Bedenimizi aşırı esnetmek sakatlığa yol açar mı?

Yin yoga eğitmenlik programı yaklaşık bir haftalık bir inziva ile sona erdi. Bu inzivada, her sabah biz yoga eğitmen adayları iki saat boyunca kendi kendimize yoga yapıyorduk. Kendi başımıza kaldığımız, bedenimizin isteklerine cevap verdiğimiz anlardı bu saatler. Keyifliydi. Canımız o an ne istiyorsa o asanayı yapıyorduk. Belki de iki saat boyunca “savasana” (derin gevşeme ve dinlenme pozisyonu). Kim bilir?

İnzivanın son iki gününde öğretmenimiz bizi gruplara ayırdı ve bizlerden iki-üç saatlik bir ders hazırlamamızı istedi. Dersleri bizim gruptan olmayan arkadaşlarımıza verecektik. Bir nevi staj dersi olacaktı bunlar. Harika bir haberdi bu. Ama tabii ki o günlerde yoga pratiğimizin dört-altı saate çıkması demekti. Nasıl bir şeydi acaba günde dört ila altı saat arası yin yoga yapmak? Kısaca anlatmaya çalışayım.

Sabahları erkenden uyanmak mis gibi tertemiz bir havaya. Yoga çadırına gitmek ve minderini yaymak. Yardımcı donanımımız olmadığı için odamızdan yastık ve battaniye taşımak. Asana pratiğimizi yapmak. On dakikalık pranayama (nefes) çalışmasından sonra yirmi dakikalık meditasyon ile güne başlamak. Keyfe bak…

Son iki güne kadar, sabahki kişisel pratiğimize ek olarak teorik derslerle devam ettik. Son iki gün ise günde dört ila altı saat boyunca yoga yapmaya başladık.

Peki, hadi konuya gel diyeceksiniz bana şimdi. Evet, haklısınız. Konuya geleyim. Her şey çok güzeldi. Bu kadar yoga yapınca kendimi çok iyi hissetmeye başlamıştım. Bedenimi esnetmezsem kendimi iyi hissetmiyordum. Sanki esnetmeye bağımlı hale gelmiştim.

Yaşadığım şehre geri döndüm. Her gün spor kulübüne gittiğim halde, döndüğümün ertesi günü kendimi güçsüz hissedip gidemedim spor tesisine. Ertesi gün gittim ve o gün ne mi hissettim? Bedenimin belirli bölgelerinde fazla esnetmeye bağlı bir acı. İşte o an aklıma gelen soru: “Bedenimizi fazla esnetmek iyi mi kötü mü?” ya da “bedenimizi fazla esnetmek sakatlığa yol açabilir mi?” ya da “neler sakatlığa neden olabilir?”

Aslında kaslarımızı ve bağ dokularımızı aşırı kullanmak da, az kullanmak da sakatlığa yol açabilir. Kaslarımızı esnetirken, sadece kaslarımızı esnetmiyoruz aynı zamanda daha derin bağ dokularımızı da esnetiyoruz. Bu bağ dokularımız bedenimizdeki kemikleri birbirine bağlar (ligament), kasları kemiklere bağlar (tendon) ve kas, tendon ve diğer anatomik yapıları birbirinden ayırır (fasya).

Bağ dokusu kollajen ve elastin proteinlerinden oluşmaktadır. Kollajen, kasları güçlü yaparken elastin onların esnemesini sağlar.

Bedenimizi fazla esnetirsek, hem dokularımızı fazla esnetiriz hem de kaslarımızı çok kolay incitebiliriz. Özellikle kaslarımızda çok küçük yırtılmalara neden olabiliriz.

Bana ne olmuşu? Kasık kaslarım (psoas ve iliacus) acıyordu ve sakrumda (kuyruksokumu) ağrı vardı. Bu acı ve ağrılar öylesine güçlüydü ki geceleri bazen uykudan bile uyanıyordum.

Hırslı bir insan değildim, hele ki yogada… Güvenli bölgede kalmayı tercih ederdim hep. Yani bu ağrıların sebebi bedenime aşırı yüklenme veya bedenimi fazla esnetmeye çalışmak değildi bence. Sanırım uzun yoga saatleri sebep oldu bu ağrılarıma.

Kendi yaşadığım şehirde gün aşırı yoga yapıyorum. Bir gün iki saate yakın yoga yapıp bir gün ara veriyorum. Ertesi gün yine yoga yapıyorum. Çoğunlukla yang asanalarla başlayıp bedenimi biraz ısıtıp ardından yin yoga pozlarıyla pratiğimi tamamlıyorum. Dolayısıyla bedenim gün aşırı yoga yapmaya alışık. Galiba ağrılarımın birinci sebebi bu. Her gün yoga yapmaya bedenim alışık değil.

İkinci bir sebep de, sanırım uzun saatler boyunca yoga yapmamız oldu. Bedenim en fazla iki saatlik yoga pratiğine alıştı. Dört ila altı saat boyunca yoga yapmak bedenimi zorlamış olmalı. O an fark etmedim. Keyif alıyordum çünkü. Bedenim de iyice esnediği için acı duymadım. Yaşadığım şehre döndükten sonra acıyı hissetmeye başladım.

Hadi tekrar sorumuza geri dönelim. Bedeni fazla esnetmek sakatlığa neden olur mu? Kesin bir cevap vermek mümkün olmamakla birlikte “olabilir.” Özellikle her gün yoğun bir şekilde yapılan yoga bizi bazen sakatlayabilir. Hele ki bedenimiz esnekse, kaslarımızı ve bağ dokularımızı son noktasına kadar esnetebiliriz ve bu da bazen bizi sakatlayabilir.

Eğer kaslarımız sağlıklıysa, esneklik ve güç arasında bir denge bulabiliriz. Aşırı esnek kaslar, eklemleri destekleyemez ve sakatlığa yol açabilir. Gergin ve sıkı kaslar ise hareket kabiliyetimizi kısıtlar ve bu da kaslarımızın yırtılmasına neden olabilir. Tüm bunlar sakatlanmamıza yol açan anatomik nedenlerdir.

Tabii ki bir de hırslarımızı göz önünde bulundurmak gerek. Eğer çok hırslıysak, asanaları yapmak için bedenimizi zorlar ve kendimizi sakatlayabiliriz.

Ancak benim sakatlığımın bunlarla ilgisi yok. Evet, bedenim oldukça esnek. Bazen bu esneklik yüzünden “hareket kabiliyetimin” (range of motion) ötesine geçiyor olabilirim. Zaten o an bedenim “hayır daha ileri gitme, geri dön” der bana ve ben de onun sözünü dinlerim.

Kasık kaslarımın ve kuyruksokumumun ağrımasının sebebi, bedenimin alışık olduğu yoga pratiğinin dışına çıkmak zorunda olmamdı. Gün aşırı yoga pratiği yerine, her gün yoga yapmam. İki saat yerine dört ila altı saat arası yapmam.

Peki, şimdi ne yapıyorum? Yaşadığım şehre döndükten iki gün sonra birkaç asana yapmaya çalıştım ve bedenim beni durdurdu. Ben de yapmadım. İki gün sonra yine denedim. Yine yapamadım. Ben de bu ara sadece kardiovasküler çalışmalarıma ağırlık verdim. Yalnız yoga dersleri de verdiğim için derslerim boyunca yoga yapmasam bile en azından pozları göstermem gerekebiliyor. Bu nedenle, derslerimde de vinyasa ve hatha yogaya yoğunlaşıyorum. Yin yogadan biraz uzak duruyorum. Ne zamana kadar? Bedenim “evet tamam, iyiyim artık ve canım yin yogayla esnemek ve rahatlamak istiyor” diyene kadar… Sadece ve sadece bedenimizin isteklerini dinleyip onlara kulak vermek… İşte o zaman esneklik, güç, huzur, mutluluk ve sağlık bizimle demektir.