Anlaşmalı Boşanma Davası Süreç

A) Boşanma Davası Çeşitleri Nelerdir?

1-Anlaşmalı Boşanma Davaları

a)Anlaşmalı Boşanma Davası Koşulları Nelerdir?

Anlaşmalı boşanma davasında; evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi gerekir. Ayrıca boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması da şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur (Türk Medeni Kanunu 166/3).

Görüldüğü gibi anlaşmalı boşanmanın gerçekleşebilmesi için;

• Evliliğin en az 1 yıl sürmesi,
• Eşlerin birlikte başvurması ya da eşlerden birinin anlaşmalı boşanma davası açması, diğer eşin de açılan bu davayı kabul etmesi,
• Mahkemece belirlenecek duruşmada tarafların (eşlerin) hakim tarafından bizzat dinlenilerek iradelerini serbestçe açıkladıklarına kanaat getirilmesi,
• Tarafların boşanmanın mali sonuçları (maddi ve manevi tazminat, nafaka v.b konular) ve çocukların velayetinin kime verileceği hususunda kabul edecekleri düzenlemeyi (protokolü) davaya bakan hakimin uygun bulması ya da hakim tarafından uygun bulunmayan hususlarda yapılabilecek değişikliklerin taraflarca kabul edilmesi,

Halinde mahkemece tarafların anlaşmalı olarak boşanmalarına karar verilir. Anlaşmalı Boşanma davasında, tarafların özelikle boşanmanın mali sonuçları konusunda kararlarının yer aldığı protokolün hazırlanmasında, boşanma avukatından yardım alınması, sürecin hızlanmasına katkı sunacaktır.

b)Anlaşmalı Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Anlaşmalı boşanma davaları, tüm koşulların oluşması halinde tek celsede sona ermektedir. Bu anlamda, bu tür davaların karara bağlanması için “1 hafta ila 1,5 ayı” ortalama süre olarak ifade edebiliriz.

c) Anlaşmalı Boşanma Davasına Tarafların Katılması Gerekir mi?

Yukarda da belirtildiği üzere, anlaşmalı boşanma davasının duruşmasına, tarafların her ikisinin de bizzat katılması şarttır. Hakim tarafından her iki taraf da bizzat dinlenerek, iradelerini serbestçe açıklayıp açıklamadıkları incelenmektedir.

2-Çekişmeli Boşanma Davaları

a)Çekişmeli Boşanma Davası Koşulları Nelerdir?

Tarafların anlaşmalı boşanma konusunda anlaşmadıkları durumlarda çekişmeli boşanma davası söz konusu olabilmektedir. Buna göre;

• Tarafların ‘boşanma’ konusunda anlaşamadıkları (bir eş boşanmak istiyor, diğer eş istemiyor),
• Tarafların her ikisi boşanmak istiyor ancak boşanmanın mali sonuçlarından (maddi ve manevi tazminat, nafaka, v.b konuların) herhangi birinde ya da çocukların velayeti konusunda anlaşamadıkları durumlarda,

Eşlerin tek başına ya da karşılıklı açtıkları davalara çekişmeli boşanma davaları denir.

Mahkemece tarafların çekişmeli olarak boşanmalarına karar verilebilmesi için, Türk Medeni Kanunu’nda bir takım sebepler sayılmıştır. Boşanma davası açan taraf bu sebeplerden herhangi birine dayanmak zorundadır. Bunlar;

• Zina (TMK md. 161),
• Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış (TMK md. 162),
• Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme (TMK md. 163),
• Terk (TMK md. 164),
• Akıl hastalığı (TMK md. 165)
• Evlilik birliğinin sarsılması (TMK md. 166)’dır.

Çekişmeli boşanma davalarında; tarafların “evlilik birliğinin sarsılması” sebebi uygulamada en çok karşımıza çıkmaktadır. Bu husus Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre; evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir. Bu hâllerde, davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Bununla beraber bu itiraz, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde ise ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar bakımından korunmaya değer bir yarar kalmamışsa boşanmaya karar verilebilir.

b)Çekişmeli Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Çekişmeli boşanma davaları; tarafların haklılığını ve karşı tarafın kusurlu olduğunu ortaya koymasını, iddialarını ispat etmesini, tanık dahil birçok delilin ortaya konulmasını, Mahkemece bu delillerin incelenmesini gerekli kılar. Bu bakımdan bu davalar, ortalama 1 yıl  ila 3 yıl sürebilmektedir. Bu bakımdan, bir boşanma avukatından yardım alınması, sürecin hızlanmasına katkı sunacaktır.

c) Çekişmeli Boşanma Davasına Tarafların Katılması Gerekir mi?

Davacı tarafın avukatı yoksa, duruşmaya bizzat katılması zorunludur. Aksi taktirde, dosyası 3 ay içinde yenileninceye kadar işlemden kaldırılabilir. Ancak davacı bir boşanma avukatına vekalet vererek, davayı takip etmesini isteyebilir. Bu durumda, davacının davaya katılmasına gerek kalmaz. Avukatı onun haklarını savunacaktır.

Davalının duruşmaya bizzat katılması ise zorunlu değildir. Dava yokluğunda devam eder. Ancak davalı yokluğunda yapılan işlemlere itiraz hakkını kaybeder. Bu sebeple davalının da, duruşmalara bizzat veya avukatı aracılığıyla katılarak kendini savunması, davanın lehine sonuçlanması açısından önemli olacaktır.

B) Ayrılık Davası Nedir?

Türk Medeni Kanun’a göre; boşanma davası açmaya hakkı olan eş, dilerse boşanma, dilerse ayrılık isteyebilir. Boşanma sebebi ispatlanmış olursa, hâkim boşanmaya veya ayrılığa karar verir. Dava yalnız ayrılığa ilişkinse, boşanmaya karar verilemez. Dava boşanmaya ilişkinse, ancak ortak hayatın yeniden kurulması olasılığı bulunduğu takdirde ayrılığa karar verilebilir. Ayrılığa bir yıldan üç yıla kadar bir süre için karar verilebilir. Bu süre ayrılık kararının kesinleşmesiyle işlemeye başlar. Süre bitince ayrılık durumu kendiliğinden sona erer. Ortak hayat yeniden kurulmamışsa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir. Boşanmanın sonuçları düzenlenirken ilk davada ispatlanmış olan olaylar ve ayrılık süresinde ortaya çıkan durumlar göz önünde tutulur.

C) Boşanma Ve Ayrılık Davası Devam Ederken Tedbir Nafakasına Ve Çocuğun Tedbiren Geçici Olarak Bir Eşe Bırakılmasına Karar Verilebilir Mi?

Boşanma ve ayrılık davalarında, taraflar dava devam ederken bir kısım geçici tedbirlere (nafaka, velayet, çocukların bakım ve korunması, eşlerin barınması, malların yönetimi v.b. konularda) karar verilmesini hakimden isteyebilmektedir. Çocuğun geçici olarak velayetinin bir eşe verilmesine, diğer eşle çocuk arasında kişisel ilişki tesisine, çocuklar için tedbir nafakasına karar verilebilir. Yine koşulların oluşması halinde; dava sürecinde eşlerden biri lehine tedbir nafakasına da, hakim tarafından talep halinde karar verilebilir.

D)Çekişmeli ve Anlaşmalı Boşanma ile Ayrılık Davaları Hangi Mahkemeye Açılır?

Boşanma ve ayrılık davaları kural olarak; davacının veya davalının adresinin olduğu yerdeki ya da çiftlerin davadan önce en son 6 ay süre ile beraber ikamet ettikleri yerdeki “aile mahkemesi”nde açılabilir. O yerde aile mahkemesi yoksa “aile mahkemesi sıfatı ile asliye hukuk mahkemesi”nde de açılabilir.

Ancak anlaşmalı boşanma davasında, taraflarca Mahkemenin yetkisine ilişkin itirazda bulunulmayacağı için, bu davalar herhangi bir adliyenin varsa “aile mahkemesi”ne yoksa “aile mahkemesi sıfatı ile asliye hukuk mahkemesi”ne de açılabilir.

Yurt dışındaki vatandaşlar yerleştikleri ülkede dava açamazlarsa ve Türkiye’de yer itibarıyla yetkili mahkeme tespit edilemiyorsa, oturulan yer mahkemesinde boşanma ve ayrılık davası görülebilir. Türkiye’de oturma söz konusu değilse Türkiye’de son ikamet edilen yer mahkemesinde dava görülebilir. Bu da tespit edilemiyorsa Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemeleri davayı görmeye yetkilidir (5718 sayılı Kanunun 41. Maddesi).

Boşanma davaları ve boşanma avukatı konusunda detaylı bilgi için profilim üzerinden web sitemizi ziyaret edebilirsiniz.