23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramının tarihçesi...

Günümüzde, gündeme yasaklarla gelen 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramının tarihçesini biliyor muyuz?

İsterseniz şöyle bir hatırlatma yapalım.

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı, Türkiye Cumhuriyetinin ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin resmî tatil günlerinden ve ulusal bayramlarından biridir.

Türkiye Cumhuriyetinin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından çocuklara armağan edilmiştir.
 
Bu bayram, TBMMnin açılışının birinci yılında kutlanmaya başlanan 23 Nisan Millî Bayramı ve 1 Kasım 1922de saltanatın kaldırılmasıyla, önce 1 Kasım olarak kabul edilen, sonra 1935te 23 Nisan Millî Bayramıyla birleştirilen Hâkimiyet-i Milliye Bayramı ile Himaye-i Etfal Cemiyetinin 1927de ilan ettiği ve ilki Atatürk’ün himayesinde düzenlenen 23 Nisan Çocuk Bayramının kendiliğinden birleşmesiyle oluştu.

1980 darbesi döneminde Milli Güvenlik Konseyi, bu bayrama resmî olarak "23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı" adını verdi

Günümüzde bayrama birçok ülkeden çocuklar katılmakta, çeşitli gösteriler hazırlanmakta, okullarda törenler ve çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Ayrıca 1933te Atatürk’le başlayan çocukları makama kabul etme geleneği günümüzde çocukların kısa süreliğine devlet kurumlarının başındaki memurların yerine geçmesi şeklinde devam etmektedir.

TBMM’nin açılması 

Ana madde: TBMM 1. dönem milletvekilleri listesi 

23 Nisanın Türkiye’de ulusal bayram olarak kabul edilmesinin nedeni, 1920de o gün Türkiye Büyük Millet Meclisinin açılmış olmasıdır.

Milletvekillerinin belirlenişi ve Ankara’ya gelişi çok kısa bir zamanda gerçekleşmiştir. Milletvekili seçimleri Atatürk’ün Ankara’da bir meclisin toplanacağını ve neden toplanması gerektiğini açıklayan 19 Mart 1920 tarihli bildirisiyle başlamış, yine Atatürk’ün 21 Nisandaki genelgesiyle de meclisin açılacağı tarih duyurulmuş ve milletvekillerinin Ankara’ya gelmesi istenmiştir.

23 Nisan 1920de Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi açılmıştır. O günkü ilk toplantıya daha önce belirlenen 337 milletvekilinden sadece 115i katılabilmiştir

Bayram olması 
 
TBMM’nin açılışından 2000’li yıllara kadar Türkiye Cumhuriyetine ait bu ulusal bayram konusunda eksik bilgilenme ve yanlış tarihlendirmeye çokça rastlanmıştır. Hatta bazı tarihçilerce böyle bir günün tarihinin genişçe araştırılmamış olması büyük bir eksiklikti. Yrd. Doç. Dr. Veysi Akın 1997de yayımlanan bir makalesiyle bu eksikliği gidermeye çalışmıştır.
 
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramının ortaya çıkışında 3 ayrı bayramın payı vardır. Çocuk Bayramı tamamen ayrı bir kavram olarak gelişirken, Ulusal Egemenlik ve 23 Nisan Bayramları baştan ayrı bayramlarken, birleşmişler; en son da onlara Çocuk Bayramı katılmıştır.

23 Nisanın Çocuk Bayramı oluşu yine TBMM’nin açılışıyla ilişkili olmasına rağmen, tamamen ayrı bir bayram olarak gelişmiş ve 1981 yılına kadar da öyle devam etmiştir. Bu Bayram 23 Nisan 1927de Himaye-i Etfal Cemiyetinin (günümüz Çocuk Esirgeme Kurumunun) o günü "Çocuk Bayramı" olarak duyurmasıyla başlamış kabul edilir.

Aslında Himaye-i Etfal Cemiyetinin 23 Nisanla ilgili çalışmaları daha önceki yıllarda vardır ve hatta çocuklardan da söz edilmiştir.

Kurum, 23 Nisan 1923te millî bayram için pullar bastırmış ve satmıştır. 23 Nisan 1924te Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde "Bu gün Yavruların Rozet Bayramıdır" ibaresi yer almış, 23 Nisan 1926da da yine aynı gazetede "23 Nisan Türklerin Çocuk Günüdür" başlıklı bir yazı kaleme alınmış ve bu yazıda cemiyetin bu günü çocuk günü yapmaya çalışarak doğru yolda olduğu ve para kazanan herkesin bu gün cemiyete çocuklar için bağışta bulunması gerektiği vurgulanmıştır. Nihayet 23 Nisan 1927de Himaye-i Etfal Cemiyeti o günü Çocuk Bayramı olarak şöyle duyurmuştur

1929 daki 23 Nisandan önce HEC (Himaye-i Etfal Cemiyeti) 23-30 Nisan haftasını çocuk haftası olarak duyurmuş, etkinlikler çoğaltılarak bir haftaya yayılmıştır. Asıl bayram yine 23 Nisanda kutlanmış, çocuk balosu yine Atatürk tarafından himaye edilmiştir. Yine de HEC ve Türk Ocağının bütün çabalarına rağmen ülke çapına yayılmada sorunlar yaşanmıştır.

Birkaç yıl böyle gitmesi üzerine, Kırklareli milletvekili Dr. Fuat Umay’ın teklifiyle 20-30 Nisan arasında tüm telgraf ve mektuplara Himaye-i Etfal Şefkat Pulu yapıştırılması mecliste onaylandı. Yasa, 14 Nisan 1932de yürürlüğe girdi.

1970lerde artık 23 Nisan Çocuk Bayramı tüm ulustan katılım alan bir bayram halini almıştı. 1975ten itibaren TRT de programlarıyla destek vermiş, 1979da resmî Millî Hâkimiyet Bayramı törenlerine çocukların da katılmasına karar verilmiş, 1980de de "Çocuk Parlamentosu" oluşturulmuştur. Böylece 23 Nisan Çocuk Bayramı, Millî Hâkimiyet Bayramıyla tamamen aynı etkinliklerde kutlanmış oluyordu. Nitekim 1981de birleştirilecekti.
 
Günümüzde 23 Nisan günlerinde bayram Türkiye Cumhuriyeti devleti erkânının başta Anıtkabir olmak üzere çeşitli Atatürk anıtlarında yaptıkları resmî törenlerle başlamakta, stadyumlarda ilköğretim öğrencilerinin hazırladığı gösterilerin sergilenmesi ve resmigeçit töreniyle devam etmektedir. Akşamları da büyük şehirlerde fener alayı düzenlenir. Resmî törenlerden sonra bayram yeri olarak nitelendirilen çayırlarda güreşler, koşular ve başka çeşit yarışmalar düzenlenir. Çeşitli sivil toplum örgütleri veya kuruluşlar tarafından düzenlenen etkinlikler yer alır. Önceden belirlenmiş öğrenciler kısa bir süreliğine kurumlardaki devlet memurlarının makamlarına oturur, onlarla orada sohbet edilir. Ayrıca 23 Nisan günü Türkiye’de resmî tatil günüdür. İlköğretim öğrencilerine 24 Nisan günü de tatildir.

Ancak son yıllarda resmi tatil devam etmesine rağmen, resmi tatil törenleri yasaklanmıştır. Dünya’da çocuklara armağan edilen ilk ve tek bayram olma özelliğini taşıyan bu özel günün yasaklamasına anlamak mümkün değildir. Bizi yönetenler o gün kısa süreliğine de olsa koltuklarını çocuklara bırakınca, çocukların kalkmayacağını mı sanıyorlar acaba? Ya da zamanları çok değerli olup, geleceğimiz olan çocukların bayramına ayıracak zaman mı bulamıyorlar!