Referandum dan İ... hakeme

Referandum halkın iradesini doğrudan yansıtması nedeniyle demokrasinin önemli bir örneğidir.

Referandum halkın bilgili, kültürlü, eğitimli olduğu toplumlarda referandum öncesinde yapılan tartışmalar ile halkın daha da çok bilgilenmesi sayesinde konu hakkında özgürce seçim yapabilmesini sağlar.

Referandum sırasında halka sorulacak olan konunun net ve anlaşılır şekilde olması da çok önemlidir. Soru halkı yönlendirmemelidir.

Demokratik haklar konusunda referandum yapılamaz.

Nükleer Santrallerle ilgili referandumda Enerjide dışarıya bağımlılıktan kurtulalım mı veya benzeri bir soruya alacağınız cevap ile Radyasyon tehlikesi olmasına rağmen santralleri kuralım mı sorusuna alacağınız cevaplar çok farklı olacaktır. Eğer soruyu Ağaçlar kesilsin mi şeklinde sorarsanız alacağınız cevap ile Topçu kışlası yapılsın mı şeklinde sorulacak soruya alacağınız cevap da farklı olacaktır.

Ayrıca referandum her zaman demokratiktir demek de pek mümkün değildir. Yapıldığı koşullar da önemlidir. Yapıldığı yer de aynı derecede öneme sahiptir.

Referandum aynı zaman da bir güven oylaması olarak da algılanmaktadır. Referandumda sunulan metne hayır demek aynı zamanda metni hazırlayıp referanduma sunan kişi ya da partiye de hayır demek anlamına da gelebilir.

Azınlıkta bulunanların haklarının da korunması demokrasilerde vazgeçilemez unsurlarından biridir. Referandumlarda azınlıkta bulunanlar hiçbir zaman kendi istek ve arzularını kabul ettiremezler bu durum da onların sürekli olarak ezildikleri, yok sayıldıkları, aşağılandıkları gibi bir algı yaratır ve toplumda huzursuzluğa yol açar.

Ayrıca referandum ile plebisit’inde ayrı tutulması gerekir. Referandumda bir değişiklik veya durum söz konusu iken plebisitde kişi söz konusudur.

Çoğunluğun söylediğinin her zaman doğru olmadığını gösteren bazı örnekler vardır, en çok da Almanya’da Hitler’in iktidara geliş şekli gösterilir.

Çoğunlukların söylediklerinin her zaman doğru olmadığını gösteren en basit örnek futbol maçlarıdır. Hakemin verdiği bir karar üzerine aleyhine karar verilen takımın taraftarları “İ… hakem” tezahüratına başlarlar, biraz sonra tersi bir kararda diğer takımın taraftarı aynı sloganı atar. Sonuç % 100 oranında karar verilmiştir: Hakem İ… dir.