Toprak nedir

Soru, size çok basit gelebilir. Ancak, her basit görünen şeyin karmaşık bir yapısı –cevabı- vardır . Bulunduğunuz sosyal, siyasal, kültürel, yaş, cinsiyet, meslek, ekonomik, duygusal vs duruma göre, benim için farklı cevaplarınız olacak. Bu gayet normal bir durum.

İsterseniz şimdi çevrenizdeki insanlara hemen bir sorun, “Toprak nedir?” Aldığınız / alamadığınız cevaplara bakarak sizi de şaşırtan sonuçlara ulaşacaksınız.

Bu basit sorunun cevabını, -ne yazık ki- doğru, anlaşılır ve tek bir cümlede ifade edene bugüne kadar rastlamadım.

Peki, neden?

Bağışlayın ama, “toprağı” tanıyan – bilen yok!

“Çok iddialı” bir laf ettiğimin farkındayım.

Ancak , iddiamında arkasındayım. Siz, o küçük anketi bir yapın çevrenizde hele bir.

Ben, “ toprağı “ kırk yaşında tanıdım.

Oysa kendime, köyde doğup büyümekten gelen cesaret ve doğa ile haşır neşir olduğumdan ötürü aşırı güvenirdim.

”Toprak nedir?” bilmeden geçen 40 yılımın ardından, “çalışmaya, sevmeye ve ölmeye” değer gördüğüm tek şeyin O’nun olması, bir anlamda eriştiğim bilgi’nin ürünüdür.

Bence insan, bilmediği bir şey için çalışamaz, sevemez ve ölemez.

Dr. Hikmet Kıvılcımlı, Fetih ve Medeniyet isimli kitabında, ” Anadolu’da Toprak Kanunları’nın, 1302’de Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Gazi ile başladığını ” yazıyor.

Günümüz toplum, yaşam ve ekonomisi için büyük önem taşıyan “topraklar”; dünyanın her yerinde, doğal ve yapay sorunlar nedeniyle, trajik nitelikte bir bozulma ve yok olma sürecine girmiştir. Ve erozyondan, yanlış tarım uygulamalarına; amaç dışı toprak kullanımından, toprak, su ve bitki kirlenmesine; çarpık toprak-insan ilişkilerinden, hukuki düzenlemelerin kaynaklık ettiği olumsuzluklara kadar, bir dizi sorun, topraklara öncelikle sahip çıkılmasını ertelenemez bir ulusal sorumluluk haline getirmiştir.

Anayasamızın aşağıda özetlenen maddeleri, toprağı koruma ve iyileştirme genel amacının yerine getirilmesi için yeterli hukuki zemini oluşturmaktadır:

?23. madde; yerleşme özgürlüğünün kullanılması sürecinde, kamu mallarının korunmasını öngörmektedir.

35. maddede mülkiyet ve miras haklarının kamu yararı amacıyla kısıtlanabileceği, açık hükmü vardır.

43. madde kıyıların, Devletin hüküm ve tasarrufunda olduğunu, kıyı ve sahil şeridinden yararlanmada öncelikle kamu yararının gözetileceğini, açıkça ortaya koymaktadır

44. maddede, toprağın korunması, geliştirilmesi, verimli işletilmesi ve erozyonla kaybedilmesinin önlenmesi işlevleri, Devlete net görevler olarak verilmiştir. Aynı madde, Devletin toprağı bulunmayan çiftçilerin topraklandırılmasını da emredici bir yaklaşımla, öngörmüş bulunmaktadır.

45. madde, Devletin, tarım arazileri ile çayır ve meraların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemekle ödevli olduğunu açıklamakta ve tarım üreticilerinin korunmasını öngörmektedir.

46. maddede, toprak kamulaştırmalarında, özel koşulların uygulanabileceği öngörülmüştür.

47. madde, kamu hizmeti niteliği taşıyan özel girişimlerin, kamu yararının gerektirdiği durumlarda, devletleştirilebileceğini belirtmektedir.

56. maddede, herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahip olduğu, çevreyi geliştirmenin ve korumanın bir Devlet – vatandaş sorumluluğu niteliğini taşıdığı, hükme bağlanmıştır.

57. madde, konut gereksiniminin karşılanması sırasında, Devletin çevre koşullarını gözetmesi gereğini ortaya koymaktadır.

63. maddede, Devletin tabiat varlık ve değerlerini koruması hükmü getirilmiştir.

166. madde, Devletin kalkınma için ülke kaynaklarının verimli kullanılmasını planlayacağını, açık bir görev olarak tanımlamıştır.

168. maddede, doğal değer ve kaynakların, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğunu açıklamaktadır.

?169. madde, Devletin ormanları korumak ve genişletilmesi için gerekli önlemleri almasını öngörmektedir.

170. maddede, orman köylüsünün korunmasının Devlet sorumluluğu olduğu belirtilmiştir.

171. madde, Devletin üretimin artırılması ve tüketicinin, korunması için kooperatifçiliği geliştirmesini öngörmektedir.

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunun amacı ; Toprağın doğal veya yapay yollarla kaybını ve niteliklerini yitirmesini engelleyerek korunmasını, geliştirilmesini ve çevre öncelikli sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak, plânlı arazi kullanımını sağlayacak usûl ve esasları belirlemektir.

Ancak, sürdürülebilir yaşam için bilinçli birer birey olmadan, yasaların başarılı olma şansı yüksek değildir.

“Toprak bizden, öcünü almadan”, tüm kaybettiklerimizin maddi – manevi değerini göz önüne alarak, “Toprak nedir?” sorusunu ancak cevaplayabiliriz.