Ölmeden evvel seyredin (5)

SHANE – Vadiler Aslanı (1953)

Alabildiğini geniş bir ova. Nehir, dağlar, güneş. Sığırların otlayabileceği geniş bir çayır. Batıya hücum sonrası buraya yerleşen çiftlik sahipleri. Bozkırın ortasında o bildiğimiz salon’u oteli, bakkalı olan tahta kasaba. Çiftlik sahiplerini bıktırmış olan yaşlı bir toprak ağası ve etrafında sarhoş çetesi. Diğer çiftlik sahiplerini korkutup kaçırıp tüm ova’ya tek başına sahip olmak istiyor. Kimisi gerçekten korkup kaçıyor ama kimisi ise cesurca direniyor. Çiftçilerin direnişini kırmak için toprak ağası nam salmış bir silahşörü getiriyor ve çiftlik sahiplerinden birini öldürtüyor. Artık hesaplaşma vakti geliyor. Hem yaşlı ağa hem de silahşörle savaşacak biri lazım. Bu kim olacak, karısı ve çocuğu ile birlikte hayat kurmaya çalışan bir adam mı? Yoksa tesadüfen çiftliğe yerleşen ve nerden geldiği bilinmeyen gizli silahşör SHANE’ mi?
Muhteşem manzaralar eşliğinde bu 2 hızlı silahşörden kim hayatta kalacak.

Kısaca Film, silah kullanmayı sanat haline getirmiş ama tövbekar silahşor Shane’in (Alan Ladd), zengin toprak sahipleri tarafından tehdit edilen çiftçi Joe Starret (Van Heflin), karısı Maria (Jean Arthur) ve oğlu Joey’i (Brandon de Wilde) korumasını konu alır.

Klasik bir öykü bu. Ama gelin görün ki, sevgi dolu, anlamlı ve bir o kadar da destansı bir anlatımı ile Western klasikleri arasında yerini almıştır bile.

Filmde çok güzel bir yer var.

Çocuğuna silah çekmeyi öğreten Shane’e çiftlik hanımı kızar.
Kadın : Benim oğlumun hayatında silahlar olmayacak.
Shane : Silah bir alettir, ötekilerden ne iyi ne de kötü, baltadan, kürekten veya başka bir şeyden. Silah onu kullanan adam kadar iyi veya kötüdür. Bunu unutma.
Kadın : Bu ovada tek bir silah bile olmasaydı çok daha iyi olurduk,

Shane, klasik western tarzının beklide en iyilerinden biri. Bu filmi mutlaka izlemenizi tavsiye ederim.

Filmin önemli bir fanatiğide Woddy Allen’dır. Woody Allen, "Vadiler Aslanı"nı bir western için kullanılmayan "şiirsel, zarif, hoş, güzel" gibi sıfatlarla niteliyor. Yönetmeni, George Stevens için "Çok takdir ederim. Filmlerinin pek azını beğenirim, ama çok beğenirim. Bence ‘Vadiler Aslanı’ onun başyapıtı" diyor.

Issızlığın ortasındaki kasaba betimlemesinden, kırsal atmosferden çok etkilenen Allen "Vadiler Aslanı"nı en az yirmi kez izlemiş: "Başkalarını da izlemeye götürdüm. Bana western’lere dayanamadıklarını söyleyen kişileri. Çünkü bu western’den öte. İyi bir film." Shane kişiliğinin önemini de çoğu insanın şiddetten rahatsız olmalarıyla açıklıyor: "Başınız sıkıştığında ya ortaya bir Shane çıkmasını umarsınız ya da bir şekilde Shane gibi olmayı."

Filmin oyuncusu Alan Ladd ile ilgili kısa bir anekdot. Ünlü aktörümüz Muzaffer Tema bir dönem Hollywood’a gider. Tema, Hayranı olduğu ve ikizi kadar benzediği Hollywood Starı Alan Ladd ile tanışma fırsatı bulur. O anı şöyle anlatır “Ladd paramount Stüdyosunda film çeviriyordu. Bir Türk gazetecisi Mehmet diye bir arkadaş vardı, ille gidelim beraber resminizi çekeyim dedi. Güç bela müsaade aldık. Beraber resim çektik. Alan ladd çok şaşırdı ve “insanlar ikiz doğarmış, bu kadar benzerlik olur diyerek bana şans diledi.” O günden sonra Tema, Hep Alan Ladd’ı taklit eder. Onun gibi giyinir, onun gibi bakar ve onun gibi sigarasını tutar.

Filmin Künyesi
Yönetmen : George Stevens
Oyuncular : Alan Ladd, Jean Arthur, Van Heflin, Brandon de Wilde, Jack Palance, Ben Johnson, Elisha Cook Jr
Yapımcı : Paramount
Yapım yılı : 1953
Müzik : Victor Young
Süre : 113 dakika

Erhan IŞIK