Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

28 Ocak '11

 
Kategori
Siyaset
 

Askerlik olgusu, kurum olarak “Askerlik” üzerine düşünceler "Beşinci Bölüm"

Askerlik olgusu, kurum olarak “Askerlik” üzerine düşünceler "Beşinci Bölüm"
 

Prof.Dr.Öner Samanlı, "TSK. üzerinde oyun oynanmayacak kadar sağlıklı bir kurumdur" dedi.


Askerlik olgusu, Kurum olarak “Askerlik” üzerine düşünceler 

CUMHURİYETÇİ ULUSAL BLOG’ DA YAYINDA BULUNAN YAZIMIZIN BAŞLIĞI ŞÖYLEDİR; 

ATATÜRK’Ü BİTİRMENİN YOLU ASKERİ BİTİRMEKTEN GEÇER Başlıklı yazının linki ise,  

http://cumhuriyetciulusalhareket.blogspot.com/ 

Bu kez Milliyet Blog Köşemizden, bu husustaki düşüncelerimizi sizlerle paylaşmak arzusundayım. 

ASKERLİK OLGUSU, BİR KURUM OLARAK “ASKERLİK” ÜZERİNE DÜŞÜNCELER  

Dördüncü Bölümden Devamla  

Bölüm 5 

Önceki bölümlerde, özetleyecek olursak , askerlik üzerine bilgiler aktarmış, askerliğin kişilerin sosyalleşmesinde farklı bir yeri de olduğuna değinmiş, komşu ülkelerdeki askerlik hizmetine dair bilgileri ortaya koymuştuk. 

Bu bölümümüzde ise dünya üzerindeki bazı ülkelerde askerlik hizmetinin nasıl gerçekleştirildiğine değinmekte yarar görmekteyiz. 

DÜNYADA ASKERLİK SİSTEMLERİ VE SÜRELERİ 

Dünya üzerindeki bazı ülkelerdeki askerlik sistemleri;

ALMANYA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Askerlik süresi 9 aydır. 1949 yılında vicdani retçilik statüsü yasalara girmiştir. Bu haktan yararlanmak isteyenler 9 aylık alternatif ulusal hizmetlerde görev yapmaktadırlar. Günümüzde zorunlu askerlik sisteminin geleceği tartışılan bir konudur. Yeniden yapılanma çalışmaları kapsamında ordunun küçültülmesi ve yükümlü olarak askerlik hizmetini gerçekleştirenlerin sayısının azaltılması planlanmaktadır. Ancak, zorunlu askerlik uygulamasının tamamen kaldırılması yönünde henüz bir çalışma yapılmamaktadır.

AVUSTURYA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Hizmet süresi 8 aydır. Bazı durumlarda sürenin 6 ayı silâhaltında kalanı ise yedek olarak geçirilebilmektedir. 1974 yılında vicdani retçilik statüsü yasalara girmiştir. Bu haktan faydalan kişiler askerlik hizmeti yerine 12 aylık alternatif ulusal hizmetlerde görev almaktadırlar. Askerlik süresinin kısaltılması ve profesyonel orduya geçiş yönünde çalışmalar yapılmaktadır. 2004 yılında bu amaçla kurulan komisyonun hazırlamış olduğu raporda çeşitli alternatifler sunulmuştur. Bunlar arasında 2006 veya 2007 yılında askerlik süresinin 6 aya düşürülmesi önerisi de vardır. Ayrıca, 2010 yılında zorunlu askerliğin tamamen kaldırılması da tartışılmaktadır. Ancak, henüz bu konuda alınmış kesin bir karar yoktur.

BELÇİKA: 

1995 yılında profesyonel orduya geçilmiştir. AB ülkeleri içerisinde zorunlu askerlik uygulamasını yürürlükten kaldıran ilk ülkelerden birisidir. Ancak, zorunlu askerlik uygulamasının acil durumlarda veya savaş hallerinde tekrardan yürürlüğe sokulabilmesini sağlayacak yasal düzenleme de bulunmaktadır.

DANİMARKA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Hizmet süresi görev alınan kuvvet ve rütbeye göre 3 ay ile 14 ay arasında değişmektedir (Ortalama süre 9 aydır). 1917 yılında vicdani retçilik kabul edilmiştir. Bu statüyü tanıyan ilk Avrupa ülkesidir. Alternatif hizmet süreleri 3 aydan 14 aya kadar değişmektedir (Ortalama süre 9 aydır). 2004 yılında hükümet ve muhalefet partileri orduda belirli reformları içeren ‘Danimarka Savunma Anlaşması 2005-2009’ üzerinde uzlaşmaya varmışlardır. Bu anlaşmaya göre, zorunlu askerlik sisteminin bundan sonrada devam ettirilmesine karar verilmiştir. Ancak, hizmet süresinin önemli oranda düşürülerek 4 aya indirilmesi planlanmaktadır.

ESTONYA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Askerlik süresi 8 ay, memurlar ve bazı özel pozisyondaki kişiler için 11 aydır. 1991 yılında vicdani retçilik yasalaşmıştır. Bu haktan yararlanan kişiler 16 aylık alternatif hizmetlerde görev almaktadırlar.

FİNLANDİYA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Hizmet süresi görev alınan kuvvet ve rütbeye göre 180, 260 veya 362 gün olarak belirlenmiştir (Yükümlülerin %50’si 180 günlük hizmette bulunmaktadırlar). 1931 yılında vicdani retçilik statüsü yasalara girmiştir. Alternatif görev süresi 395 gündür. Zorunlu askerlik sisteminin kaldırılması düşünülmemektedir.

FRANSA: 

Zorunlu askerlik sistemini ilk uygulandığı ülkede 2002 yılı itibariyle profesyonel orduya geçilmiştir.

KIBRIS RUM KESİMİ: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Askerlik süresi 26 aydır. Çok sayıda çocuk sahibi olan (En az dört) ve yurtdışında yaşayanlar için 13 aylık kısa dönem askerlik imkânı bulunmaktadır. Diğer AB üyesi ülkelerin aksine vicdani retçilik için ayrı bir yasal düzenleme bulunmamaktadır. Sadece 1992 yılından beri ulusal güvenlik yasasında bu haktan bahsedilmektedir. Vicdani retçilikten yararlananların ordu içerisinde silahsız olarak 36 aylık, ordu dışında ise yine silahsız olarak 42 aylık askerlik hizmeti yapmaları öngörülmüştür. Şüphesiz, ordu dışındaki askerlik hizmetinin oldukça muğlâk bir görünüm arz etmesi tartışmalı bir durum yaratmakta ve bu ülkedeki vicdani retçilik statüsünün gerçekten var olup olmadığının sorgulanmasına neden olmaktadır.

LETONYA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Askerlik süresi 12 ay, üniversite mezunları içinse 9 ay olarak tespit edilmiştir. 2002 yılında vicdani retçilik statüsü yasalara girmiştir. Bu statüde olanların yapacakları alternatif hizmetin süresi üniversite mezunları için 18 ay, diğerleri içinse 24 ay olarak belirlenmiştir. Hükümet 2007 profesyonel orduya geçilmesine karar vermiştir.

LİTVANYA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Hizmet süresi 12 ay, üniversite ve kolej mezunları içinse 6 aydır. 1992 yılında vicdani retçilik yasalaşmıştır. Alternatif hizmet süresi 18 aydır.

LÜKSEMBURG: 

1967 yılına kadar zorunlu askerlik sisteminin uygulandığı ülkede, bu tarihten sonra profesyonel orduya geçilmiştir.

MACARİSTAN: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Askerlik süresi 9 aydır. 1989 yılından beri vicdani retçilik statüsü yasalarında yer almaktadır. Vicdani retçilerin 18 aylık alternatif hizmetlerde bulunmaları öngörülmüştür. 2003 yılında profesyonel orduya geçilmesine karar verilmiştir. 2005 yılı içerisinde hazırlıkların tamamlanarak zorunlu askerlik uygulanmasının kaldırılması beklenmektedir.
İrlanda: Zorunlu askerlik sistemi hiçbir zaman uygulanmamıştır. Profesyonel ordusu vardır.

İSPANYA: 

2002 yılı itibariyle zorunlu askerlik sistemi kaldırılarak profesyonel orduya geçilmiştir.

İSVEÇ: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Hizmet süresi 7, 5 aydır. Bu süre memurlar için 10 ile 15 arasında, bu meslek grubundaki kişilerin deniz kuvvetlerinde görev almaları durumunda ise 18 ile 20 ay arasında değişmektedir. 1920 yılından itibaren vicdani retçilik bu ülkede yasalarla güvence altında bulunmaktadır. Bu statüde bulunan yurttaşların görev alacakları alternatif hizmetlerin süresi 7, 5 aydır. Ülke savunmasının temeli günümüzde de topyekûn harp prensibine dayanmaktadır. Yakın zamanda bu durum fazlasıyla tenkit edilmiştir. Ancak topyekûn harp anlayışının yansımalarından birisi olarak kabul edilen zorunlu askerlik sisteminin bundan sonrada uygulanmasına devam edilmesi planlanmaktadır.

İTALYA: 

2000 yılında parlamentoda alınan karar uyarınca ordunun 2007 yılından sonra tamamen profesyonel bir örgütlenme olması planlanmıştır. Ancak, geçiş süreci tahmin edilenden daha hızlı ve başarılı uygulanınca öngörülenden iki yıl önce, 2005 yılında profesyonel orduya geçilmiştir.

POLONYA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Askerlik hizmeti 10 ay, üniversite mezunları içinse 3 aydır. 1988 yılında vicdani retçilik statüsü yasalarla güvence altına alınmıştır. Alternatif hizmetin süresi 18 ay, üniversite mezunları içinse 6 aydır. Ülke halen NATO standartlarına erişebilme yönünde çalışmalar yapmaktadır. Bunlar arasında silahlı kuvvetlerin küçültülmesi ve profesyonel askerlerin mevcudunun arttırılması da yer almaktadır. 2006 yılından itibaren askerlik süresinin 9 aya indirilmesi öngörülmektedir. Ancak, zorunlu askerlik uygulamasının tamamen kaldırılması yönünde şu an için bir çalışma yapılmamaktadır.

AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ: 

Profesyonel ordusu vardır. Ancak, bu gücün yetersiz kaldığı durumlarda kongrenin zorunlu askerliği yürürlüğe sokma hakkı bulunmaktadır.

ARJANTİN: 

Gönüllülerden oluşan bir ordusu bulunmaktadır. Ancak, kâfi sayıda kişinin askerlik kaydı yaptırmaması veya savaş hali gibi acil durumlarda ulusal kongrenin onaylaması şartıyla hükümetin zorunlu askerliği yürürlüğe sokabileceği yasal düzenleme bulunmaktadır.

AVUSTRALYA: 

1972 yılında zorunlu askerliğin kaldırıldığı ülkede, profesyonel askerlik sistemi uygulanmaktadır. Zorunlu askerlik savaş zamanı yürürlüğe sokulabilmektedir.

BREZİLYA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Askerlik süresi 12 aydır. Bu süre 18 aya kadar uzatılabilmektedir, ancak hangi durumlarda bunun yapılabileceği belirsizdir. Vicdani retçilik düzenlemesi bulunmaktadır. Alternatif hizmetin süresi normal askerlik hizmetinde olduğu gibi 12 aydır. Fakat alternatif sivil hizmetler konusunda bir düzenleme olmadığı için vicdani retçilik statüsünden istifade edenler ordu bünyesinde silahsız olarak görev icra etmektedirler.

ÇİN: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. İhtiyaç olması halinde kadınlarında askerlik yapmaları öngörülmüştür. Hizmet süresi kara kuvvetlerinde 3 yıl, deniz ve hava kuvvetlerinde 4 yıldır. Vicdani retçilik statüsü bulunmamaktadır.

GÜNEY AFRİKA: 

1994 yılında sadece beyazların yapmakla yükümlü oldukları askerlik hizmeti kaldırılmıştır. Profesyonel ordusu vardır.

GÜNEY KORE: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Hizmet süresi 26 aydır ancak sağlık sektöründe görevli olanlar ile yerel ve merkezi yönetimde çalışanlar için bu süre 28 ay, bazı özel durumlarda ise 32 ay olabilmektedir. Ülkede vicdani retçilik konusunda herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.

HİNDİSTAN: 

1948 yılında bağımsızlığını kazanan ülkede zorunlu askerlik sistemi hiçbir zaman uygulanmamıştır. Ancak, tehlike durumlarında zorunlu askerlik sisteminin yürürlüğe sokulabileceği yasal düzenleme bulunmaktadır. Günümüzde zorunlu askerlik sisteminin geleceği tartışılmaktadır.

İSRAİL: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Uygulama tüm Yahudi ve Dürzî erkekleri kapsadığı gibi, Yahudi kadınlar da askerlik hizmeti yerine getirmektedir. Hizmet süresi erkekler için 3 yıl, kadınlar için 2 yıldır. Doktor ve hemşire gibi özel ihtisas sahibi mesleklerde bu süre daha uzun olabilmektedir. Vicdani retçilik statüsü erkekler için bulunmazken kadınlar için vardır. Ancak, burada bir kısıtlamaya gidilmiş ve askerlikten muaf tutulmanın sadece dini nedenlerle olabileceği belirtilmiştir. Vicdani retçilikten düzenlemesinden yararlanan kişilerin alternatif sivil hizmetlerde bulunmaları öngörülmüştür. Ne var ki, fiiliyatta bu görevlerde bugüne kadar kimse çalıştırılmamıştır. İsrail Savunma Politikasında, geleneksel olarak zorunlu askerlik ulus-inşa sürecinin önemli bir parçası olarak kabul edilmektedir.

JAPONYA: 

İkinci Dünya Savaşı sonrasında imzalanan anlaşmalara göre, bu ülkenin resmi olarak silahlı kuvvetlere sahip olması yasaklanmıştır. Ancak, fiiliyatta profesyonel ordusu vardır.

KANADA: 

Profesyonel ordusu vardır. Zorunlu askerlik sisteminin uygulanması konusunda yasalarında herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır. Küba Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Yasalara göre, kadın erkek tüm yurttaşlar askerlik hizmeti yapmakla yükümlüdür. Ancak, pratikte sadece erkekler bu görevi icra etmektedirler. Ülkede vicdani retçilik statüsü bulunmamaktadır.

KUZEY KORE: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Kadınlar askerlik hizmeti yapmakla yükümlü değildir, ancak 40 yaşına kadar senelik olarak askeri eğitimden geçirilmektedirler. Askerlik hizmeti kara kuvvetlerinde 5 ile 8 yıl, deniz kuvvetlerinde 5 ile 10 yıl ve hava kuvvetlerinde 3 ile 4 yıl arasında icra edilmektedir. Yasalarda vicdani retçilik statüsü bulunmamaktadır.

MISIR: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Askerlik süresi 3 yıl, öğrenim görmüş kişiler içinse 18 ay olarak tespit edilmiştir. Vicdani retçilik statüsü bulunmamaktadır.

NORVEÇ: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Askerlik süresi 12 aydır (Pratikte 8 veya 9 ay şeklinde gerçekleştirilmektedir). Az sayıdaki yükümlü askerlik görevini ulusal muhafız teşkilatında yapmaktadır. Buradaki hizmet süresi 6 aydır, ancak 44 yaşına kadar her sene iki haftalık yedek eğitimi almaları gerekmektedir. Vicdani retçilik statüsü 1922 yılından beri bulunmaktadır. Alternatif hizmetin süresi 13 aydır. Yakın geçmişte ülkede zorunlu askerliğin geleceği çok tartışılmıştır. Yeşiller dışında sistemin devam ettirilmesi konusunda siyasal bir uzlaşmanın olduğu dikkat çekmektedir. Nitekim Savunma Bakanlığı, zorunlu askerlik sisteminin bundan sonrada ülke savunmasının temel ayaklarından birisini oluşturmaya devam edeceğini açıklamıştır.

PAKİSTAN: 

Zorunlu askerlik sistemi hiçbir zaman uygulanmamıştır. Gönüllülerin temel asker kaynağını oluşturduğu bir ordusu bulunmaktadır. Acil durumlarda zorunlu askerlik devreye sokulabilmektedir. Ancak, bugüne kadar karar vericiler tarafından hiç uygulanmamıştır.

RUSYA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Hizmet süresi 24 ay, yüksek okul mezunları için 12 ay olarak belirlenmiştir. Vicdani retçilik statüsü 2004 yılında tanınmıştır. Alternatif hizmet süresi yüksek okul mezunları için 21 ay, diğerleri için 42 aydır. Ayrıca, silah taşımamadan üniversite mezunlarının 18 ay, diğerlerinin 36 aylık askerlik yapmaları da mümkündür. Zorunlu askerliğin geleceği ülkede oldukça tartışılan bir konudur. Ancak yakın gelecekte kaldırılacağına dair herhangi bir işaret bulunmamaktadır. 2004 yılında Savunma Bakanı bu düşünceyi destekler şekilde zorunlu askerlik uygulamasının hiçbir zaman kaldırılmayacağını açıklamıştır. Bununla birlikte, Devlet Başkanı Putin 2007 yılında ordu mevcudunun yaklaşık yarısının profesyonellerden oluşabileceğini ve 2008 yılından itibaren de askerlik süresinin 1 yılla sınırlandırılabileceğini ifade etmiştir.

TAYVAN: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Hizmet süresi 2 yıldır. Vicdani retçilik statüsü bulunmamaktadır.

UKRAYNA: 

Zorunlu askerlik sistemi uygulanmaktadır. Hizmet süresi 18 ay, deniz kuvvetlerinde 24 aydır. Yüksek okul mezunları için 12 aylık kısa dönem seçeneği bulunmaktadır. 1996 yılında vicdani retçilik yasal bir hak olarak tanınmıştır. Alternatif hizmet süresi 27 ay, yüksek okul mezunları içinse 18 aydır. Savunma Bakanlığı 2005 yılında askerlik süresinin 12 aya indirileceğini açıklamıştır. AB adaylığı için adı geçen ülke, 2015 yılına kadar profesyonel askerliğe geçmeyi amaçlamakta ve halen bu konuda çalışmalar yapmaktadır. Ancak, mevcut sözleşmeli askerlerle bile birçok sorun yaşanması, bu hedefin gerçekleşme olasılığının sorgulanmasına neden olmaktadır 

Bu yazılarımızın genel amacı da, son yıllarda, özellikle iktidar partisinin, Türk Silahlı Kuvvetleri üzerindeki, yıldırma politikalarının gaye ve hedeflerinin neler olabileceğini anlatmaktan ziyade, sizleri bu alanlarda bilgilendirmek yoluyla, düşünsel ufkunuzda çağrışımların oluşmasını sağlamak ve kendi değerlendirmelerinizi kendinizin yapmasını sağlayabilmek olacaktır. 

“ATATÜRK’Ü BİTİRMENİN YOLU, ASKERİ BİTİRMEKTEN GEÇER” 

“Devam Edeceğiz” 

Türkiye Cumhuriyeti’mizin Kurucusu, Ulu Önderimiz, Mustafa Kemal Atatürk, askerlikle ilgili olarak neler söylemiş:  

• Ordumuz yaşam ve onur savaşımında ulusun amaçlarının tek dayanak noktasıdır. (1920, Ankara)  

• Cumhuriyet Orduları; Cumhuriyeti ve kutsal topraklarını güvenle koruma ve savunma gücündedir ve hazırdır. (1925, İzmir) 

• Askeri eylemler, siyasi eylemlerin ümitsiz olduğu noktada başlar. Ümidin güvenli bir surette geri dönüşü, orduların hareketinden daha hızlı hedeflere ulaşmayı temin edebilir. (1922, İzmir)  

• Ben size saldırı emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman süresinde yerimize başka kuvvetler gelir başka komutanlar egemen olabilir. (1915, Anafartalar)  

• Ordumuz, Türk birliğinin, Türk kudret ve yeteneğinin, Türk vatanseverliğinin çelikleşmiş bir ifadesidir.  

• Ordumuz; Türk topraklarının ve Türkiye ülküsünü gerçekleştirmek için sarf etmekte olduğumuz sistemli çalışmaların yenilmesi olanaksız güvencesidir.  

• Büyük ulusal disiplin okulu olan Ordunun; ekonomik, kültürel, sosyal savaşlarımızda bize aynı zamanda en gerekli elemanları da yetiştiren büyük bir okul haline getirilmesine ayrıca özen ve dikkat edileceğine, şüphem yoktur. (1937, Ankara)  

• ...benim için ordumuzun değerini ifade de tek karşılaştırma şudur: Türk ordusunun bir birliği, dengini mutlaka yener, iki katını durdurur. Şimdilik bundan fazlasını istemiyorum. Çünkü fazlasını ulusumuzun yaratılıştan sahip olduğu cengaverlik zaten sağlamaktadır. Fakat bu değeri mutlaka korumak lazımdır. Bunu, askeri bir esas, bir kural olarak göz önünde tutmalıdır... Bu değer korundukça, örgütümüzü, eğitim ve öğretimimizi bu hedef ve amaca yönelttikçe, Türkiye’nin her türlü saldırıdan, taarruzdan korunmuş olacağına ve korunacağına kimsenin şüphesi kalmaz. 

(Mustafa Kemal Atatürk’ün, 1918- 1937 yılları arasında yurt gezilerinde millete söylemiş olduğu söylemlerinden seçilmiştir.) 

…… 

…. 

… 

Kaynakça: Türkiye Ve Dünyanın En Kapsamlı Atatürk Sitesi http://www.ataturksitesi.com
Yurt Sevgisi Eğitimi, Kara Kuvvetleri Komutanlığı Basımevi, Ankara, 2003
Cenk Özgen, Türkiye’de Zorunlu Askerlik ve Profesyonel Ordu, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2006 Atatürk’ten Deyişler, Öner Samanlı, (1918- 1923 yılları arasında yurt gezilerinde millete söylemiş olduğu söylemlerinden seçilmiştir.) 

…… 

…. 

… 

Prof.Dr Öner SAMANLI 

ANKARA – 2011 

…. 

… 

… 

SÖZDE DEĞİL ÖZDE, ROZETTE DEĞİL YÜREKTE,  

TÜRKİYE VE DÜNYANIN EN KAPSAMLI ATATÜRK SİTESİ  

KURUCU EDİTÖRÜ 

http://www.ataturksitesi.com 

E-BİLGİ İÇİN: siyasetgundemi@hotmail.com 

Yazarın Dipnotu: 

Milliyet Blog sayfalarımdaki yazı ve resimlerim, Yazar ismi ve Link verilerek alıntı yapılabilir. 

5846 sayılı, FİKİR VE SANAT ESERLERİ KANUNU Telif Hakları Yasası kapsamındadır. 

Yazılarımın tüm telif hakları, “CUMHURİYETÇİ ULUSAL HAREKET” adına, http://www.siyasetgundemi.com aittir. 

 
Toplam blog
: 295
: 3087
Kayıt tarihi
: 22.08.08
 
 

Prof.Dr. Öner Samanlı, yıllarını eğitim ve öğretim faaliyetlerine adamış, birçok bilimsel makalen..