Yanlış kullanılan kelimeler (2)

Sonu sert sessizle biten yabancı kelimelerin sonuna ek getirildiğinde o sert sessiz harf yumuşamaz. Örneğin 'hukuğun üstünlüğü' değil, 'hukukun üstünlüğü' denir.

Geçenlerde bir televizyon programında konuşmacılardan biri "Tekâlüf-ü Milliye"den söz etti. Doğrusu "Tekâlîf-i Milliye" kanunudur. Buradaki 'tekâlîf', 'teklîf'in çoğuludur. Sanırım konuşmacı 'tekâlîf'i 'tefâul' vezniyle karıştırmış olmalı.

Spor müsabakalarını yöneten kişilere de 'haakem' denmesi (a'yı uzatarak) son derece yanlış. Hakem, hekim, hâkim, hakîm sözcüklerini dikkatli kullanmalıyız.
'Hâkim' hüküm veren, 'hakîm' ise hikmet sahibi, bilge demektir.

Gene son yıllarda sıkça duyduğum 'sinkaf' sözünün de doğrusu 'sinkâf' olmalıdır. Arapça'da 'k' sesi için iki harf kullanılır: ince 'k' için kâf harfi (bazan kef de denir); kalın 'k' için kaf harfi. Malûm sözcükteki 'k' ince telaffuz edildiği için eski yazı ile yazarken 'sin' ve 'kâf' harfleri kullanılırdı. Dolayısıyla 'sinkaf' yanlıştır, doğrusu 'sinkâf'tır.

Bir başka yanlış "âzamî" kelimesinde yapılıyor. Bazı televizyon spikerleri birinci heceyi uzatmadan okuyorlar ki, yanlıştır. Çünkü sözcüğün asıl imlâsı "a'zamî"dir. Burada kesme işareti telaffuz edilmeden atlandığı için onun yerine kesmeden önceki 'a' harfi uzatılarak okunur. "İtiraf" sözcüğündeki ilk 'i' harfini de aynı sebebe binâen uzatarak okuruz.

Son olarak " resm-i geçit"i inceleyelim. Bu isim tamlaması da zaman zaman 'resmî geçit' biçiminde sıfat tamlamasına dönüştürülerek söyleniyor. Doğrusu 'resm-i geçit' (=geçit merasimi, töreni) olmakla birlikte burada bir arapça isim (resm), bir Türkçe isim (geçit) yanyana getirilmiş ve farsça gramer kuralına göre isim tamlaması yapılmıştır.