Şizofreni ve ilaçlar

Şizofreni hastalığının ortaya çıkmasında çocukluk dönemindeki bir travma veya cinsel taciz çok önemli bir rol oynuyor. Şizofreni genel olarak genetik ve çevresel faktörlerin birbirleriyle etkileşiminin bir sonucudur, fakat, genetik tek başına hastalığa yol açmaz, yalnızca çevresel faktörlerden kimlerin etkilenebileceğini işaret eder.

Bir araştirmaya gore erkek hastaların yüzde 59'unun, kadın hastaların yüzde 69'unun çocukluklarında fiziksel ve cinsel tacize maruz kaldıklarını ortaya çıkardı. Başka bir araştırma ise terk edilme ve duygusal tacizler de hesaba dahil edildiğinde, bu yüzdelerin erkeklerde yüzde 85'e, kadınlarda yüzde 100'e tırmandığını gösterdi. Dünyada milyonlarca insana şizofreni teşhisi konuluyor. Aslında bu tanı gerçek sosyal nedenleri örtüyor ve insanların daha etkili ve tedavi olanaklarından yararlanmasını engelliyor.

Eskiden, hastalar bir ömür boyu ilaçlara bağımlı olarak yaşamak zorundaydı. Yıllardır psikiyatristler, biyo-psiko-sosyal modelin biyo-biyo-biyo model olmasına izin verdiler. Şu günlerde bile haplar tedavinin temelini oluşturuyor. Şimdi bilim adamları şizofreninin büyük ölçüde çevresel faktörlerden etkilendiğine ilişkin kanıtlar elde ediyor. Araştırmaya göre şizofrenin ilk belirtilerine tepki verildiği takdirde, hastaların ömür boyu ilaca bağımlı olmaları engellenebilecek.

20'li yaşların başlarındaki dağınık düşünce, kuruntu ve halüsinasyonlar ile tanımlanan krizlere terapi ile müdahale edildiğinde hastalığı hafifletmek mümkün olabilir. Doğru bir şekilde ele alındığında bu yaklaşım büyük fayda sağlayabilir, Eğer insanlara bu devrede yardımcı olursak, çektikleri sıkıntıların ne anlama geldiğini anlayabilir. Eğer bu devrede müdahale edilmez ise, hastalık kronikleşir ve hasta ömür boyu psikiyatrik hasta konumuna gelir.

Araştırmaların ortaya çıkarttığı bulgular şizofrenide genetik katkının önemini ortadan kaldırmaz. Bilim adamları yüzlerce genin bir araya gelmesiyle hastalığa yakalanma eğiliminin arttığıni savunuyorlar. Fakat genler çevresel faktörler olmadan faaliyete geçmez. Bu hastalar kendileri de depresyona yatkın olduklarını itiraf söylerler. Ancak terapinin sonuçları çevresel faktörlerin önemini bir kez daha öne çıkartıyor.

Şizofreni genellikle kendi ayakları üzerinde durmaya hazırlanan genç insanlarda daha sık görünüyor. Yeni pikoterapi ve sosyal terapi kombinasyonu bu genç insanların ömür boyu şizofreni tedavisi görmesini engelleyecektir.

Mustafa Uçman