Osmanlı coğrafyasında neler oluyor?

Mısır, Libya, Fas, Tunus, Cezayir ve adını sayamadığım diğer küçük devletlerde isyan var! 16-17. Yüzyıl dünya haritasını gözünüzün önüne getirin; göreceksiniz ki, halkın yönetime karşı ayaklandığı bu ülkeler Osmanlı idaresi altındadır. 

Bu ülkelerde halkların ard arda ayaklanması nasıl yorumlanabilir? Bu halk hareketleri daha önce kimse tarafından öngörülmüş hareketler değildir. Göründüğü kadarıyla örgütlü, planlı, programlı hareketler değildirler. 

Mısır’da olduğu gibi, yıktıkları iktidarın yerine ne koyacakları belli değildir. Buna rağmen Mısır’da Mübarek Hüsnü’nün 30 yıllık iktidarının devrilmesi dünya tarihi açısından çok önemlidir. Halklara diktatörlerden nasıl kurtulacaklarının yolunu öğretmiştir. Olabilirlikleri öğretmiştir; halkların, kendi kaderlerini tayın etme hakkını kullanmayı örneklemiştir. Bu açıdan bakıldığında, yıkılan yönetimin yerine neyin geleceği birinci derecede önemli görünmüyor. Şimdi asıl önemli olan, halkların artık sopayla, baskıyla, hileli seçimlerle kandırılamayacağı gerçeğidir. 

Bu ülkelerin kiminde kişi başı milli gelir düşük, dağıtımı adaletsiz; kiminde gelir yüksek, sosyal yaşam seviyesi düşük, çağın gerisindedir. Libya’daki ayaklanmanın salt ekonomik nedenlerden kaynaklandığını söylemek haksızlık olur. İşin aslı, Osmanlı coğrafyası dünyanın ritminde 170 yıl kadar geriden gelmekteydi. Bu süre, matbaanın Avrupa’dan 170 Yıl sonra kullanılmaya başlanmasından kaynaklanır. Kitabı olmayan okuyamaz, okuyamayan da bilemez… Sömürülür, ezilir, süründürülür. 

Gelişen teknolojik olanaklar, haberleşme olanakları dünya üzerinde bilgiyi elektrik hızıyla yaymaktadır. Bu bilginin ancak belli bir kısmı kapitalizm tarafından çarpıtılabilir. Gerçeği bütünüyle saklamaya kimsenin sopası yetmemektedir. 

Bu ülkelerin Türkiye’den etkilenmedikleri ya da Türkiye’yi örnek almadıkları ortada. Giden yönetimlerin yerine neyin geleceğini ön görmek henüz olanaklı değil gibi. Giden ve gidecek yönetimlerin yerine ne gelirse gelsin, gücün halkta olduğu artık anlaşılmıştır. Adaletle yönetmeyenleri dizlerinin bağının çözüldüğünü görür gibiyim.