Tat nedir, Lezzet nedir, Gurme kimdir?

Nört, tuzlu, tatlı, acı türleri, mayhoş, buruk, kekre, kekik, ekşi, yağ tatları gibi her bir yemeğe göre kullanılan tad katkılarının tanımlarının dışında yemeklerin ana malzemeleri olan her bir sebzenin, meyvanın, etlerin, unların ayrı birer tadı vardır.

İnsanın yediklerinden damağı kanalıyla beynindeki tad alma sinirlerine giden ve belleğinde tekrar isterim dürtüsüyle iz bırakan his 'lezzet' kavramıyla tanımlanmaktadır.

Her bir yemeğin yapımında kullanılan malzemelerin birleşiminden oluşan farklı lezzeti vardır. Anadolu'nun yöresel yemeklerinde kullanılan ana malzemeler yaklaşık aynı olmasına rağmen yörelerin benzer yemeğinin damakta bıraktıkları iz (aromaları) biri birinden çok farklı olur, çünkü yapan eller farklı, kullanılan mazemelerin coğrafyası farklı, oranları farklıdır.

Tüm Anadolu'nun sütten üretilen; kaymak, yağ, peynir gibi ortak isimli süt ürünleri vardır ve ancak her bir bölgenin süt ürünlerinin bile tadı 'önceki cümlede anlattıklarımızdan ötürü' farklıdır. Hepsi güzel olsa bile güzellikleri biribirinden farklıdır. Hebirimizin hafızasındaki PEYNİRLERİ alt alta yazdığımızda 100 farklı peynir türünü ve lezzetini sıralayabiliriz.

Lezzet diye başladık 100 çeşit peynire geldik, peynir çeşitlerine damadan gündemize dönersek; aslında bu yazımda özetle 'lezzeti' 'aşçı başını' 'yemek yazarını' 'gurmeyi' irdelemek istiyorum. 

Lezzet üretenlere “Aşçı başı”, yemek üretenlere “Aşçı” ayrıştırabilenlere 'tat sever' tadı bilerek tanımlayanlara GURME denir.

Tad üretmek, tadı ayrıştırabilmek ve tadı tanımlayabilmek.Tad üretenler üretiyor, tat bilenlerde yiyiyor, bu durumdan üçüncü şahısları ilgilendiren önemli bir konu yoktur. Ama medyada yazılan yemek yazıları üçüncü şahısları önemle ilgilendiren bir konudur. Çünkü lezzet severler yemek yazılarını okuyunca kendilerinde ister istemez yazılan yere gitme dürtüsü uyanıyor. Ama kimi zaman gidilen yer de lezzet değil de sadece yemek bulunabiliyor. Lezzet yazmak konusunda bir kriter veya tanım olmadığından toplumda birçok insan yemek veya bir mekan yazmayı lezzet yazısı sanmaktadır.

Bireysel beğeniler ile genel kabul gören lezzet bilirlik birbirinden çok farklı şeylerdir. Beğendiği lezzetlerden tanımlayabildikleri yazabildikleri belirli bir kitle tarafından kabul görenler veya ürettiği lezzetler belirli bir kitle tarafından kabul gören aşçı başılar GURME dir.

Yemek yazmakla mekan yazmakla lezzet bilirlik biribirinden ayrıştırılmalıdır. Yemek ve ortam yazarlarının GURME olarak tanımlandığı şartlarda LEZZETİN gerçek değeri ortada kaybolup, gidiyor.

LEZZETİ en özet tanımlarsak; en naturel ve hatta en salaş yerlerde bile yenilse unutulmayan damak hafızasıdır.

LEZETİ bir bütün olarak tanımlarsak; gördüğümüzde iştahımızı açan, burnumuzun hoş kokular aldığı, yerken damağımızda unutulmaz iz bırakan, sindirirken rahatsız etmeyen ve bir daha yemeyi özlediğimiz damak tadı ve sindirim sistemi izidir. Ne kadar lezzetli olduğu tekrar arzulama şiddetiyle ölçülebilir.

LEZZETİ 21 inci yüzyılın en popüler yaklaşımıyla tanımlarsak; mekanın bulunduğu bölge, dış ve iç mimarisi, hakim renkleri, aksesuar türü, müzik tarzı, masanın ergonomisi-dizaynı, tabağın süsü, sunum ve servis elemanının görselliği vd. faktörlerle bir bütün entegre bir kavrama dönüşmektedir...

İşte yukarıda yazdıklarımızı toparlarsak GURME= tat eksperliği çok komplike bir kavramdır. GURMELİK öncelikle sağlıklı bir sindrim sistemi, kültür birikimi, üretmeyi veya ifade edebilmeyi gerektiren seçkin bir insan profili olmayı gerektirmektedir.

Damak tadınız ve mizahınız eksik olmasın...