Yoganın bilinmeyen 4 türü

20nci yüzyıl Batı dünyasının kırık olan “mana kanadı”nı tamir etme çabaları içinde Yoga önemli bir disiplin ve öğreti. Ancak Yoga maalesef sadece zorlayıcı duruş, beden hareketleri ve meditasyon kısmı ile biliniyor. Hadi bu yazım kısaca Yoga’nın bilinmeyen yönüne bakalım.

Yoga sistemi materyalist dünya düzeninde manasını unutmuş insanlık için kendini ispat etmiş bir sistem. Birçok insanın dinglinlik ve huzur arayışı içinde bilerek ya da bilmeyerek Yoga’ya tutunduğunu ve ilerleme kaydettiğini görüyoruz.

Yoga’nın bilinen kısmı dünyanın en eski inanç sistemi olan Hinduizm’in 6 ortodoks okulundan (Vedik sistemi kabul eden Astika’lar) birisi olan ve Yoga Okulu’nun kurucusu Patanjali’nin Yoga Sutraları’na dayanan 8 basamaklı bir tekamül yoludur.

İlk 2 adım Musa’nın 10 emrine benzer bir şekilde nelerin yasak olduğunu söyleyen YAMA ve nelerin doğru olduğunu söyleyen NİYAMA aşamalarıdır. Bu 2 aşamayı izleyen Asana, Pranayama, Pratyahara, Dharana, Dhyana adımları insanın Tasavvuf’ta kemale varmak, Budizm’de Nirvana, Hinduizm’de Mokşa, Kabala’da Adam Kadmon, Zen Budizm’de Satori olarak tabir edilen SAMADHİ haline varması ile de son bulur.

8 basamaklı bu yol insanı akıl, beden ve ruh açısından bütünsel olarak geliştiren, tekamül ettiren bir sistemdir. Yoga bu yönüyle insanın uyumlu ve holistik gelişimi için çok başarılı bir yoldur.

Ancak Yoga’nın kaynakları ve geçmişi Patanjali’den de daha eskilere dayanıyor. Dünyanın en eski inanç sistemi olan Hinduizm’in en önemli yazılı kaynaklarından Mahabharata’nın bir parçası olan Bhagavad Gita 3 tür yogadan bahseder.

• Karma Yoga– eylem yogasıdır. Eylemde doğruluk, kuvvet, güzellik ve asalet üstüne kuruludur. Bir ağacı nasıl meyveleri için sevmek bir karşılık beklemenin sonucu ise, kişinin eylemlerini karşılık beklemeden yapmasının doğru yol olduğundan bahseder. Empedokles 2500 yıl önce sadece bir erdemi en iyi şekilde yapmanın diğer tüm erdemlerde insanı başarıya görüteceğini söylemiş, çünkü tek bir erdemde mükemmel olmak diğer erdemleri de mükemmel kılmak demektir. İşte karma yoga da sadece doğru olanı, doğru amaç için yapmayı salık verir. Bunu yapabilen insan eylem yogası üstadı olur.
• Jnani Yoga– bilgi yogasıdır. Sadece ilim ve irfan öğrenerek kişinin tekamül etmesi için bir yoldur. Kişinin bilgi vasıtasıyla kendini geliştirip, bol tefekkür ile tekamülünde ilerleyeceğini söyler.
• Bhakti Yoga– inanç ve adanmışlık yogasıdır. Kendini inancına bir keşiş ya da rahip gibi vererek o yola baş koyan ve kişisel tekamülünü bu inancı ışığında yapan kişinin yoludur.

Bir 4ncüsü de Raja Yoga olarak kabul edilir. Diğer 3 yoga türüne ek ve kadim kaynaklarda olmayan bir Yoga türüdür. Patanjali’nin Yoga Okulu’nda M.S. 2nci yy’da ortaya koyduğu sistemdir. Tefekkür ve meditasyona dayanan bir yoldur. Bildiğimiz 8 basamaklı Yoga sistemi Hatha Yoga olarak bahsedilen beden terbiyesi kısmı ile Raja Yoga’nın bir alt sistemidir.

Birçok kaynaklarda Laya Yoga ve ya Kundalini Yoga, Hatha Yoga, Kriya Yoga, Shakti Yoga gibi başka yoga türlerinden bahsedildiğini de görürsünüz ve bunların hepsi de kullanılmaktadır, ancak en eski kaynaklar 3 tür yogadan bahseder. Bu yeni sistemler de başarılı sonuçlar vermektedir ve Raja Yoga’dan sonra diğerleri 15 ve 19 ncu yy’larda ortaya çıkmışlardır.

Bhagadav Gita’da bahsedilen ve daha sonraları Swami Vivekananda ile 19ncu yy’da tekrar ortaya çıkarılan ilk 3 tür yoga, Batı öğretilerinde insanı tekamül ettirmeye aday tek bir yoldan daha çeşitli yolların da olduğunu söyler. Batı sadece Doğu’daki Bhakti Yoga’dan bahsederken, Doğu ise sadece inanç ile değil farklı yollarla da Mutlak ve Bir olana varılabileceğini söyler. Ancak Doğu felsefesi holistik bir bakış açısına sezgilerin hakimiyetinde yaklaşır ve aklın özgürlüğünü bırakır. Batı felsefesi ise bilim ve materyalizim ışığında sezgilerini unutmuştur. Paradoks da burada çıkar.

Ben kişisel olarak Batı ve Doğu medeniyetlerinin bir sentezinin insanı Allah’a götüreceğine inanıyorum. Nasıl beynin sağ ve sol loblarının herbiri farklı rollere sahip ve birlikte çalıştıklarında sağlıklı ve güzel çalışıyorlarsa, Batı ve Doğu felsefelerinin de beynin sağ ve sol lobları gibi birbirlerini tamamladıklarına ve birlilkte çalıştıklarında insanı akıl, hikmet, kuvvet ve güzellik  ile tekamül ettireceğine inanıyorum.

Çünkü insan akıl, beden, ruh üçlüsünden oluşan bir varlık. Buna bir de içinde bulunduğu toplumu da katarsak bir de sosyal-duygusal boyutu var. Yani insanın beden, akıl, sosyo-duygusal, ruhsal olarak 4 temel yönünden bahsedebiliriz.

İnsan, bu 4 temel yönünün herbirini ayrı ayrı beslemedikçe gelişemez, tekamül edemez. Etse bile ettiğini sanır çünkü kanadı kırık kalır. Yukarıda bahsettiğim 4 Yoga işte bu noktada insanın tüm 4 temel yönünü de besler.

Sevgiler,

Kenan

https://twitter.com/Naacel

https://www.facebook.com/public/Kenan-Kolday

http://naacel.blogspot.co.uk/

http://www.felsefetasi.org/author/kenan-kolday