2009 SBS 7 Soru ve Cevapları ile yorumları, SBS 6’ya etkileri

Geçen pazar günü uygulanmış olan SBS 7 tam bir sürpriz oldu. Sorular için ÖSS sorularının SBS versiyonu diyebiliriz.

Ben de yanıldığımı itiraf etmeliyim. Çoğunluk meslektaşım gibi ben de bilgiyi ölçen soruların sınırlı kalacağını, ağırlığın sonuç çıkarma, yorum getirme, okuduğunu anlama, bilgiyi kullanmayı ölçen nitelikteki sorularda olacağı öngörüsünde bulundum. Öngörülerimiz gerçekleşmedi.

Aynı hafta sonu yapılan aynı türdeki iki sınavın soru özelliklerin bu denli değiştiren nedir? Kanımca soru özelliği seçicilerin veya soru hazırlama komisyonunun özelliklerini yansıttığına göre; değişen soru seçici komisyondur.

Artık sorulması gereken soru şu: Cumartesi günü uygulanacak olan SBS 6’nın soruları da zor mu olacak? Unutulmasın ki zorda olsa kolayda olsa sonuç çok değişmeyecek. Bu bir yarışma olduğuna göre yine iyi hazırlanmış olan kazanacak.

Gelelim SBS 7’nin Sosyal Bilgiler Testi soruları ve cevapları ile yorumlarına (A Kitapçığı):

1. Türk - İslam mimarisinde görülen;

I- darüşşifa

II- kervansaray

III- medrese

gibi yapılardan hangisi ya da hangileri tica­reti geliştirme amacıyla yapılmıştır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) I – II D) II – III

Bu soru bilgi ölçme amacıyla hazırlanmış olup, doğru cevabı B seçeneğidir. Benzer örnekleri 5 seçenekli olarak ÖSS’de görmekteyiz.

2. Osmanlı Beyliği’nin kısa sürede genişlemesinin sebeplerinden bazıları şunlardır:

­1. Moğollardan kaçan birçok Oğuz boyunun Osmanlılara katılması

2. Komşu Türk beylikleriyle barış içinde kalmaya önem vermesi

3. Yöneticilerinin yetenekli olması

4. Taht kavgaları ve iç karışıklıklar içinde bulunan Bizans sınırında kurulması

Kaç numaralı kutuda verilen bilgi ile Os­manlı Beyliği’nin kısa sürede genişlemesin­de coğrafi konumunun önemi belirtilmiştir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

Kolay bir soru olduğunu düşünüyorum. Geçmiş yıllarda çıkan soruları çözen öğrenciler aynı bilgiyi sorgulayan birçok soruyu hatırlayacaklardır. Verilen bilgilerden de anlaşıldığı üzere Osmanlı Beyliği’nin Bizans sınırında kurulması coğrafi avantaj sağlamıştır. Bizans’ın taht kavgaları ve iç karışıklıklarla boğuşmasının belirtilmesi ise bu avantajın nedeninin izahıdır. Cevap D’dir.

3. Osmanlıların Balkanların fethi için yaptığı savaşlar

İkinci Kosova Savaşı

Birinci Kosova Savaşı

Niğbolu Savaşı

?

Yukarıda verilen şemada “?” ile gösterilen yere, aşağıdakilerden hangisi yazılabilir?

A) Maltepe (Pelekanon) Savaşı

B) Varna Savaşı

C) Ankara Savaşı

D) Otlukbeli Savaşı

Bu sorunu doğru cevabı B) Varna Savaşı’dır. Coğrafya bilgisine ihtiyaç duyan bir soru olup, Sadece Varna Savaşı Balkanlar’da (Avrupa’da) yapılmış, diğerleri Anadolu’da (Asya’da) yapılmış savaşlardır. Yine örneklerini ÖSS’de gördüğümüz bilgi düzeyini ölçen bir sorudur.

4. Rodos Adası’nın +Preveze Deniz Savaşı’nın kazanılması+ Kıbrıs’ın fethedilmesi = ?

Verilen diyagramda “?” ile gösterilen yere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A)Boğazlar Türk egemenliğine girmiştir.

B)Haçlılar Türkleri yenilgiye uğratmıştır.

C) Akdeniz’de Türk egemenliği güçlenmiştir.

D)Barbaros Hayrettin Paşa Kaptanıderya olmuştur.

Olaylar Osmanlı donanmasının Akdenizdeki önemli başarılarıdır. Bu zaferler Akdeniz’de Osmanlı egemenliğini güçlendirmiştir. Doğru cevap C’dir. Tam bir ÖSS sorusudur.

5. Aşağıdaki şemada bazı divan üyelerinin günümüzde hangi bakanlıklarla benzerlik gösterdiği belirtilmiştir.

Sadrazam-à Başbakan

Kazaskerà Adalet Bakanı

Defterdar -à …?......

Buna göre şemadaki boş yere, aşağıdaki­lerden hangisi yazılabilir?

A) Maliye Bakanı

B)Devlet Bakanı

C) Millî Eğitim Bakanı

D) Millî Savunma Bakanı

Bu soruyu cevaplayabilmek için Divan üyelerinden Defterdar’ın görevini bilmek gerektiğine göre yine öğrencinin hafızasındaki bilgiyi ölçen bir sorudur. Cevabı A’dır.

6. Türkler, Hristiyan ve Müslüman farkı gözetmeksizin adaleti herkese eşit olarak uygularlar. Kadılar, Hristiyanları İncil, Yahudileri Tevrat üzerine yemin ettirirler.

Buna göre Osmanlı yönetiminin farklı din­den vatandaşlarına karşı tutumu ile ilgili ola­rak, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Hoşgörülü B) Eşitlikçi C) Baskıcı D) Adil

Açıklamaya göre Türklerin hukuk anlayışında baskıcı bir tutum yoktur. Kısmen kolay sayabiliriz.

7. Sosyal Bilgiler Öğretmeni öğrencilerine; - Sevgili öğrenciler, II. Mahmut’un idarî alanda yaptığı yenilikler nelerdir?

Veli: Divanıhümayun kaldırıldı. Yerine nazırlıklar (bakanlıklar) kuruldu.

Betül: Devlet memurları maaşa bağlandı.

Ayşegül: Yeniçeri Ocağı kaldırıldı. Yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediye ordusu kuruldu.

Murat: İlköğretim zorunlu hâle getirildi.

Sosyal Bilgiler öğretmeninin bu sorusuna yukarıdaki öğrencilerden hangisi ya da hangileri doğru cevap vermiştir?

A) Yalnız Betül B) Veli ve Betül C) Ayşegül ve Murat D) Veli ve Ayşegül

Doğruyu Veli ve Betül söylediğinden, doğru seçenek B’dir. Ayşegül askeri, Murat ise eğitim alanlarında yapılan yeniliklerden bahsetmişlerdir. Yine ÖSS’de çok sayıda örneğini gördüğümüz bilgiyi kategorize etme yeteneğini ölçen bir sorudur.

8. Mustafa Kemal, askerî hayatı boyunca birçok savaşa katılıp kahramanlıklar gösterdi. Ancak askerî yeteneğinin ön plana çıkmasını ve Kurtuluş Savaşı’nın önderi olmasını sağlayan başarılarını ....................... kazandı.

Parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Suriye - Filistin Cephesi’nde

B) Trablusgarp Cephesi’nde

C) Çanakkale Cephesi’nde

D) Kafkasya Cephesi’nde

Mustafa Kemal Atatürk’ün askeri yeteneğinin ön plana çıkmasını ve Kurtuluş Savaşı’nın lideri olmasını sağlayan Çanakkale Cephesi’ndeki başarılarıdır. Gazi Mustafa Kemal Arıburnu’nda neferlerine “Size ben taarruzu emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman içerisinde yerimize başka kuvvetler ve komutanlar gelebilir” emriyle bütünleşen önderdir. Çanakkale Zaferi’yle Milli Mücadele’nin de temelleri atılmıştır.

9. Almanya’dan gelen iş teklifini kabul etsem mi bilemiyorum!... Hastanenin çok gelişmiş cihaz ve makinelerden oluşan büyük bir araştırma merkezi varmış, alanında çok ünlü uzman doktorlar çalışıyormuş. Onların mesleki bilgilerinden de yararlanabilirim. Ayrıca maaşı da çok iyi!...

Yukarıdaki konuşmayı yapan Doktor Gökalp çalışmak için Almanya’ya giderse bu hangi göç türüne girer?

A) İç göç B) Zorunlu göç C) İşçi göçü D) Beyin göçü

Dr. Gökalp Tıp alanında eğitim görmüş bir hekim olduğundan, yetişmiş alanında uzman kişidir. Yapacağı göç beyin göçü olacağından doğru cevap D’dir. Güncel, iyi hazırlanmış bir soru…

10.

Dilay’ın ev ödevi, bilgisayardaki tabloda yer alan bilgilerden yararlanarak illerin nüfus yoğunluklarını bulmaktır.

Bunun için aşağıdakilerden hangisini yap­malıdır?

A) İlleri nüfus büyüklüklerine göre sıralamalıdır

B) Nüfus artış hızı ile il nüfusunu çarpmalıdır.

C) İlin nüfusunu yüzölçümüne bölmelidir.

D) İl nüfusundan yüzölçümünü çıkarmalıdır.

Dilay illerin aritmetik (sanırım kastedilen aritmetik yoğunluktur) yoğunluklarını bulabilmek için C seçeneğinde açıklanan illerin nüfusunu yüz ölçümlerine bölmelidir. Yine “aritmetik yoğunluk nedir” sorusunun cevabını isteyen bilgi sorusudur.

11. “Yüzümüz kara ama içimiz pırıl pırıl. Çünkü; eskiden bir köy olan Zonguldak’ın bugün on binlerce nüfuslu kocaman bir şehir hâline gelmesini sağlayan kara elması çıkarıyoruz. Biliyor musunuz, kara elmas Türkiye sanayisinin can damarı olan demir-çelik fabrikalarının enerji kaynağıdır”.

Zonguldak’ın gelişmesini sağlayan sektör aşağıdakilerden hangisidir?

A) Tarım B) Madencilik C) Ormancılık D) Ulaştırma

Zonguldak’ın gelişmesini borçlu olduğu “kara elması”, yani kömürü bilenlerin zorlanmayacağı bir bilgi sorusudur. Cevap B’dir. Tekrar sorulardan biri..

12.Aşağıda bazı Sivil Toplum Kuruluş (STK)ların amaçları verilmiştir.

1. STK’nin amacı; Ülkelerin tarımsal faali­yetlerini geliştirmek.

2. STK’nin amacı; Toprağın aşınmasını ve çölleşmesini önlemek.

3. STK’nin amacı; Temiz içme suyu sorunu­na çözüm bulmak.

4. STK’nin amacı; Sulak yerlerde yaşayan canlı türlerini korumak.

Yaşadıkları bölgede erozyon sorunu ile kar­şılaşan bir köy halkı, bu sorunu çözebilmek için öncelikle yukarıda verilen STK’lerden hangisine başvurmalıdır?

A) 1. B) 2. C) 3. D) 4. İşte farklı bir soru, ezber bilgi gerektirmeyen, okuduğundan ne sonuç çıkaracağını ölçmeyi amaçlayan bir soru… İyi hazırlanmış… Cevabı B’dir. Çünki 2. STK’nın amacı erozyonu önlemektir.

13. Halkın seçtiği temsilcilerden oluşur. èDevletin yasama görevini yerine getirir. == ?

Soru işareti olan yere aşağıdakilerden han­gisi yazılmalıdır?

A) Meclis B) Hükûmet C) Cumhurbaşkanı D) Anayasa Mahkemesi Halkın seçtiği temsilcilerden oluşan ve devletin yasama (kanun yapma, kural koyma) görevini yerine getiren organ meclistir. Tanım sorusudur. Bilgiye sahip öğrenciler zorlanmamıştır.

14. Unesco tarafından hazırlanan “Somut 14. Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi”ne onay veren devletler, kendi­lerine özgü olan ve kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri, sanatları ve gelenekleri ders olarak okutmaya başlayacak, kuşaktan kuşağa aktarılmasını sağlayacaktır.

Bu çalışmaların, aşağıdaki amaçlardan hangisini gerçekleştirmeye yönelik olduğu söylenebilir?

A) Yeni kültürel değerler oluşturmaya

B) Uluslararası kültürel etkinlikleri artırmaya

C) Ulusların geleneksel kültürlerini yaşatmaya

D) Ulusların benzer kültürel değer

Açıklama UNESCO tarafından hazırlanan “Somut 14. Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi”ne onay veren devletler, kendi­lerine özgü olan ve kaybolmaya yüz tutmuş meslekleri, sanatları ve gelenekleri ders olarak okutmaya başlayacak, kuşaktan kuşağa aktarılmasını sağlayacaktır olduğuna göre bunun C) Ulusların geleneksel kültürlerini yaşatmaya yönelik bir çalışma olduğu anlaşılmaktadır. Anlama gücünü ölçek bir sorudur. Ezber bilgi gerektirmemektedir.

15. Ayla : Hadi bahçeye çıkıp oyun oynayalım.15.

Seray : Çok hastayım, çıkamayacağım.

Ayla : Hadi çıkalım ...

Seray : Oyun oynayacak hâlim yok.

Ayla : Bir daha seninle oynamayacağım.

Seray : Ben de seninle oynamayacağım.

Verilen diyalogda yapılan iletişim hatası öncelikle aşağıdakilerden hangisidir?

A) Beden dilini kullanmama

B) Empati kuramama

C) Eleştiriye açık olmama

D) Kendini doğru ifade edememe

Diyalogdaki iletişim hatası empati kuramamadır. Bu soruyu cevaplayabilmek için öğrenci öncelikle “empati nedir” sorusunun cevabını bilmelidir. Cevabı B olup zorluk derecesi yüksek bir sorudur.

16. “Ben Martin Luther! Matbaanın icat edilmesiyle çok sayıda İncil basıldı ve birçok dile çevrildi. İncil'i okuyunca rahiplerin bize dayattığı birçok inancın İncil'de olmadığını öğrendik”.

Martin Luther’in sözünü ettiği durum, Avrupa’da meydana gelen;

I- Coğrafi keşifler

II- Reform

III- Rönesans

IV- Sanayi İnkılabı

gibi gelişmelerden hangisinin ya da hangi­lerinin ortaya çıkmasında doğrudan etkili olmuştur?

A) I - II – IV B) III – IV C) Yalnız I D) Yalnız II

Martin Luter Hıristiyanlığın Katolik mezhebinde meydana gelen bozulmadan bahsetmektedir. Bunun da Reform hareketlerinin sebebi olduğu anlaşıldığından doğru cevap D’dir.

17.

Yukarıda Türkiye’de yapılan Genel Nüfus Sayımlarında yöneltilen sorulardan bazıları verilmiştir.

Bu sorulardan yararlanarak aşağıdakiler­den hangisine ulaşılamaz?

A) Türkiye’deki kadın-erkek sayısına

B) Kişilerin aylık gelir miktarına

C) Türkiye’deki okur-yazar oranına

D) Nüfusun yaş gruplarına göre dağılımına

Türkiye’deki kadın erkek sayısı “cinsiyetiniz” sorusundan, Türkiye’deki oku-yazar oranına “En son hangi okulu bitirdiniz” sorusundan, nüfusun yaş guruplarına göre dağılımı ise “”bitirdiğiniz yaş nedir” sorusundan ulaşılabilecek bilgilerdir. Sorusu olmayan bilgi B) Kişilerin aylık geliridir. İyi hazırlanmış, çağdaş ölçme ve değerlendirme normlarına uyan bir sorudur.

18. Aşağıdakilerden hangisi kitle iletişim özgür­lüğünün gereği olan bir durumdur?

A) Her türlü haber ve düşüncenin serbestçe açıklanması

­B) Basın-yayın organlarının taraflı haber yapması

C) Doğruluğundan emin olunmayan bilgilerin açıklanması

D) İnsanların düşüncelerini açıklamaya zorlan­ması

İletişim özgürlüğünün gereği olan A seçeneğindeki her türlü haber ve düşüncenin serbestçe açıklanmasıdır. Diğerle haberleşme özgürlüğü ile bağdaşmamaktadır. Bu soruya verilen doğru cevap oranı bu yaş grubu için özgürlükçü düşünceye önem veren bireyleri hangi oranda yetiştirdiğimizi de ortaya koyacaktır. Beğendiğim sorulardan…

Sosyal soruları böyle…

Geçen yılki sbs 7 sorularıyla aynı anlayışta hazırlanmamış…

Alıştığımız türden değil…

Zorluk derecesi yüksek, bir seçenek daha eklendiğinde rahatlıkla ÖSS’nda sorulabilecek türden…

Bakanlığın ezberi önleme, dershane-okul zincirini kırma politikasına hizmet etmeyen sorular. Veli ve öğrencileri daha çok kaygılandıracak, dershane yollarını daha çok aşındırtacak türden. Bu sorular için bilmek gerekiyor. İsterseniz bilmeyi ezberlemek şeklinde algılayabilirsiniz.

13 Haziran cumartesi günü uygulanacak olan SBS 6 için gösterge olabilir mi, bilemiyorum. Kaygılanmaya, strese girmeye gerek yok. Bu bir yarışma sınavı… Zorsa herkes için zor…

Listenin üst sıralarında yer alanlar yine gerektiği gibi çalışıp bunu sınav saatinde ortaya koyanlar olacaktır.

Musa Özcan

2008 SBS 7 Soruları (A Kitapçığı) http://egitek.meb.gov.tr/Sinavlar/Sorular/sbs/sbs_7_2008/TESTA.pdf

Cevap Anahtarı http://egitek.meb.gov.tr/Sinavlar/Sorular/sbs/sbs_7_2008/TESTACEVAP.pdf

2009 SBS 7 Soruları ve Cevap Anahtarı

http://www.sorubak.com/download.php?id=15968