Patates Tarımı

Tohumluk, bitkisel üretimin temel girdisi olup, tohumun niteliği de bitkisel üretimde verimliliğin ilk şartıdır. Yüksek nitelikli tohumluk kullanımı, verimlilik üzerine diğer tarla bitkilerine göre patateste çok daha fazla etkili olmaktadır. Patatesin yumru ile vejetatif yolla çoğaltılması, başta virüsler olmak üzere birçok hastalık etmeninin daha kolay taşınmasına neden olmaktadır. Sertifikalı tohumluk üretiminin çok düşük olması nedeniyle üreticiler, zorunlu olarak kendi ürünlerinden ayırdıkları veya birbirlerinden temin ettikleri patates yumrularını tohumluk olarak kullanmaktadırlar. Bu durum verim düşüklüğü yanında, birçok hastalık etmeninin de yaygınlaşmasına neden olarak, patates üretimimizin sürdürülebilirliğini tehdit edici noktaya gelmiştir. Yaklaşık on yıldır Niğde ve Nevşehir başta olmak üzere en önemli patates alanlarında karantina önlemlerinin alınmasına yol açan patates siğili (Synchytrium endobioticum), tohumluk kaynaklı olarak ortaya çıkmış veya yayılmıştır.

 

Son yıllarda dış kaynaklı tohumluk yumrularla ülkemize getirilen ve hızlı bir yayılma gösteren Patates Siğil hastalığı da, ülkemiz patates tarımını olumsuz yönde tehdit eden, önemli bir sorun olarak güncelliğini korumaktadır. Patates üreticileri kendi ürünlerinden veya birbirlerinden temin ettikleri, tohumluk özelliği olmayan patates yumrularını kullanmaktadırlar. Niğde ve Nevşehir gibi illerimizin hastalık bakımından kirlenmesi nedeniyle, Türkiye’de tohumluk patates üretim alanları son yıllarda Kayseri, Sivas, Afyon, Konya, Bayburt ve Tufanbeyli ilçesi gibi yörelere kaymış bulunmaktadır. Yetişme süresi ortalama 120-150 gün arasında olan patates bitkisi için su gereksinimi, iklim koşullarına bağlı olarak 500-700 mm arasındadır. Özellikle patates tarımının yoğun olduğu Niğde-Nevşehir ve benzeri bölgelerdeki toprakların çok fazla geçirgen yapısına bağlı olarak sulama aralığı daralmakta, sulama sayısı ve dolayısıyla da işgücü kullanımı artmaktadır. İşgücü ihtiyacını azaltması ve su kullanım etkinliğini artırmasında dolayı bölgede yaygınlaşan yağmurlama sulama sisteminde ise, sulama sayısının çok fazla olması nedeniyle, enerji (elektrik) gideri çok yükselmektedir. Suyu daha etkin kullanılması açısından damla sulama yönteminin uygulanması yönün de bazı çalışmalar yapılıyor olmasına rağmen, bu konuda henüz bir yaygınlaşma sağlanabilmiş değildir. Ülkenin diğer patates yörelerinde de yağmurlama sistem kullanılmakla birlikte, karık usulü sulama da halen önemli yer tutmaktadır.