Türkiye' de insan kaynaklarının önemi

Şüphesiz ki; insan dünyanın her yerinde en önemli, en değerli varlıktır. İnsanın öneminin en çok vurgulanması gereken yer ise; o kişinin çalıştığı işletmedir. Günümüz işletmeleri de insan kavramının önemini yavaş yavaş kavramakta ve kendilerini ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel alanlarda da çalışanlarıyla gösterme çabasındadırlar.

 

Küreselleşen dünyada işletmelerin finansal sermayelerinin yanı sıra insan sermayesiyle de piyasada kendilerine yer edinmeye çalışmaları, gözle görülecek kadar büyük boyutlarda artmıştır. Yani işletmeler artık sadece onları var eden müşterilere değil, birlikte var oldukları iç müşterilerine yani çalışanlarına da kendilerini rahat ve mutlu hissettirmek için ellerinden geleni yapma aşamasındadırlar. Ülkemizde de şu günlerde bu konuda birçok çalışma yapılmaktadır.

 

Türkiye ilk kez 1960-1970 yılları arasında çalışma hayatı, çalışma hayatıyla ilgili bazı yasaların da çıkmasıyla Personel Yönetimi mantığıyla tanıştı. İşletmede tüm özlük ve bordrolama işlerinin yürütüldüğü bu departman, 1990 yıllarına doğru gelişen ''Toplam Kalite Yönetimi'' anlayışıyla kendini insan faktörünün daha ön planda olduğu bir yapıya bıraktı. Bu değişim teknolojinin gelişmesi, insanların bilinçlenmesi, kültür düzeyinin artması gibi birçok sosyolojik nedenden dolayı personel yönetimi kavramını ekarte edip, insan kaynakları yönetimi adını aldı. Ülkemizde hala tam olarak Personel Yönetimi kavramının etkisinden kurtulunmuş, İnsan Kaynakları Yönetimi kavramına geçiş yapılmış olmasa da işletmelerin büyük bir çoğunluğunda departman olarak insan kaynakları departmanı mevcuttur. Fakat bu mevcudiyet İnsan Kaynakları  yaptırımlarının fiile dökülmesi anlamına mı gelir bunu kimse bilemiyor.

 

İnsan Kaynakları Yönetimi ‘’herhangi bir örgütsel ve çevresel bir ortamda insan kaynaklarının örgüte, bireye ve çevreye yararlı olacak şekilde, yasalara da uyularak, etkin yönetilmesini sağlayan işlev ve çalışmaların tümü’’ olarak tanımlanır. (Kaynak, Tuğray ve Diğ.2000). Amaçları ise; verimliliği arttırmak ve iş yaşamının kalitesini yükseltmektir. Peki, Türkiye çalışan memnuniyeti mantığını benimseyen, insani tüketilecek bir ürün değil bir kaynak olarak benimseyen bu hümanist yaklaşımın neresinde?

 

Türkiye’de uluslararası birkaç işletmeden başka İnsan Kaynaklarının gereklerini tam olarak yerine getiren bir yapı mevcut değil. Hatta bazı işletmeler İnsan Kaynakları Departmanını ekstra bir maliyet gibi görüp, böyle bir departmana gerek bile duymuyor. Yani anlayacağınız üzere İnsan Kaynakları Departmanları şu anda Türkiye’de tabiri caizse; üvey evlat muamelesi görmektedir. Aslında İnsan Kaynakları Departmanı ‘’İşe alma ve yerleştirme, eğitim ve geliştirme işlevleri, güdüleme işlevleri, İş ve işgören değerleme işlevleri, ücretleme İşlevleri, çalışma ilişkileri ve güvenlik işlevleri ve iletişim işlevleri’’ gibi, bir işletmenin her türlü çalışanıyla ilgili faaliyeti kapsayan en önemli departmanlardan biridir. Aksine işletmeye bir maliyet değil, çalışanların ve en iyi elemanların işten ayrılmamaları için motivasyon  faaliyetleri düzenleyen, işletmeye bağlılığı sağlamaya çalışan  hatta işletmeyi kara geçirebilecek etkinlikler düzenleyen tek departmandır.

 

Bence Türkiye bu yapıya hazır mı yoksa hazır değil mi karar aşamasında. Büyük işletmeleri takip eden, gelişmekte olan işletmeleri, İK alanında yapılan uygulamaları yavaş yavaş takip etmeye çalışsalar da daha kat etmeleri gereken çok yolları var. İnsan Kaynaklarını bir maliyet olarak algılayan, İK uygulamalarını zaman kaybı gibi gören zihniyetlere bilmiyorlar ki bir dünya devi olan Henry Ford bile ‘’Fabrikalarımı alabilirsiniz. Binalarımı yıkabilirsiniz fakat çalışanlarımı geri verirseniz bu işi aynen geri kurabilirim’’demiştir. Yazımın başında da belirttiğim gibi insan önemlidir. İçinde insanın olduğu hiçbir şey zaman kaybı değildir.