Sana yapılsa ne yapardın?

Yan taraftan paaat! diye bir sesle irkiliyoruz. "Ne oluyor? Bu ses ne?" demeye kalmadan kuzenim eliyle sakin ol işareti yapıyor. "Yan taraftakiler " diyor "Yine çöp poşetini üçüncü kattan aşağıya attılar." Kolumdan çekip pencereden gösteriyor. Tüm çöpler yerlere dağılmış, karpuz kabuklarının üzerinde sigara izmaritleri korkunç bir görüntü oluşturuyor. Kuzenim çöplerin her zaman bu şekilde atıldığını söylüyor. "Peki" diyorum "Kendi bahçelerine atıyorlar, kendi bahçelerini kirletiyorlar. Bu nasıl bir mantık." Gülümsüyor. "Bu hallerine şükrediyorum." diyor "Eskiden bizim bahçeye atıyorlardı. Bir gün annem bizim bahçeye attıkları tüm çöpleri toplayıp giriş kapılarının önüne koydu. Ondan sonra bize küstüler ve bir daha bahçeye çöp atmadılar." İnanamıyorum.

İnsanların hem kendilerine hem de birlikte yaşadıkları insanlara saygıları olmamasını aklım almıyor. En büyük saygısızlık örneği de çöplerle gösteriliyor. Bir arkadaşımın evinin balkonundan tavuk kemikleri ve pilav artıkları topladığını anlatışı aklıma geliyor. Arkadaşım yukarı kata çıkıp komşusundan bunun hesabını sorduğunda ise aldığı yanıt çok şaşırtıcı. Ev sahibi kadın "İyi de soframı nereye silkeleyeceğim balkondan silkelemezsem" diyor. Başka bir arkaşım balkonuna serdiği beyaz çamaşırların üzerine kirli su döküldüğünü anlatıyor. Aklıma buna benzer onlarca örnek geliyor.

Bazıları bunun kültür ve eğitimle ilgili olduğunu savunuyorlar. Ben bu fikirde değilim. Bu tamamen kendine saygı ve başkalarına saygı ile ilgili bir tavır. "Kendine yapılmasını istemedğini başkasına yapma" felsefesiyle hareket edilirse herşey kolaylıkla çözülür gibi geliyor bana.

Çöpünü aşağıya attığında aynı şey sana yapılsa ne hissedersin düşüneceksin, sofranı aşağıya silkelediğinde balkonunda yemek artıkları bulsan ne yapacağını düşüneceksin. Kendini başkalarının yerine koyacaksın öyle hareket edeceksin. Çünkü birlikte yaşamanın kuralı birbirine saygı duymaktır. Eğer bunu beceremiyorsan gidip bir dağ başında yaşa diyeceğim ama bu seferde doğaya aynı şeyi yapacaksın. Nitekim bunun örneğini geçen hafta sonu gördüm. Çam ormanları ile kaplı bir yaylada insanların evlerinin önündeki ormanlık alanları nasıl çöplerle doldurduğunu ve manzarası çöp olan evlerde nasıl yaşadıklarını gördüm.

İnsan gittiği her yeri çöplerle dolduran bir varlık olmaktan ne zaman çıkacak bunu gerçekten merak ediyorum. İşin tuhafı çöplerin içinde yaşamaktan hiç bir şikayeti de yok insanoğlunun. Çöpler hem çevrelerini hem de insanlarla ilişkilerini mahvediyor bunu ne zaman görecekler ve vazgeçecekler aceba? Sanırım ancak "Bana yapılsa ne yapardım?" diye düşünmeyi öğrendikleri vakit...