Yaşam hakkı üzerine kimler söz sahibi olabilir??

Bir insanın yaşam ve ölüm çizgisindeki kritik kararını verme anı, başımıza gelebilecek en zorlu karar anı kanımca. Mesleğim gereği bu kararı sorduğumuz ve yanıt aldığımız çok zamanlar oluyor. Bu günde böyle bir karar anına tanıklık etmek zorunda kaldım. Belli yasal düzenlemelerle sınırlar çizilse de, vicdani olarak etkilenmemek olanaklı değil.

Bu konuda yazmama neden olan hanım 72 yaşında bir bayan hasta. Obez ölçüerinde kiloya sahip, uzun zamandır kalple ilgili şikayetleri ve safta kesesi taşına bağlı ciddi ağrı şikayeti olan bir hasta.

Hasta için ameliyat kararı alınmış, bir kaç kez ameliyat masasına yatmış ama hem o an ciddi ek sorunları olduğu için hem de kalp le ilgili sorunları düzelmediği için ameliyatı ertelenmek durumunda kalmış. Hastaya değişik tedaviler uygulanmış ama ağrı şikayeti sürdüğü için hem hasta ciddi ağrı yakınması ile doktorunu huzursuz etmiş , hem de hasta yakınları artık ameliyat olsunda ne olursa olsun diye düşünmeye başlamışlar.

Tamam hasta tüm riskleri kabul ediyor, yakınları riski kabul ediyor, doktoru olabilecekleri biliyor, anestezi doktoru gereken tüm önlemleri alıp operasyon için hastayı hazırlayacak ama burda gerçekten karar verebilecek tek yetkili biri var mı bilemiyorum... Bizler bir ekip olarak cerrahi, anestezi ve dahili hekimler olarak hem gereken önlemleri aldık hem de tüm riskleri aileye anlatıp gerekli onamları aldık, ama aldığımız bu yasal onamlar bizi rahatlatmıyordu ki. Hastayı operasyondan vazgeçirebilmek olanaklı değildi, yakınları deseniz hastanın şikayetlerinden bıkmışlar ne olursa olsun artık bitsin bu çile diyorlar. Biraz insani düşününce bu durum öyle içinden çıkılmaz geliyor ki insana, işin ucunda bir insan yaşamı var. Operasyon için uyutulduğunda, kalple ilgili ciddi sorunları nedeniyle kalbi dayanamayacak belki, kalbi durabilecek ve belki de ne yapılırsa yapılsın geri dönülmez bir yola girilecek ve belki de hasta kaybedilecek. İşte bu durumda ben hasta ve yakınlarının bu kararı tek başlarına verebilme yetilerine katılmıyorum aslında. Bizler ekip olarak hastanın başında bulunan hekimler ve sağlık ekibinin vicdani sorumluluğu ve üzüntüsü ne olacak. Onlar riski kabul ediyor diye, bizler göz göre göre çok yüksek riskli bu girişimlere izin vermek durumunda kalınca ciddi psikolojik yük altına giriyoruz. Riski çok yüksek diyerek, ameliyat olamaz diyerek direttiğiniz de de, hasta ve yakınları tarafından gereken tedaviyi yapmak istemememekle de suçlanabiliyorsunuz.

Bu hastanın akibetini merak ediyorsunuzdur sanırım, neyse ki sevinçli bir şekilde sonlandı bu işlem. Ameliyat başlangıcında ciddi bir kalp sıkıntısı geçirilse de, neyse ki atlatıldı ve hasta sağlıklı bir şekilde ameliyatını olabildi. Ama hastanın sıkıntılı döneminde ekip elemanlarının yüksek adrenalin travması geçirdiğini söylememe gerek yok sanırım.

Kıssadan hisse, ne yapmalı peki!? Çok yaşamsal bir durum söz konusu değilse, yüksek riskli sağlık durumu olan kişilerde ameliyat gerektiğinde bence yaşam kararını hasta ve yakınları kolaylıkla vermemeli. Yaşamsal olmayan bir organ hastalığı yoksa, bir şekilde o hastalık şikayetleri ile yaşamaya cesaret etmeli. Ağrı ve hazım şikayetleri ile kalp durması riski tabiki eşit risk oluşturmaz. Bu duruma benzer zor kararlar karşılaşma riskinizin az olmasını diliyorum, karşılaşırsanız da, olayın yaşamsal gereklilik taşıyıp taşımadığını da sorgulamanızı öneriyorum.

Aşağıda http://www.irfandonmez.com/index.php?option=com_content&task=view&id=45&Itemid=1 adresinden aldığım bir operasyon onam formunu örnek olarak verdim. Sıklıkla bu içeriği taşıyan onam formu ile hastalara girişimler yapılıyor. Ama dediğim gibi, yazılan bu yazılarla ve atılan imzalarla yalnızca usulüne uygun davranmış oluyorsunuz, vicdani sorumluluğunuz ise sizi hiç terketmiyor ve onun için atılacak bir imza yok.....sevgilerimle

TIBBİ VE CERRAHİ GİRİŞİMLER İÇİN RIZA FORMU

AMELİYAT,GİRİŞİM VE ALTERNATİFLERİNE RIZA VEREN :

HASTA (veyaVelisi veya Vasisi):

Adresi:........................................................................................................................................................

Tel:........................................................................

Ameliyat ya da Girişimin mahiyeti:.................................................................................................................

.......................................................................................................................................................................

RİSKLER KONUSUNDA:

Bu rıza, ameliyat ya da girişimin bazı riskler ve zararları olabileceğini kabul ederek tarafımdan verilmiştir.En sıklıkla karşılaşılan riskler;(iltihaplanma),kanama,sinir hasarı,kan

pıhtılaşması,kalp krizi,allerjik reaksiyonlar,zatürre olduğu ve bu risklerin ciddi olabileceğini,hatta ölümcül de olabileceğini doktorum bana anlayabileceğim bir ifade ile anlatmıştır ve devamla bu ameliyata özgü olmak üzere ayrıca.....................................................................................................................................................

..........................................................................................................................................................................

...........................................................................................................................................................................

risklerinin de olduğu konusunda açık ve anlayabileceğim bilgiler vermiştir.

ANESTEZİ KONUSUNDA:

Anestezi uygulaması eksiksiz olarak yapılsa da ameliyat sırasında ve sonrasında ölüme dek varan bazı istenmeyen durumların(komplikasyonlar)ortaya çıkabileceğini anladım.Ayrıca yandaş hastalıklarım ve kullanmakta olduğum ilaçlar nedeniyle de anestezi riskinin artabileceğini açık bir şekilde anlamış bulunuyorum.Nadir de olsa bahsi geçen istenmeyen durumların(komplikasyonlar)şunlar olduğu tarafıma anlayacağım şekilde açıklandı;Kötü huylu ateş,ilaçlara ve kana karşı allerjik reaksiyonlar,solunumsal problemler(hava yolunda daralma,tıkanma,akciğer ile göğüs duvarı arasına hava kaçması vs.),akciğere kan pıhtısı atması,kalp atım düzeni bozuklukları ve kalp krizi,düşük veya yüksek tansiyon,inme,bulantı ,kusma,mide içeriğinin havayoluna kaçması,anestezinin farkında olma,uyanmanın gecikmesi,anestezi sonrası huzursuzluk ve hayal görme,ameliyat pozisyonuna veya anestezistin yaptığı bölgesel anesteziye bağlı olarak çevresel sinirlerin zarar görmesi.

EK İŞLEMLER:

Şayet ameliyatımdan ve anesteziden sorumlu doktorlarım ameliyat sırasında farklı ve umulmayan bir durum ile karşılaşırlarsa,onların gerekli göreceği tüm işlemleri yapmalarına rıza gösteriyorum.

Bu ameliyat ile ilgili olarak sonucun ne olacağı konusunda tarafıma bir garanti ve teminat verilmemiştir.Hatta hastalığımın iyileşmesi sonucunu doğurmayabileceği de belirtilmiştir.

Bu rıza formunu okudum ve tamamını anladım,bu formda bulunan bütün konuları ve sorduğum soruların cevaplarının benim anlayabileceğim şekilde ve tatmin edici olarak cevaplandırılmadığı durumda bu formu imzalamamam gerektiğini biliyorum ve bu nedenle rızama ait bilgileri ihtiva eden bu formu tekrar okudum,tam olarak anladım ve hiçbir tesir ve baskı altında kalmadan serbest iradem ile imzaladım.

http://www.irfandonmez.com/index.php?option=com_content&task=view&id=45&Itemid=1
http://www.granitegrok.com/pix/question%20mark.jpg