Rezerv para

Rezerv Para ne demektir?

Uluslar arası mali kuruluşlar ve hükümetlerin ellerinde bulundurdukları döviz ve altındır.

Amerika kökenli krizin etkisi tüm dünyayı yakıp kavururken, ABD ve AB ülkelerinin ileri gelenleri; Almanya, Fransa, İtalya, İngiltere vs. gibi ülkelerin paraları, Rezerv para olarak kullanıldığı için, aldıkları önlemleri para basarak karşılarken, bizim gibi, altın ve döviz rezervleri kısıtlı olan ülkelerin elinden fazla bir şey gelmiyor!

Dünya’ya baktığımızda krize karşı alınan önlemlerin iki türlü olduğunu hemen görüyoruz.

1-Parası; Rezerv Para olan (Dolar ve Auro gibi) ülkeler para basarak, reel sektöre ve sanayiye aktarıyorlar. Bu ülkelerin ekonomileri güçlü olduğu için, basılan bu paralar enflasyonu da arttırmıyor. Zaten kriz nedeniyle o ülkelerin haklı da kısıtlı para harcadığı ve ekonomileri büyük bir durgunluk (Resesyon) yaşadığı için, basılan paranın enflasyon etkisi görülmüyor.

2-Rezerv paraları yüksek olan (Çin ve Rusya gibi) ülkeler var. Onlarda rezerv paralarının en az yarısını bu güne kadar kriz nedeniyle aldıkları önlemler için harcadılar. Çin’in 1.2 trilyon Dolar civarında olan Rezerv parasının 600 milyar Dolar ‘ını kiriz için harcamış. Rusya’da 600 milyar Dolar olan Rezerv Parasının 300 Milyar Dolarını kriz için aldığı önlemlere harcayarak, krizi daha hafif atlatmaya çalışıyorlar.

Bizim ve bizim gibi ülkelerin kısıtlı Rezerv Paraları ve de hükümetin krizi ciddiye almaması nedeniyle, krizi en fazla yaşayan ülkelerin başında geliyoruz. Birinci sırada resmen iflasını açıklamış İzlanda, ikinci sırada biz varız.

Kriz için önlem almada gecikince, işsizlik de çığ gibi büyüyor. İşsizlik konusunda da dünyada iki numarayız! Burada birinciliği yüzde 14 ile İspanya’ya kaptırmışız. Yüzde 12.3 ile biz ikinci sıradayız!

Gelelim bizim Rezerv Paramıza; Merkez Banaksının verilerine göre 70 milyar Dolar civarında… Bu kriz için harcanabilecek en fazla 10 milyar Dolarımız var demektir. Geri kalanın bir kısmını borçları döndürmek için harcamamız gerekiyor. Ayrıca İhracatı teşvik içinde epey bir para harcamak gerekiyor.

Eğer bizde ABD ve AB ülkeleri gibi para basarak krize karşı önlem alacak olursak, çok kısa sürede basılan para enflasyon olarak halkın sırtına binecektir. Geriye kalan, eğer bulabilirsen dış kaynak alacaksın. Onu da bu kriz anında bulmak çok zor! Bu sefer Hazine iç borçlanma yapacak! Yani, borcu borçla ödeme dönemi artarak devam edecek.

Yaklaşan yerel seçimler nedeniyle bütçe dengelerinin bozulduğu bir ortamda, Vergilerin dışında, öteki gelirler kaleminde yer alan, Turizm gelirlerinin de bu yıl kriz nedeniyle epey düşeceği gözleniyor. Ayrıca yurt dışından gelen İşçi dövizlerinin de oldukça azalacağı açıkça görülüyor. Bir diğer kalem olan, yurt dışındaki müteahhitlik hizmetlerinden gelecek dövizlerinde, çok azalacağı, küresel kriz nedeniyle kaçınılmaz bir gerçek.

Hükümetin can suyu olarak sanayiciye vermeyi düşündüğü krediler için inanılmaz bir başvuru olduğu, (10 bin civarında) ancak bu başvuruların birkaçının bu güne kadar karşılandığı, yani hükümetin başvuruları karşılamakta aceleci davranmadığı, işi ağırdan aldığı görülüyor. Tabi bu da, sanayi üretiminin yüzde 21.3 düşmesine neden oluyor.

Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren’in yeni önlemlerle ilgili yaptığı açıklamalar, seçim öncesi manidar bulunsa da, bence yerinde bir karardır. Krizden en fazla etkilenen Memur ve emeklilerin, bir defaya mahsus olsa da verilecek 300TL ile biraz nefes alacaklarını düşünüyorum.

Bu kriz ortamında Rezerv Parası(!) olan şahıslar, krizi fırsata dönüştürebilirler! Ancak her gün satılan 1 ile 1.5 ton civarındaki altının, bu fırsata olanak sağlamadığı, hazırdaki birikimlerin de hızla eridiği görülüyor.