnsan, miti bilmekle nesnelerin kökenini bilir, bu nedenle de, nesnelere egemen olmayı ve onları istediği gibi yönlendirip kullanmayı bu bilgiyle başarabileceğine inanır. Bu bilgi, dıştan ve soyut bir bilgi olmayıp mitin bir tören havası içinde anlatılması veya kanıtını oluşturduğu törenin gerçekleştirilmesiyle, tören biçiminde yaşanan bir bilgi söz konusudur. 

 

Öteden beri, mitlerin dini bir sistemin parçası olarak ritüelin hareketle anlattığı şeyleri kelimelerle anlatır. hem mitler hem de ritüellerin birlik bareberlik ruhunu yüceltmek ve sağlamak gibi işlevlere sahip oldukları düşüncesi oldukça eskidir. Mitler, yaşadıkları bir toplum içinde çoğunlukla ritüel olarak uygulama şeklnde törenlerde anlatılarak canlandırılır. 

 

Ritüel/Rit: Din, tapınma, büyü veya erginlenme ve geçiş törenleriyle ilgili geleneksel işlem. 

 

Tören: Birçok ritin herhangi bir vesileyle bir araya gelmesi sonucu kurallara uygun bir biçimde, dinsel ya da toplumsal amaçlar için düzenlenen toplantı. 

 

KAYNAK

Çobanoğlu, Ö., Yıldırım, N., Tökel, D.A., Tekin, G., Doğan, M.C. (2013), Türk Edebiyatının Mitolojik Kaynakları. Ankara: Anadolu Üniversitesi.