ÖSS'de 18. edebiyat sorusu yanlış mı?

Sınavdan sonra, kimi soruların “yanlış” olduğu söylenir.

2009 ÖSS için de “yanlış” soru/lar olduğu gündeme getirildi.

Yanlış olduğu/ yanıtının yanlış verildiği söylenen bir soru da, 18. EDEBİYAT sorusudur.

Sorunun yanıtı A mı, yoksa ÖSYM’nin dediği gibi C mi?

Yoksa, sorunun dayandığı parçadaki özensiz anlatım, soruyu “niteliksiz” mi yapıyor?


*****

18. EDEBİYAT sorusu, özenle hazırlanmamış bir soru.

Üç cümlelik parçanın ilk iki cümlesinde “yapıt”, son cümlesinde ise “eser” sözcükleri kullanılmış.

Bu, özensiz/ savruk bir anlatım örneği değil midir?

Böyle bir özensizlik, Türkçe/ Edebiyat sorularında asla olamaz!

Bu özensizliğin dışında, soruyu “niteliksiz” yapan, “..gezi türündeki eserleriyle tanınmış yazarlarımızdandır.” ifadesidir?

Soruda geçen “tanınmış” sözcüğü, yaygın bir kanıyı gerektirir.

Oysa Reşat Nuri Güntekin’i “tanınmış” yapan, romanlarıdır.

Oysa Yusuf Ziya Ortaç’ı “tanınmış” yapan, mizah dergisi “Akbaba”yı çıkarmış olması, fıkralarında siyasal mizahın ön plana çıkmasıdır.

“Gezi türünde tanınmış olma”, sadece, Falih Rıfkı Atay’’ı kapsıyor.

Öyleyse, soruda geçen “tanınmış yazarlardan” yerine, “gezi türünde eserleri vardır”, “gezi türünde eser vermişlerdir.”in kullanılması daha doğrudur. Çünkü bir türde “tanınmış olmak”, yazarlık yaşamında “o tür” belirleyici olduğunu gösterir.

Gerçek, cümlede vurgulandığı gibi mi?

Ne yazık ki, bunun yanıtı “Hayır!”dır.

Yusuf Ziya Ortaç’ın gezi ile ilgili bir yapıtı var: Göz Ucuyla Avrupa (1958)

Reşat Nuri Güntekin’in gezi ile ilgili bir yapıtı var: Anadolu Notları ( I. cilt 1936, II. cilt 1966)

Falih Rıfkı Atay’ın gezi ile ilgili onu aşkın yapıtı var.

Görülüyor ki, “tanınmış” olma, sadece, Falih Rıfkı Atay için geçerlidir

*****

Bâbürnâme’ye gelince...

Kimi kitaplarda hem anı, hem gezi türüne örnek sayılıyor.

Bu görüşün, bir an için, doğru olduğunu düşünelim. O zaman, öğrenciyi ikileme düşürecek bir bilgi, bir soruda nasıl kullanıyor?

Yerleşik bir kanı vardır; o da Bâbürnâme’nin “edebiyatımızda ilk anı” örneği olmasıdır.

****

Sona doğru...

Parçanın son cümlesinde adı geçen yazarlar için kullanılan “tanınmış” sözcüğü, yerinde değildir. Yukarıda belirttiğimiz gibi, gezi türünde “tanınmış olma”, sadece Falih Rıfkı Atay’la ilgilidir. Bu bakımdan, Bâbürnâme’nin gezi türüne örnek olduğu kabul edilirse, bu, sorunun yanıtının hem C, hem de D olmasını gerektirir.

*****

ÖSYM, geçmiş yıllarda, itiraz gerektiren kimi soruları iptal etti.

Türkçe ve Edebiyat sorularından iptal ettiği bir soru hatırlamıyorum.

Bakalım, ÖSYM’nin öğretmenleri, 18. soru için ne diyecekler?

Eğer, yanıt C’dir, diye kestirip atarsalar, bilimsel bir gerçekmiş gibi, “edebiyatımızda ilk anı" örneği sayılan Bâbürnâme, bu özelliğini yitirecek.

*****

Bu sorunun yanıtı A da olsa, C de olsa, D de olsa...
Ne değişecek?
En doğrusu, soruyu iptal etmek!