"Namus bekçiliği"

Milliyet Blog'da şehirlerarası otobüs yolculuklarında uygulanan  "bayan koltuğu" ile ilgili  bir yazım oldu benim.

Yeni bir olay değildi bu örneğin; son on yıldır uygulanan.

20-30 yıl öncesinde de vardı...

Dün bir gazetedeki bayan yazar, pardon kadın yazar köşesine taşımış bu konuyu...

(Can Ataklı değinmişti köşesinde niçin kadın değil de "bayan"denilmesine dairi... Sanırım bizce "bayan"kelimesinin daha çok kullanılmasının sebebi şu: Ortak kelime olarak "kadın"tanımlamasına gidildiğinde; bakire bir dişiye "kadın" denilmesini bakire dişi, evli olmadığı halde bakire olmayan birine de "kız"denilmesi bakire olmayan dişi tarafından hakaret sayılabiliyor. Bakınız: bazı kadın eylemlerinde bu konuda açılmış afiş ve pankratlara... Ortak yol;"bayan"kelimesinin kullanımıdır... Tıpkı;"ortaya karışık"misali... Biz yazı dilinde yinede "kadın"kelimesini kullanalım.... )

Bugün de bir başka gazetede bir başka kadın yazar desteklemiş hemcinsini ve aynı  zamanda meslektaşını...

Şehirlerarası otobüs yolculuklarında çocukken (mümkün olduğundaki)  tercihim öndeki ilk dört numaradan biriydi, olmadığında da pencere kenarıydı.

Şimdi; ilk dört numaraya dair tercihim değişmedi ama artık pencere kenarlarını değil "koridor"u tercih ediyorum...

Ve otobüs tam dolu değilse eğer mümkünse "tek"oturmanın yollarını arıyorum, çoğu kişinin yaptığı gibi...

Sebeb; yanımdakinin, ayak, ağız, ter... kokusunu çekmeme adına...

Söylenenleri işitmişliğim var:

Büyük firmaların okumuş tahsilli kadınları araç servislerinde  yanlarındaki koltuğu çanta ve poşet ile kapatıyorlarmış, yanlarına başka birileri (arkadaşları) oturmasın diye...

"Acacaba erkeklerin yanlarına oturmamalarını istemelerinden mi?"diye sorduğumda...

Olabilirmiş ama kadınlar hemcinslerine karşı da aynı uygulamayı reva görüyürlarmış...

Rahat olabilme isteğinden olsa gerek.

Başka birşeyi daha duyunca iyice şaşırmadan edemedim.

20-30 yıl öncesinin İstanbul'unda vardı toplu taşıma araçlarında yer kapma olayı, kadınlar bu kez araca binmekte geç kalan arkadaşları-yakınları için çanta ve poşetleri korlardı yanındaki koltuğa... Şimdilerde yok sanırım...

Bazı yerlerde adına "uyanıklık"mı,"saygısızlık" denilmeli bilemiyorum ama bu uygulama hortlamaya başlamış...

Yine büyük firmaların okumuş tahsilli kadınları, yemekhanede masada yer kapmak için sandalyelere çantalarını koyuyarlarmış ki, başkaları gelip oraya ondan önce oturmasın diye...

Kadın yazarın başına gelenleri  köşesine taşıdığı olayı özetleyelim:

"Tek başına yolculuk eden kadın yazarın, yanındaki tanımadığı diğer kadın yolcu inince, aynı bilet numarasına sahip gençten bir erkek yolcu binmiş... Kadın yazarın inmesine az bir mesafe kaldığından ve elinde çanta ve poşetler olduğundan delikanlıya "pencere"kenarını göstermiş... Bu durumu gören muavin "bayan koltuğu"uygulaması olayını sebeb göstererek olaya müdahale etmiş, delikanlıyı oradan almaya çalışmış... Kadın yazar yarı yaşındaki genç adamın ve kendisinin maruz kaldığı bu muamaleye isyan etmiş, uçaktaki yolculuklarda böyle bir uygulama yokmuş ve tartışmaların sonunda yolculuğunun bitmesine beş dakika kadar kala ağlayarak otobüsten inmiş ve cep telefonunundan eşini arayarak gelip kendisini almasını istemiş..."

(Kadınların çantaları ve poşetleri, kadınlar hayatın akışını yavaşlatıyor... Örneğin; sabahleyin pastanede önünüzdeki sırada kadın iki poğaça alacak önce zeytinli mi, peynirli mi olacak ona karar verecek, sonra çantasını açacak, oradan cüzdanını bulacak sonra bütün para verecek parasının üstünü alacak, cüzdanının fermuarını çekecek sonrada çantasını kapatacak ve... Alın size muhtemel bir "kadınlar hayatı yavaşlatıyor "başlıklı yazının fragmanı, pek yakında bu...)

Ben şahsen yanımda kadın ya da erkek yolcu oturmasını istemem...

Şanslıysam ve mümkünse(de) tek oturmayı tercih ederim...

Ve kadın yakınımında...

Tamam; daha fazla konuşmadan burada keselim...

Neyse ki bazı otobüs firmaları bu işi çözmüşler...

Ben rastlamadım, arkadaşlar anlattı; bazı otobüslerin çiftli koltuklarının yanı sıra, ayrıca bir sırası da "tek"li koltuklardan oluşuyormuş...

"Yorgan gitti kavga bitti"misali...

Şimdi; acaba otobüsler orijinal yabancı üretim mi?

Yoksa bizim geleneklerimize uygun olsun diye özel sipariş verilip Türkiye için özel üretilenler mi, bakın onu bilemiyorum?