Seçim hileleri - 2

Yerel seçimler öncesi yazmış olduğum bir makalemde siyasi partilerin ‘oy satın alarak’ yaptıkları seçim hilesinden bahsetmiştim.

Bu seçim döneminde konuya ilginin fazla olması nedeniyle, otuz yıllık örgütsel çalışmalarımın sonucunda siyasi partilerdeki gördüğüm, duyduğum ve yaşadığım seçim hilelerinin bir kısmını daha gündeme getirilmesinin faydalı olacağı kanısına vardım.

Seçimlerde yapılan en basit hile; Herkesin bildiği gibi seçmenlere iki farklı bölgede iki defa oy kullandırmaktır. Örneğin Her hangi bir büyükşehirde, H ve P ilçelerinde oturan kişilerin birçoğunun iki ikametgahı var. Tarlaları bu iki ilçenin ortasında yer aldığı için kış aylarındaki kar ve buzdan dolayı kolaylık olsun diye böyle bir konumdalar. Bazı uyanık partili ilçe yöneticileri bu seçmenlere iki seçmen kartı çıkartarak veya sabah bir bölgede oy kullandırdıktan sonra, öğleden sonra otobüslerle ikinci bölgeye taşıyarak ikinci defa oy kullanmalarını sağlıyor. Ülkemizin birçok yöresinde bu şekilde uygulamalar olduğu dile getiriliyor. Buna ‘taşıma seçmen hilesi’ adı verilmiştir.

Onlarca seçim hilelerinden birisi de seçmenin oyunun satın alınmasıdır; Bu yöntem başka partililerce pek farkına varılmayan ve önlenmesi oldukça güç bir yöntemdir. Bu yöntem, tıpkı mitinglerin kalabalık görünmesi için taşıma adam getiren partilerin yaptığı gibi, parası ve üye sayısı fazla olan partiler tarafından veya zengin bağımsız adaylar tarafından kolayca işletilebilmektedir.

Bunun için önce belli sandıkta oy kullanacak güvenilir kişiler saptanır. Bu kişilere paraya ihtiyacı olan başka seçmenler bulup getirmesi söylenir. Kongre veya seçim zamanı bu seçmenler sandığa yakın bir yerde göze batmayacak şekilde toplanır. İçlerinden sandığa ilk giden sandık görevlisinden mühürlü zarfı ve oy pusulasını alır. Mühürlü oy pusulasını cebine koyar. Boş zarfı sandığa atar ve oy kullanmış olarak geri gelir. Mühürlü oy pusulasını adaya veya partiliye teslim eder oyunu kaç paraya satmışsa parasını alır ve uzaklaşır. İkinci seçmen bu mühürlü oy pusulasına ‘evet’ mührünü oracıkta ve herkesin gözü önünde basar ve oy pusulası cebinde sandık görevlilerinin yanına giderek boş oy pusulasını alır. Paravanın arkasında mühürlü fakat ‘evet’ damgası basılmamış boş oy pusulasını, önceden evet oyu bastığı oy pusulası ile değiştirir. Oyunu kullanır. Geri döndüğünde boş oy pusulasını adaya teslim eder. Satılık oyunun parasını alır ve gider. Bu boş oy pusulasına üçüncü seçmen herkesin gözü önünde ‘evet’ oyunu basarak ikinci seçmenin yaptığı işleri aynen tekrarlar. Devir daim satın alınan seçmenler bitene kadar devam eder.

Diğer bir seçim hilesi; DİE her yıl seçimlerden sonra seçim sonuçlarını ve sandıklarda çıkan oy sayısını kitapçık halinde yayınlar. Bu kitapçıkta diyelim ki bir bölgedeki 3000 numaralı sandıkta X partisine 800 oy Y partisine de 15 oy çıkmış olduğu belirtilmiş olsun. Akşam seçimler bitip oylar torbalandığında Y partisinin elemanları oy torbalarını seçim kuruluna götürmek için teslim alır. Burada diğer parti elemanlarının zafiyeti söz konusudur veya bu iş zor kullanarak yapılır. Daha sonra bu oy torbası bir şekilde kaybolur veya çöpte bulunur. Seçim kurulunda ise bu oy torbası başka bir torbayla değişmiş şekilde ulaşmışsa oylar geçersiz sayılır. X partisi 800 oy kaybederken olayı tezgahlayan Y partisi sadece 15 oy kaybetmiş olur. Bu şekildeki uygulamalarla, X partisinin kalesi görünen yerlerde oylar büyük ölçüde düşürülebilir.

Tutanaklarda yapılan seçim hileleri ise günlerce medyada yer almıştır. Bunun için oylar, tutanaklara yazılırken ya başka partiye kaydırma yapılır, ya istenmeyen bir partinin oy oranı düşük yazılır, ya kendi partisinin oy oranı yüksek gösterilir veya bilgisayara geçirilirken oy oranlarında oynama yapılır. Bu genellikle diğer partili elemanların zafiyetinin bir sonucudur.

Parti kongrelerindeki seçimlerde renkli oy pusulası kullanmak da ayrı bir seçim hilesidir. Oy kullanılan paravanın altına atılan kullanılmayan oylar takip edildiğinde kongrenin gidişi hakkında fikir verir. Böyle durumlarda genel başkan sık sık kürsüye gelerek konuşma yapar ve kalan delegelerin oyunu etkiler.

Parti kongrelerinde delege seçimi tamamen genel merkezin hazırladığı listelere göre yapıldığı için zaten baştan seçim yapılmış gibidir. Listeler askıya çıktığında ilçe merkezinin bir odasında askıya çıkar ve ne hikmetse bu oda itiraz müddeti boyunca kapalı tutulur.

Kongre sırasında divan başkanını taraflı seçmek ve kongreyi yönlendirmek de sık başvurulan bir seçim hilesidir.

Parti kongrelerinde üç ay önceden yığma yapılarak yeni üye kaydı ve delege seçimleriyle kongreleri kazanmak ayrı bir seçim hilesidir. Bu seçim hilesi yerel seçimlerde de çok uygulanmaktadır.

Seçim öncesi karşı tarafın adayını satın alarak seçimden çekilmesini sağlamak da geçerli bir yöntemdir.

Bir diğer seçim hilesi de fazla sayıda seçim pusulası dağıtarak önceden partililere vermek ve kendi partisine fazla sayıda oy kullandırmaktır. Bu yöntem birden fazla zarfın kullanıldığı seçimlerde geçerlidir. Örneğin yerel seçimlerde aynı anda muhtar seçimi de varsa kişi iki zarfı da yerel seçim için kullanabilir. Uygulanması zor bir metottur. Bazen bu oylar kaybolan çuvalların yerine konarak çuvallar kaybolmamış, fakat oylar geçersiz olarak gösterilebilir.

Bütün bu seçim hilelerinin önüne geçebilmek için tüm siyasi partiler uyanık olmalı, sandık başı görevlilerini seçimlerin başından sonuna kadar yapacakları işler konusunda eğitmeli, bilgilendirmeli ve seçimlerin milli iradeyi yansıtmaktaki öneminin anlaşılması için gereği yapılmalıdır.

Elbette ülkemiz demokratik, sosyal ve hukukun üstünlüğünü kabul etmiş bir hukuk devletidir. Bu tip seçim hileleri ağızdan kulağa konuşuluyor olsa da çok şükür ki uygulamalarda bu tip seçim hilelerine rastlanmamıştır.