Yol ve Yolculuk Üzerine Birkaç Söz ve Bir Şarkı

Gazanfer ERYÜKSEL

Yol-yolcu ilişkisi metin ile bağlam arasındaki ilişkiye benzer. Bazı yollara neden saptığımız, tercih sebep ve sebeplerimiz ile aynı yolu seçenlerle zaman/zemin kesişmeleri o yolun bize sunduğu zenginliktir.

Yol coğrafyayı yansıttığı denli onu şekillendiren bir yapıdır. Şüphesiz “yansıtma” ve “şekillendirme” olguları farklı zaman kesitlerinde çok farklı söylemlerle kendilerini ifade ederler. Yolun “şekillendirme” olgusunda iklim, doğal afetler, demografi, teknoloji, hastalık, savaş vb sebepler gerçekliğin etkin belirleyicileridir.

Söz konusu gerçekliğe yolcunun uyumu/uyumsuzluğu, ona katlanabilirliği sanat ve felsefeyle kendisini ifade etmesiyle mümkündür. Gerçekliğin algısı ve yorumu… İsyan hakkı ise her zaman saklıdır.

İnsanın zaman yolculuğunda en önemli ve değerli özelliklerinden biri de değişimle başa çıkmak üzere yeni yöntemler geliştirme yeteneğidir.

Yolcu, yolun sunduğu olanaklar ve yaşam tarzının sonucunda oluşup gelişen, diğer yolcuların da karakter yapısını belirleyen bir coğrafyada devinir.

Yolcunun, yoldan beklentileriyle, yolun dayatmaları arasındaki çelişmeler yeni algı ve yorumların eşiğidir. Küçük doğruların birikmesi, kaçınılmaz olarak büyük doğruları getirecektir.

Küçük ve büyük doğrularla gerçek arasındaki çelişme ise yolcunun yola ve zamana yeniden bakmasını getirecektir. Algı ve yorumlardaki eşiğin aşılması…

Genel kabul görmüş doğrulara dışarıdan ve yukarıdan bakarak sorgulamada yolcunun yöntemi ve yordamı sanat ve felsefe olacaktır.

Yol ve yolcu… Hem giden, hem de gidilen olmak… Yolculuk işte… Harfleri cümle dillerin…

Bu yazıyı düşünüp yazmaya çalışırken aklımın bir köşesinde güftesi Orhan Seyfi Orhon’a, bestesi Ahmet Çağan’a ait bir Uşşak şarkı kulağında akıp duruyordu. Metni bilgisayara aktarırken ise o güzelim şarkıyı Özdal Orhon’un (1941-1986) eşsiz yorumuyla dinledim.

Bu yazı da bir şarkıyla bitsin…

https://www.izlesene.com/video/ozdal-orhon-her-aksam-muhakkak-tesdufumuz-ussakrg/8933101

Her akşam muhakkak tesadüfümüz

Yolumun üstünde yine sen varsın

Nedir bu neş’eyle gülümseyen yüz

Vefâsız galiba çok bahtiyarsın…

Sen beni aldattın aşk oyununda

Git başka birinin uyu koynunda

Hiç şüphen olmasın güzel boynunda

Aşkın vebali var bir günahkârsın…

Uzaktan bakarsın gülümserim ben

Bakışır geçeriz bir şey demeden