OYAK 2016 Raporu Özeti ve Düşünceler

Rapora göre; OYAK "Üyelerinin sağladığı kaynakları kullanarak, emeklilik, ölüm ve maluliyet alanlarında üyelerine ek yardımlar sağlamak üzere kurulmuş, tamamlayıcı bir mesleki emeklilik fonudur". Grup uzun vadeli yabancı ve yerli para birimlerine göre şirket olarak  Baa3/Durağan görünüm özelliklidir.

90 şirketlik grubun Misyonu; Üyelerine yönelik yardım ve hizmetleri yapmak, doğru yatırımlarla üye birikimlerini korumak, büyütmek ve  üye memnuniyetini sağlamaktır. Vizyonu; Üyelerinin beklentilerini karşılarken, ülkemiz ekonomisine katkıda bulunmak ve örnek bir kuruluş olarak varlığını sürdürmektir.

Oyak, gerçekçi, denetlenebilir, etiğe önem veren, üyelerine doğru, açık, anlaşılır  bilgi veren bir Grup'tur. Çelik sektörü, çimento beton, otomotiv ve lojistik, enerji, kimya, finansal hizmetler alanında faaliyetlerine devam etmektedir. Arge önemsenmektedir.

Oyak otomotiv, çimento ve beton şirketleri yönetimleri sektörel bazda verimli yönetim için Yönetim tarafından 2017'de yeniden yapılandırılmıştır.

Rakamlarla OYAK:  OYAK  2016 Varlıkları  64,5 milyar TL, 18.1 milyar $'dır (64.5/3.56=18.12). Hasılatı 25.7 milyar TL'dir. Üye birikimi 25.3 milyar TL'dir. Varlıklar üyelerine sonuçta   4195 milyon TL, 1178 milyon $ nema üretmektedir.

Bir başka cümleyle Oyak'ın varlığı 18.1 milyar $, üyelerinin birikimi 7.11 milyar $, neması 1178 milyon $'dır. Birikimleri %16.6 gelir sağlıyor (1178/7110). Gelir /Varlık oranı %6.5'dır  (1178/18100).

Oyak'ın 2015 yılı varlığı 51.6 milyar TL, hasılatı 23.5 milyar TL, üye birikimi 22.4 milyar TL, nema 3331 milyonTL idi.  Birikimleri %14.9 (3 331/22 400) gelir sağlamıştı. Gelir/Varlık oranı %6.46 (3331/51600) idi. 2015 için, 3TL 1 $ olarak saydığımızda 2015 Varlığı 17.2 milyar $, Üyelerinin birikimi 7.47 milyar $, neması 1110 milyon$'dır.

2016 yılı ile 2015 yılını karşılaştırırsak,2016 yılında  dolar bazında varlık artmış (17.2 yerine 18.1milyar $), gelir/varlık oranı %6.46 yaklaşık aynı kalmış, nema / birikim oranı %14.9 dan  %16.6'ya yükselmiştir.

2016 İhracatı 3,5 milyar ABD $'ı  olup  Türkiye ihracatının kırkta birine  (%2,5) yakındır. İhracat çalışan kişi başına 115bin$ üzerindedir (3.5milyar $/30 bin çalışan).

Ödenen vergi 4.7 milyar TL Türkiye'deki verginin yüzde biridir (%1 ). Grup şirketleri çalışan kişi başına 156binTL vergi ödemesi yapmaktadır.

Grupta doksan (90) şirkette otuz (30) bin kişi çalışmaktadır. Oyak'ın yaklaşık üç yüz altı (306) bin üyesi vardır. Oyak misyonuna uygun olarak 2017 için 3.7 milyar TL yatırım planlanmıştır. Yatırım varlık oranı %5.7'dir  (3.7/64.5).

Nema konusunu inceleyelim. Oyak 2016 nema oranı %19.1'dir. Enflasyon %8.53 olarak ifade edilmektedir. Üye 100TL'si 119.1TL olmakta ve enflasyon yüzünden 100TL'lik ürün 108.53 TL'ye satın alınabildiğinden üye parası yüzde on  %10 (119.1/108.53 =1.10) reel faiz almaktadır.

İnternette yapılan bir açıklamaya göre  emekli kişinin 100 bin TL'si varsa nema getirisi %19.1 ilan edildiğine göre gelir 19 100TL'dir (100binTLx%19.1=19100TL).  Ancak yapılan hesaplarda %2.62 risk, %2.5 masraf olarak kesildiğinden gerçek gelir %14'tür  (%19.1-%2.62-%2.5= %13.98). Yani kullanılır gelir 14 bin TL'dir.

Risk ve masraf rakamları gerçek ise Oyak hem finans hem yatırım kuruluşu olduğundan rakamlar fark edebilir emin değilim. Ancak %2.5 masraf fazladır. Finansal kuruluşlarda masraf değeri %1'in altında bahsediliyor. Risk ve masraf yüzde değerleri azalırsa ileride üyelerin birikimleri bileşik faiz sebebiyle anlamlı olarak artacaktır. Bu masrafların ve riskin azaltılması konusu incelenmelidir.

Gelir ile varlığınız 114binTL'ye erişirken, enflasyon ile ürün fiyatı 108 500TL olmakta ve  paranıza yüzde beş %5 reel gelir (114/108.5=%105) sağlanmaktadır.  Bu değer dünya rakamlarına göre makul ve iyi bir rakamdır.  Elde edilen14 bin TL  gelirin  %40'ı 5600 TL (14binTLx%40) rezerve eklenmekte,  %60'ı yani 8400TL yıllık maaş olarak ödenmektedir. 

Sonuçta Üyenin Oyak'taki 100bin TL'si 105.6 bin TL olmakta %8.5 enflasyona karşı (105.6/108.5= %97) %3 değer kaybetmekte ancak üye ayrıca 100 binTL için aylık 700TL aylık, yıllık 8400TL gelir elde etmektedir.  Bu yazıda yapılan hesaplar yaklaşıktır. Hesaplama detayları Oyak'tadır.

Ankara'da Küçükesat'ta 100-150bin TL'lik bir evin kirası 700TL civarında sayılabilir. Bunun bir aylık kirası vergiye, bir aylık kirası da kiracı değiştiğinde asgari onarıma gitmektedir. Oyak'tan kazanılan gelirin riski asgaridir.

Sonuç olarak Oyak, güvenilirliği ile üyelerinin varlığını korumakta ve ilave bir gelir sunmaktadır. Bu gelir ticaretten anlamayan ordu çalışanı ve emeklisi üyeler için önemlidir, değerlidir ve Oyak'a teşekkür etmek gereklidir.

Sunulan Hizmetler:  Oyak 2016 yılında emekli olan 9005 üyeye ortalama 176bin TL emekli ikramiyesi (9005 üyex176 000TL= 1585 milyon TL toplam), 47 990 üyeye ortalama yıllık 9287 TL (774TL/ay)  (47990 üyex9287TL=445,6 milyon TL) maaş ödemesi yapmıştır. Ayrıca birikmiş parasını isteyen üyelere iadeler, mirasçılara ölüm yardımı ve malül olanlara yardım ödemeleri;  toplam 280 milyon TL yapılmıştır.

Ödemelerin ortalama değeri  bazı basında abartıldığı gibi uçuk rakamlar değildir.

Yıl içinde ihtiyaç duyan 24 600 üye Oyak'a borçlanarak ortalama kişi başı 8 600TL toplam 211.7 milyon TL (24600kişix8 600TL)  kredi almıştır. Üyelerin yüzde sekizi %8 (24 600/305 728=%8) borç para almak durumunda kalmıştır.

Yıl içinde 971 kişi konut kredisi kullanmış, yaklaşık 101bin üye de konut ön biriktirim yatırım fonuna katılmıştır.

Oyak stokları 2016'da %30'a yakın (4.6'milyarTL'dan 6.0 milyarTL'na) artmıştır.

Düşünceler;  Basında yer alan bir generale, albaya, kıdemli başçavuşa  bu kadar para veriliyor rakamları halk nezdinde subay, astsubay'ın maddi durumlarının gerçekte olduğu gibi değil abartılı olarak anlaşılmasına yol açabilmektedir. Ortalama emeklilik 176bin TL  ve yıllık 9287TL maaş ödeme rakamları bu varsayımın yanlışlığını göstermektedir.

Oyak Faaliyet Raporu çoğun Gruplarda, Holdinglerde olduğu gibi normal yaklaşımla başarılara odaklanmıştır. Denetlemenin gördüğü temel eksikler ve yapılacak çalışmalar muhtemelen iç  raporlarda yer almaktadır.  2015 Denetleme tavsiyeleri için neler yapılmış veya yapılamamış, Denetlemenin geleceğe yönelik yol gösterici fikirleri dikkate alınabilir.

Stoklar %30 artmış, bunun sebepleri üzerinde durulabilir.

Grup şirketlerinin verimli çalışması için  yapılan yeni yapılanma hakkında detaylı bir şema, bilgi verilebilirdi. 2015 raporunda şirketler Sanayi grubu, Hizmetler Grubu, Finans grubu altında yer alırken 2016 raporunda  Maden Metallurji, Çimento, Otomotiv, Lojistik, Finansal Hizmetler, Enerji, Kimya Grupları ve Diğer Sektörler içeriğinde Şirketler yer almaktadır.

Oyak 2015 yılında 17.8 milyon TL  Arge'ye harcadığını, 2016'da bunun 2.6 kat arttığını belirtiyor ancak somut rakamı raporda göremedim.

Oyak'ı AKP'nin zaman içinde eriteceği, şirketlerini ucuza özel sektöre sattıracağı yaklaşımı doğru çıkmadı.  2016 yılında Oyak yönetimi değiştiğinde, basında yer alan  Oyak şirketlerinin zaman içinde eritileceği görüşüne ilişkin herhangi bir faaliyet, bilgi 2017 Mayıs'ına dek yoktur. Aksine Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdür mesajlarında daha çok  büyümeye, verim artışına değinmekte  ve yeni teknolojilere odaklanma raporda yer almaktadır. Bu Üyeler yönünden, Oyak varlıklarının korunduğu ve gelişmeye odaklanıldığı yönünden önemli bir mesajdır.

Özellikle teknoloji odaklı tüm şirketlerin yatırımları önemsenmelidir.  Maden metallurji şirketlerinin piyasa değerinin yapılamayan yatırımlar yüzünden düştüğü söylentisi mevcuttur. Bu şirketler ihracat ve istihdam odaklıdır. Yatırım demek istihdam ve işsizliğe çare demektir ve Hükümet bu çabaları teşvik etmektedir. Demir Çelik tesisleri yenilenmesi aksatılmamalıdır.

Sosyal faaliyetler kapsamında çocuklarımız, gençlerimiz geleceğimizdir. Öğrenciler  "Gördüğüne, işittiğine inandığından  ve tartıştığını öğrendiğinden üç (3) boyutlu eğitim sınıfları özellikle Oyak şirket çalışanlarının  bulunduğu şehirlerde yapılabilir. Temel dersler fen, aritmetik, biyoloji, fizik konularında türkçeleştirilmiş ders programlarına uygun sunumlar, görsel üç boyutlu videolarla (gözlükler  ve kaliteli bir bilgisayar, bir projektör, ses sistemi) öğrencinin ilkokul ve ortaokul düzeyinde hissederek, görerek, işiterek öğrenmesine yol açacağından mutlaka yararlı olacaktır. Özellikle konular video seyri sonrası görüşülerek öğrenme pekiştirilmelidir. Milli Eğitim Bakanlığı bu tür bir teknolojik yenilenmeyi desteklemektedir.

Ayrıca yine aynı kapsamda Oyak üye birikimlerini değerlendiren büyük bir Grup olarak Üyelerinin tasarruf ve yatırım konusunda bilgilenmesini sağlayabilir. Böylece paradan bahsetmekten utanan askerler kendilerinin ne düzeyde tasarrufa,  paraya ihtiyacı olduğunu öğrenebilir. Asker personelin kişisel finans konusunda bilgilendirilmesi önemsenebilir.

Bu iki konuda veya benzeri konularda Oyak sosyal projeler yapabilir.

Ayrıca, Suriye'de, Güneydoğu'da terörizmle uğraşan Türkiye'nin güçlü silah şirketleri yanında güçlü bir mühimmat yapılanmasına, mühimmat muhtaçlığının azaltılmasına ihtiyacı vardır. Oyak yatırımları Makine Kimya Endüstrisi Kurumu'nun modernleştirilmesi, organizasyon yapısının iyileştirilmesi, özelleştirilmesi ve Makine Kimya çalışanlarının daha iyi maaş, daha çok performans odaklı çalışmasına yol açabilir. Oyak askeri bir alanda faaliyet göstermiyor ama MKE gibi önemli bir Kurum da yıllardır ulaşması gerekli olan daha iyi seviyelere kaynaksızlık, yatırım eksikliği yüzünden gidemiyor. Uzun dönemde Oyak veya benzeri kuruluşlar, geliri olan ve finans yönetimi güçlü kuruluşlar MKE modernleşmesine katkıda bulunabilir. 

Oyak'ın varlıkları ve gelir kalemleri zenginleştirilmelidir. Oyak stratejik bir askeri sanayi dalında yatırım yapabilir. Bu takdirde hem üyelere ileride sağlanacak gelir imkanları hem de Türkiye'deki  yatırım, istihdam konuları gelişecektir. Para ve yatırım söz konusu olduğunda verimli yatırımlar değerlidir. Oyak demir çelik tesislerini nasıl satın almışsa, uygun bulduğu  başka tesisleri de parasıyla satın alabilir.