TOKİ Evleri Gerçekleri

TOKİ Orta tabaka için kredi ile evler yapmakta ve vatandaşlarımız oturabilmektedir. Vatandaş ilkin %20 avans vererek bir TOKİ evi sahibi olmanın artısını büyük bir iyilik olarak görmekte ve örneğin iki (2 ) yıl sonra eve girdiğinde mutlu olmaktadır. Ancak bu mutluluk uzun sürmemekte aşağıdaki sorunlar başlamaktadır.

Birinci sorun Site yönetimi aidatları yüksekliğidir.  Örneğin Ankara Yapracık’ta aidat 125 TL dir. On beş (15)  katlı 60 daireli bloktan ayda 125x60=7500TL gelir vardır. Bu bir bölgede ise en az 14 blok bir etapı oluştursa  14x7500TL=105 000TL  aylık gelir elde edilmektedir. Bu gelirin kapıcı/ temizlikçi 2 bloka 1 kişi baksın,  muhasebeci  ve sitede olası  asansör ve benzeri arızalar için bir  işletme personeli  olsun. Gider olarak toplam 7 personel temizlikçi, 1 muhasebeci ve 1 işletmeci ve 1 yönetici olsun toplam 10 personelin masrafı vardır.  10x3500=35 000TL. Gelirin üçte biri personele gitti.

Onların köşeyi döndüğünü düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Yönetimin Asansör, bahçe, müşterek aydınlatma masrafları vardır.  (1) Asansör ödemesi müşterektir ya inip binen oyun oynayan, yazı yazan çocuklar, asansöre girmeyecek eşyayı zorlayan taşınanlar vardır. Asansörü sık sık bozulması için her şeyi yaparız.  Koridorları kalemle çizeriz. Yangın kapılarını zorlarız.

(2) Bahçe suyu müşterektir ya hakkımız varmış gibi arabamızı bu sudan yıkarız. Boş alan bulursak kendimize domates de ekeriz.

(3) Müşterek aydınlatma için sizi görünce yanan hareket dedektörleri vardır. Onlara da gündüz yeteri kadar aydınlık değilken yanmıyor diye kızmayı ihmal etmeyiz.

(4) Kaloriferlerimiz müşterekse kaloriferi sonuna kadar açarız. TOKİ kalorimetrik sayaç koyuyorsa hiç yakmayalım, komşunun alt ve üst katın sıcağından istifade edelim. Vaziyeti idare edelim diye yeterinden fazla tasarruf sever olur, cimri davranır çocuğumuzu da hastalandırırız.  Üçte bir (1/3) de bu masraflar olsun. Site yönetimi üçte bir kârdadır.

Ama topladığımız aidatlar yetmiyor, ödemelerini yapmayanlar var derler ve aylık gecikme için %5 faiz yıllık %60’dan fazla faiz koymayı unutmazlar. Daha çok kazansınlar. Ne kadar vergi ödediklerini onlar iyi bilir. Ben bilecek değilim.

Birinci sonuç: Bizlerin ortak yaşam kültürü eksikliğine çare bulmamız gereklidir.  

İkinci sonuç: TOKİ Site yönetimlerinin verimli çalışmasının metodunu geliştirmelidir.

Site Yönetimi ayrıca kalorimetri şirketine sayaçları okutmakta ve onun rakamlarına göre sıcak su kalorifer masrafını kullanıcılara ödetmektedir. Örneğin 2+1 daire için daire başına ortalama 8 ay 250TL  4 ay 100TL yıllık 2400TL masraf olmaktadır. Doğal gaz %30 zamlandığında 2019 -2020 kışında bu ödemeler artacaktır.

TOKİ veya ilgili TSE bu sayaçların doğru çalıştığını mutlaka kontrol etmelidir. %5 fazla yazan sayaç okuyana, okutana yararlı olabilir.

Oturanın kalorifer ve sıcak suya ilave olarak 150TL’de elektrik ve musluk suyu masrafı olsun. Aylık 450TL’ye oturan kiracının aylık ortalama masrafı toplamı,  450TL kira+150TL elektrik su+ 200TL kalorifer ve sıcak su+125 TL aidat =925 TL’dir. Kira dışındaki masraflar kirayı fazlasıyla geçmektedir.

Daire sahibi ise aşağıdaki masraflara maruzdur. TOKİ’den indirim olsun diye 36 aylık kredi çekmiş olsun.  100 bin TL kredi çekmişse 150bin TL kredi artı faiz ve 3bin TL sigorta (yeni icat)  500 TL banka komisyonu emlak vergisi, deprem vergisi DASK 250TL, ödeyecektir.  Borcunuz 153 750TL’dir.

Kiracı bir yıl sonra çıkacak 500TL onarım, boya, temizlik masrafı olacaktır. Ev sahibi evi kiralatmak için sahibinden olsun kiracı emlakçi depozitosu ödemesin diye  internete ilan verecektir 370TL, kiralık yazısı ile asgari bir ay kiradan mahrumdur. O bir ay için aidat 125TL, su kullansın kullanmasın 25TL asgari ödeyecektir.

Ev sahibinin geliri 5000TL. Gideri 500TL onarım+370TL ilan+125TL aidat+25TL su=1020TL’dir.Ev sahibinin gideri bitti diye düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. 

Kalorimetre sayaçları değişmelidir. 2014 öncesi ise her beş yılda bir saat değiştireceksiniz. Fiyatı 350TL’dir. Bitmedi Site yönetimi bloklar değer kazansın diye 470 TL site etrafına duvar yaptıracaktır. Girişin uzak komutalı olması için de yaklaşık 70TL masraf olacaktır.  Yıllık masrafınız ev sahibi olarak 1020TL+350TL+470TL+70TL=1910TL. Devlete de 1 aylık verginiz gitsin 450TL. Masrafınız 2019 itibariyle 2 360TL’dir. Geliriniz 5000-2360=2 640TL ayda 220TL’dir.

Gelecek yıllarda durum farklı olmayacak kazan onarım masrafı, çatı onarım masrafı çıkacaktır. Benim tutumlu, tasarruf sever yatırımcı akıllı vatandaşım gelirin 5bin TL ev sahibi olarak giderin 2 360TL. Bu arada eşiniz evden kira alıyorsun, harçlığımı artırmıyorsun diyecek, arkadaşların bizim Senin gibi kirada evlerimiz yok diyecektir.

Ev sahibi olarak masraflarınız bitti mi? Hayır. Kredinizi ödeyin. Devletimiz ve  TOKİ ev sahibi olalım diye Bizlere kredi ve indirim imkanı vermiştir. TOKİ’ye teşekkür ederiz. Kredi veren Bankanız Devletin ricasıyla Size kredi vermiştir. Ama her iyiliğin bir külfeti vardır. Bu krediyi açarken Sizi sigortadan asgari 3 bin TL daha borçlandırmıştır. Düşük faizli kredi almak kolay mı? Tabii ki sigortaları ödeyeceksin. 36 aylık taksidiniz için ortalama 153 750TL/36ay=4270TL aylık taksitiniz vardır. Bu taksidi ödemeniz gayrimümkündür. Ama bir kez bu yola girdiniz. Canınız sağ olsun. Ödemeye çalışın. Borç yiğidin kamçısıdır.

Başka masraflar oluşuyor. Bu arada kiracınız değişirken sorun ne diye sorarsanız alafranga tuvalet taşı oynamakta, rezervuar ve banyo musluk valfleri su damlatmaktadır. 4 tane valf alır değiştirmeye çalışırken TOKİ müteahhit valflerinin İngiliz anahtarı sevmediğini, kırılıp dağıldığını görürsünüz. Kötü malzeme çok değil dört yıl sonra başınıza iş açmaktadır.

Taşeron müteahhit ve TOKİ kontrol mühendisi Sizi düşünmüyor. Ucuza kaçıp, Sizi dolandırıyorlar. Ustanın ve Mühendisin akılsızı malzeme ve işçilikten çalar, ülkesine kendi vatandaşının cüzdanına zarar verir. Ne gam yeter ki onlar köşeyi dönsün. Halbuki musluk valfiyle köşe dönülemeyeceğini bilmeleri gerekirdi.

Üçüncü sonuç: Malzeme ve işçilikten çalan ülkesine kötülük yapmaktadır.