Ayet ve Hadislede Ana Baba hakları

AYETLER VE HADİSLER NURUNDA ANA BABA HAKLARI:

(Biz insana, ana-babasına iyilik etmesini tavsiye ettik.) [Ahkaf 15]

Ana-babaya itaat, Allah'a itaattir, onlara asi olmak, Allah'a asi olmaktır.[Taberani]

Ana-babasına hizmet edenin ömrü bereketli ve uzun olur.

Hadis-i Şerif

Yüce dinimiz İslam'ı doğru yaşamak ve huzurlu bir ömür sürmek için Biricik Rabbimiz, Yaratıcımız Allah'ımız Cellu celeluhu bizlere ne yapmamız gerekeceğini, ayetleriyle bildirmiş. Peygamberimiz Muhammed Mustafa'mız salllalahu Aleyhi ve sellem efendimiz de bu ayetleri hayatında bizzat birebir yaşayarak, yaşadıklarıyla bize örnek teşkil ederek uyarmış. Bizim tek yapmamız gereken, Rabbimizin dediklerini dinlemek, ayetlerini okumak, anlamak tatbikinde yanlışlardan sakınmak için de Peygamberimizi takip etmek: İşte yapmamız yapacaklarımız bu kadar kolayken, bizler hep zor olanı seçmişiz, okumaktan kaçınmışız, tembelliğe dalmışız.  Şahsen biraz ataletten ayılıp şöyle bir nefsimi de ayıltkmak adına, bizim dünyaya gelmemize vesile olan ana ve babalarımızla ilgili Yaratıcımız ne buyurmuş ve onun elçisi peygamberimiz bu konuda hangi hadislerle uyarmaya çalışmış bir gözden geçiriverelim, inşAllahu Rahman...

Ana- baba hakkında "sıkıntı görse de, ölseler de kurtulsak" diye düşünmemek, çok yaşamalarını arzu etmek. Onlar, bizden çok sıkıntı gördükleri halde, yaşamamızı istemişlerdi. İcabında kendileri aç durup bizi doyurmuşlardı... Kendinden önce, onlara elbise almak. Kendi yiyeceğinden iyisini onlara vermek... Hayır dualarını almak. Ana-baba duasını ganimet bilmek.

Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Üç kişinin duası kabul olur. Ana-baba, mazlum ve misafirin duası.) [Tirmizi]

Nazlanmamak. Aksine onların nazına katlanmalıdır. Çünkü ana-baba küçükken bizim çok nazımızı çektiler. Nazlanma sırasının onlarda olduğunu unutmamalıdır.

Acımak, merhamet etmek.

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Merhamet etmeyene, merhamet edilmez, acımayana acınmaz.) [Müslim]

Sevmek. Her fırsatta ana-babanın ellerini öpmeli, sevdiğini hissettirmelidir.

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Annesinin ayağını öpen, Cennetin eşiğini öpmüş olur.)

Ana-babanın arasını açacak söz ve hareketlerden uzak durmak.

Ana-baba ile oğul veya kızın arasını açacak işlerden uzak durmak.

Gelinleri, ana-baba ile oğullarının arasını açacak sözlerden uzak tutmalıdır.

Peygamber efendimiz, (Ana ile oğulun arasını açana lanet olsun)buyurmuştur.

Konuşurken, yap, yapma gibi ifadeler kullanmamak. Yapar mısın gibi ricada bulunmalıdır.

Onlardan razı olmak. Ne yapıp yapmalı, onların rızalarını almaya çalışmalıdır.

Hadis-i şerifte buyuruldu ki: (Allahü teâlânın rızası ana-babanın rızasındadır.) [R.Nasihin]

Sitem ve cefalarına kızmamak. Sözleri bizi kızdırsa bile, onlara belli etmemek...

Onlardan razı olmak. Ne yapıp yapmalı, onların rızalarını almaya çalışmalıdır.

Çok söylemelerinden incinmemek. İncinse bile, kesinlikle incindiğini hissettirmemek.

Üzüntülerine üzülmek, dertleri ile hemdert olmak. Bir şeye üzülmüşlerse, (Geçmiş olsun) diyerek ilgilendiğini, üzüldüğünü bildirmeye çalışmalıdır.

Sevinçlerine sevinmek. Bir şeye sevinince, (Ne iyi olmuş, hayırlı olsun) gibi sözlerle memnuniyetini bildirmelidir.

Kaba, dokunaklı ve argo söz söylememek. Mesela iki kardeşi olan biri, öteki kardeşini kastedip (Oğlun şunu yaptı. Ben yapsam kıyameti koparırdınız) veya (Anne torunu tepene çıkartıyor, çok şımartıyorsun. Söz dinletemiyoruz) gibi sözlerle ana-babayı üzmemelidir. Çocuklarını ana-babanın yanında dövmemeli, azarlamamalıdır. Böyle şeyler ana-babayı üzer.

Hanımını onlardan üstün tutmamak. Peygamber efendimiz buyuruyor ki: (Hanımını anasından üstün tutana lanet olsun! Onun farz ve diğer ibadetleri kabul olmaz.) [Şir'a]alt

İsimleri ile çağırmamak, sözlerini kesmemek, sözlerinin arasına girmemek. Bilgiçlik taslamamak. Ana-baba yanlış da söylese, öyle değil diyerek itiraz etmemek.

Hacca giderken, muhtaç olmayan ana-babadan izin almak sünnettir.

Ana-baba muhtaç ise, izinsiz gitmek haramdır. Ana-babası muhtaç olmayan, onlardan izinsiz farz olan hacca gidebilir. Fakat nafile olan hacca izinsiz gidemez. (Redd-ül Muhtar)

Büyüğünü saymayan bizden değildir.) [Tirmizi]

Onlarla yolda giderken, arkalarından gitmek. Zaruretsiz önlerinde yürümemek.

Ana-babasına şefkat ve sevgi ile bir defa baksa, kabul edilmiş bir hac sevabına kavuşur....

Rabbin rızası, ana-babanın rızasında, gazabı da, ana-babanın gazabındadır.)[Buhari]

Konuşurken sesini, onların sesinden yüksek çıkarmamak.

Peygamber efendimiz (Ana-babanın yüzüne merhametle bakana, hac ve umre sevabı yazılır) buyurunca, (Günde bin defa bakarsa da böyle midir?) denildi. Cevaben buyurdu ki:

(Günde yüzbin defa baksa da...) [R.Nasıhin]

Çağırınca, hemen kalkıp yanlarına gitmek, buyurun demek. Ana-baba çağırınca, farz namazı bozmak caiz olur ise de, ihtiyaç yoksa, bozmamalıdır. Sünnetler bozulur. Hak teâlâ buyurdu ki:

(Ya Musa, benim indimde çok ağır ve büyük bir günah vardır ki, o da, ana-baba evladını çağırınca, emrine uymamasıdır.) [İslam Ahlakı]

Yanlarında çok konuşmamak, edebi aşmamak. Ana-baba bildiği şeyleri de anlatsa, yine aynı şeyler mi dememek. Hiç duymamış gibi can kulağı ile dinlemek.

(Biz insana, ana-babasına iyilik etmesini tavsiye ettik.) [Ahkaf 15]

Ana-babaya itaat, Allah'a itaattir, onlara asi olmak, Allah'a asi olmaktır.[Taberani]

Ana-babasına iyilik eden evlat, Peygamberlerle beraber Cennete girer.[İ.Rafii]

Ana-babaya karşı gelmek büyük günahtır. [Buhari]

Ana-babasına hizmet edenin ömrü bereketli ve uzun olur.

Hadis-i Şerif

Sevabı onlara olmak üzere hac etmek. Âlimlerin çoğuna göre ana-baba için hac caizdir.alt

Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Ölmüş ana-babası adına hac edene, hem kendi, hem de ana-babası için hac yapmış sevabı verilir. Ana-babasının ruhuna müjde verilir.) [Dare Kutni]

Sevabı onlara olmak üzere sadaka vermek. Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:

(Sadaka verirken, sevabını Müslüman ana-babanızın ruhuna niye hediye etmezsiniz? Hediye ederseniz, verdiğiniz sadakanın sevabı, onların ruhuna gideceği gibi, sevabından hiçbir şey eksilmeden size de yazılır.) [Taberani]

Dostlarını, dost bilip davet ederek gönüllerini almak. Düşmanlarından da uzak durmaya çalışmak.

Hastalandıkları zaman, tedavileri ile meşgul olmak, ilaç almak. Bir bakıcı, bir hizmetçi tutmak yerine, bizzat kendisi hizmet etmeye çalışmalıdır.

Onlara hep dua etmek. Bir hadis-i şerif meali: (Ana-babasına dua etmeyenin rızkı kesilir.)[Şir’a]

Ara sıra güzel yemek yapıp, davet etmek. Gönülleri ister de, belki söyleyemezler.

Onlarla beraber yemek. Para vermek. İhtiyaçları olup da söyleyemezler belki.

Malı, parayı onlara serbest etmek. "Ne zaman isterseniz, malım, param size feda olsun" demeli, bir kızgınlıkları varsa, bu yolla onları teskin etmelidir. Ana-babaya harcanan paradan sual olunmaz. Muhtaç olan ana-babaya yardım farzdır. Kur’an-ı kerimde mealen buyuruluyor ki:

 (Ana-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yolculara infak edin!) [Bakara 215

altUzakta iseler ziyaretlerine gitmek. Ana-baba ve mahrem akrabaları ziyaret etmek vaciptir. Hiç olmazsa, selam göndererek, tatlı mektup yazarak bu günahlardan kurtulmalıdır. Ziyarette sıra, ana, baba, evlat, dede, nine, kardeş, amca, hala, dayı ve teyzedir.

Acımak, merhamet etmek. Hadis-i şerifte buyuruldu ki:

(Merhamet etmeyene, merhamet edilmez, acımayana acınmaz.) [Müslim]

Evlerini temizlemek, boyamak, tamir etmek.

Yanlarında çok konuşmamak, edebi aşmamak. Ana-baba bildiği şeyleri de anlatsa, yine aynı şeyler mi dememek. Hiç duymamış gibi can kulağı ile dinlemek.

Çağırınca, hemen kalkıp yanlarına gitmek, buyurun demek. Ana-baba çağırınca, farz namazı bozmak caiz olur ise de, ihtiyaç yoksa bozmamalıdır. Sünnetler bozulur. Hak teâlâ buyurdu ki:

(Ya Musa, benim indimde çok ağır ve büyük bir günah vardır ki, o da, ana-baba evladını çağırınca, emrine uymamasıdır.) [İslam Ahlakı]

BUNLARI YAZDIK, AMA GELGELELİM; ARTIK HER MAHALLEDE BİRKAÇ TANE HUZUR EVİNİN BULUNDUĞU BİR DEVİRDE, YAŞLILARI; KURTULUNMASI GEREKEN BİRER YÜK OLARAK GÖREN, ŞUURU KAYMIŞ, İNSANLIKTAN İSTİFA ETMİŞ OLANLARA BUNLARI ANLATABİLMEK ZİYADESİYLE ZOR…