Sağlıkta devrim mi?

Geçen hafta izindeyken denize girmiş ve döndüğümde ise sürekli kulağıma su kaçmıştı, sürekli çınlıyor, uğulduyordu. Komşumuzun yardımı ile onun çalıştığı Bakırköy Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırmasından randevu aldım ve doktora gittim muayene olduktan sonra dr. benden doppler çekimi ve bazı akustik testler istedi. Ama kulak akustik testleri için beni Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesine gönderdi. Ve bu test için oradaki görevli ben belgede sadece Perşembe gününü okumuş hatta dr.a gittiğim gününün ertesi günü olduğunu sanmıştım ki bana 24.10.2013 tarihine randevu verilmişti, sağlık devrimin gerçekleştiği bir alanda bu randevu zamanı beni şaşırtmıştı. Ama inanın her iki hastane de ağzına kadar doluluğu ile miting alanını andırıyordu. Sanırsınız ki İstanbul’da herkes hastalanmış bu iki Hastaneye hücum etmişler.

Hatırladığım kadarı ile 1990’lı yıllarda Ülkemizde sağlık hizmetlerini geliştirmek adına farklı politikalar tasarlanmış fakat başarılı bir şekilde uygulanamamıştır. Daha sonraki 2000’li yıllarda ise sağlık hizmetlerinde yeni bir dönem başlatılmıştır. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) ve Dünya Bankası’nın yardımıyla “Sağlıkta Dönüşüm Programı” başlatılmıştır. Program çerçevesinde ele alınan temel başlıklar arasında yaygın ve eşit bir sağlık hizmeti sisteminin oluşturulması, Sağlık Bakanlığı’nın denetim açısından geliştirilmesi, ilaç ve malzeme yönetimin tek bir çatı altında toplanması, genel sağlık sigortası ve etkili bir sağlık bilgi sisteminin oluşturulması yer almaktadır. Bu program kapsamında 2004 yılında 5258 sayılı “Aile Hekimliği Pilot Uygulaması” ve 5510 sayılı “Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası” yasaları yürürlüğe sokulmuştur. . Aile Hekimliği uygulaması 2005 yılında Düzce’de başlamış olup 2010 yılında tüm ülkede etkin hale gelmiştir.

İktidar Acil Eylem Planında “Herkese Sağlık” başlığı altında sağlık alanında yürütülmesi öngörülen temel hedefler belirlemiş ve şöyle sıralama yapmıştır :

1- Sağlık Bakanlığı’nın idari ve fonksiyonel açıdan yeniden yapılandırılması,

2- Tüm vatandaşların genel sağlık sigortası kapsamı altına alınması,

3- Sağlık kuruluşlarının tek çatı altında toplanması,

4- Hastanelerin idari ve mali açıdan özerk bir yapıya kavuşturulması,

5- Aile hekimliği uygulamasına geçilmesi,

6- Anne ve çocuk sağlığına özel önem verilmesi,

7- Koruyucu hekimliğin yaygınlaştırılması,

8- Özel sektörün sağlık alanına yatırım yapmasının özendirilmesi,

9- Tüm kamu kuruluşlarında alt kademelere yetki devri,

10- Kalkınmada öncelikli bölgelerde yaşanan sağlık personeli eksikliğinin giderilmesi,

11- Sağlık alanında e-dönüşüm projesinin hayata geçirilmesi.

Tıptaki Hastalık Çeşitleri;

Endokrin Hastalıklar;Diabetes Mellitus, Hipotiroidi,       Hipertiroidi, Diabetes insipidus,  Addison Hastalığı, Akromegali, Cushing sendromu, Jinekomasti, Metabolik sendrom, Osteoporoz, Hiperparatiroidi, Hipertrikoz, Hipogonadizm, Genetik Hastalıklar, Down sendromu.

Bağışıklık Sistemi Hastalıkları;AIDS, Doğuştan Bağışıklık Yetmezliği, Romatizmal Hastalıklar, Ailevi Akdeniz Ateşi (FMF), Ankilozan spondilit,  Juvenil idiyopatik atrit, Behçet Hastalığı, Gut (damla hastalığı), Poliarteritis nodoza, Dermatomiyozit, Romatoit artrit,

Enfeksiyon Hastalıkları;Tüberküloz, Menenjit, Brusella, Şarbon, Hastane enfeksiyonu, Kan Hastalıkları, Akdeniz anemisi (talasemi), Aplastik anemi, Favizm, Hemofili, Kronik trombositopenik purpura, Deri Hastalıkları, Albinizm, Akne (ergenlik), Psöriyasis (sedef hastalığı), Yanıklar, Hiperhidroz (aşırı terleme), Psikiyatrik Hastalıklar, Otizm, Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, Madde bağımlılığı, Bipolar bozukluk, Obsesif-kompülsif bozukluk, Şizofreni,  Sosyal kaygı bozukluğu.

Alerjik Hastalıklar;Astım, Alerjik nezle.

Nörolojik Hastalıklar;Ataksi, Epilepsi, Migren, Makrosefali, Multipl Skleroz,  Miyastenia gravis, Parkinson Hastalığı, Serebrovasküler olay, Duchenn musküler distrofisi

Sindirim Sistemi Hastalıkları;Çölyak Hastalık, Enflamatuvar Bağırsak Hastalığı, Gastroözofagial Reflü Hastalığı, Hemoroid hastalığı, Kronik hepatit, Hirschsprung hastalığı, İrritabl kolon sendromu (spastik kolon), Apandisit, Pankreatit, Peptik ülser, Malnütrisyon, Kostik özofagus darlığı, Enkompresis.

Genel cerrahi;Safra taşı hastalığı, Genel vücut travması, Kasık fıtığı, Organ nakli (karaciğer, böbrek vb.),.

Omurga Hastalıkları;Bel fıtığı

Damar Hastalığı;Buerger Hastalığı (tromboanjitis obliterans),Hipertansiyon

Kalp Hastalıkları;Doğuştan Kalp Hastalığı, Akut eklem romatizması (romatizmal ateş), Kalp Yetmezliği, Kardiyomiyopati, Miyokart enfaktusu.

Kalp cerrahisi;Baypas ameliyatı

Kadın Hastalıkları;Endometriozis, Kısırlık, Miyom, Tüp Bebek.

Göz Hastalıkları;Glokom, Üveit, Yaşa bağlı maküla dejenerasyonu, Keratokonus, Şaşılık, Kalıtsal retinal dejenerasyonlar, Kalıtsal Kornea Hastalıkları, Kuru göz

Neoplastik Hastalıklar;Lösemi, Lenfoma, Meme kanseri, Akciğer kanseri, Prostat kanseri, Larenks kanseri, Tiroit kanseri, Mide kanseri, Over veya endometriyum kanseri, Sarkoma

Üriner Sistem Hastalıkları;  Enürezis, Nefrotik sendrom, Taş hastalığı

Ortopedik Hastalıklar;Doğuştan kalça çıkığı, Ekstremite kırıkları, Osteomiyelit, Tenisci dirseği, Skolyoz, Meniskus yaralanmaları, Omuz çıkığı.

Akciğer Hastalıkları; Kistik fibrozis, Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), Pnömoni.

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları;Otitis media, Sinuzit, Vertigo, Kulak çınlaması, Farenjit, Tonsillit, İşitme Engelliler.

Beyin cerrahisi;Hidrosefali, Spinal disrafizm, Beyin tümörü, Beyin kanaması.

Diş hastalıkları;Çene eklemi hastalıkları, Gömülü yirmi yaş dişleri, Ortodontik sorunlar.

Plastik cerrahi;Doğuştan yarık dudak-damak, Doğuştan el anomaliler, Uzuv kopmaları.

Parazit hastalıkları;Kist hidatik, Giardiyazis, Bağırsak parazitleri

Meslek Hastalıkları ;Akut gastro-intestinal bozukluklar;( kusma, koleri-form diare, mide - barsak kramplan, eksikoz ), Serebrospinal bozukluklar; ( baş ağrısı, bilinç bozukluk-ları, delir, kas kramplan), Kronik : Lokal deri lezyonlan (eri-tem, follikülit, ülserasyon gibi ),  Konjonktivit, blefarit,  Burun lezyonlan ( septum ülserasyonu, delinme ), Generalize deri lezyonlan (hıperkeratos, saç dökülmesi, tırnak kinlmasi ve tirnak-larda Mee çizgileri, hi-perhidroz, melanoz gibi ), Polinevritler, Toksik karaciğer ve böbrek parankim zararlan ( ikter, albüminüri ), Deri, solunum yollan ve karaciğer kanserleri, Periferik dolaşım bozukluğu, akrosiyanoz, gangren.

Ülkemizde abartılı başarılı söylemler tek taraflı olarak ifade edilmektedir. İyi olan ise sağlığın kötü yönetildiğinin fark edilmesidir. Bu kötü yönetimin farkına varıldığı için özel hastanesiyle, üniversite hastanesiyle, SSK'sıyla Türkiye bu sorunları tartışıyor gibi yapmaktadır. Ama bu noktada Türkiye Tabipler Birliğinin söylem ve taleplerine kulak asılmamaktadır. Sağlık teknolojisinin ve bilginin patladığı bu sektörün tıp eğitimi ile ilgisi olmayan kişilere yönettirilmesidir. (Türkiyede Hastane Müdürlerinin eğitimi incelenebilir.) Bilgi erişiminin maksimum olduğu bu dönemde sağlık sistematiği ve yönetimi de doğrusal yöntemlerle değişmelidir. Kamu sağlık alanını özel sağlık alanının polikliniği niteliğine çevirme yanlışı sağlığı salt sermayenin eline ve vicdanına vermek demektir. Kişisel düşüncem odur ki Kamu sağlık alanı mutlaka daha da güçlendirilmelidir. Sağlık Bakanlığının tüm sorunlarını Hipokrat yemini etmiş, muayene esnasında darp edilen hatta zaman zaman öldürülen dr.lara bırakmakta ayrı bir adaletsiz uygulamadır. Hemşire ve yardımcı sağlık personellerin sorunları giderilmelidir.

Belli bir alanda hızlı, köklü ve nitelikli değişiklik olarak bilinen devrim, kamu hastanelerinin yoğunluğunu azaltmadan, özel hastanelerin özellikle niteliği düşük klinik tipi hastanelerde sağlık hizmeti veriyormuş algısını ve gerçeğini yok etmeden, bir kısım gerçek özel hastanenin sağlık hizmeti bedellerini düşürmeden, özellikle beslenme ve koruyucu sağlık hizmetinin etkin kullanılmayışı, hastalıklarla yeterince mücadele edilemeyişi, insan sağlığına zararlı maddelerin kullanımını önleyememek, iş yerlerindeki meslek hastalıklarını azaltamamak nedenleri ile büyük oranda sekteye uğramıştır. Bakanlık, Bakanlığın önündeki T.C. kuruluş felsefemizi bizi özgür ve Ulus kılan ifadeyi kaldırma çalışmalarının odağından derhal çıkmalıdır.

Yazımın ortalarında tıp alanında bahsi geçen hastalıklar sıralanmış olup, batılı anlamda rasyonel, doğru olarak, ahlakı zafiyetlere sapmadan bir istatistikî veri olarak 2000 yıllarda hastalıklardaki yükseliş varsa azalış miktarlarını öğrenirsek sağlık hakkında daha net yorumlar yapabiliriz sanırım. Çok kesin olmamakla birlikte özellikle Kanser çeşitleri, kalp damar hastalıkları, şeker, hiper tansiyon, beyin damar hastalıkları, sinir hastalıklarında bu yıllarda %200-300 oranında artışlar olduğu belirtilmektedir. Bilindiği üzere hastalıkların temel kaynakları, Kimyasal, fiziksel, bağışıklık sistemine bağlı nedenler, kalıtımsal nedenlerdir. Hastalıkların bazı belirgin nedenlerini sıralarsak eğer; 1-Toz, 2-Nem, 3-Sağlıksız beslenme, 4-Hareketsizlik, 5-Fazla stres, 6-Sevgisizliktir.

Sizce, odağı insan olması gereken tüm bu sağlık uygulamalarında sevgi emareleri var mıdır? Sağlıkta ve her yerde devrim sevgi ile başlar, sevginin olmadığı hiç bir yerde ne reform ne de devrimden bahsedilemez.

Sevgi ile sağlıkla kalın.

Nizamettin BİBER