Bedenin besin gereksinimi ve diyetler

Normal ve düzenli beslenme ‘miktar ve kalite bakımından, vücudun gerçek ihtiyaçlarına göre ayarlanmış ve tertip edilmiş besinlerle beslenmek’ şeklinde ifade edilmektedir.

Vücuda ihtiyaçtan fazla besin alınması veya tek taraflı beslenmeler genellikle ’düzensiz beslenme’ olarak kabul edilir.

Bunların dışında kıtlık nedeniyle çok az besin alınması sonucu ‘açlık’ ve ‘yetersiz beslenme’ ortaya çıkmaktadır.

Zamanımızda yetersiz beslenmeye yol açan en önemli nedenler ise uygulanmakta olan her tür ‘moda diyetler’ dir.

Birçok araştırmalar sonucu, bilim adamları insan vücudunun günlük enerji ihtiyacını ve bu enerjinin ne şekilde karşılanması gerektiğini açıkça ortaya koymuştur;

Yapılan fizyopatolojiye dayalı çalışmalarda, vücutta besinlerin plastik görev yaptığı, bu şekilde alınan bazı besinlerle doku kayıplarının yerine konduğu, hücrelerin yenilenmesinde ve yeni hücrelerin yapılmasında plastik görev yapan besin maddelerinin alınmasının şart olduğu saptanmıştır.

Bazı besinlerin vücudun günlük enerjisin karşılayacak nitelikte olduğu ve bu besinlerin de belli oranlarda mutlaka alınması gerektiği belirlenmiştir.

Bir kısım besinler, vücut içersinde oluşan kimyasal reaksiyonlarda katalizör görevi yapan temel unsurlardır.

İnsan vücudu bazı maddeleri yapamaz, mutlaka dışardan alınması gereken bu ‘esansiyel maddeler’ ancak bazı besinlerde bulunur. Bu besinlerin alınmadığı durumlarda bir çok olumsuzluk ve hastalık ortaya çıkar.

Yapılan bilimsel araştırmalarda, insan vücudunun günde üç öğün yemesinin en uygun öğün dağılımı olduğu belirlenmiştir. Bunlardan sabah kahvaltısında günlük kalori ihtiyacının % 15 – 25 inin karşılanması gerekmektedir.

Hiçbir iş yapmayan istirahat halindeki bir insanın vücut içersindeki kimyasal olaylar için ve istirahat halindeki sarf ettiği enerji için en az yaklaşık 1600 – 1800 kalorilik enerjiye ihtiyacı vardır. Bu, bir insanın sırf yaşaması için sarf ettiği günlük enerjidir. Buna ‘Bazal Metabolizma’ adı verilir.

Hafif işlerde çalışan bir insanda günlük enerji ihtiyacı, 2500 kalori, çok ağır iş yapanlarda ise günlük 5000 kalori olarak hesaplanmıştır.

Günlük kalori ihtiyacının altında kalori alacak şekilde diyet yaparak beslenmek kısa sürede bir çok olumsuzluğa neden olacaktır. Kişi bu şekilde kısa bir süre zayıflasa bile tekrar kilo almaya başlayacaktır. Ayrıca birçok hastalık veya hastalık belirtileri ortaya çıkacaktır.

Günlük kalori miktarı hesaplanırken, yapılan bilimsel çalışmalara göre;

Günlük alınması gereken kalorinin % 15 – 20 kadarının proteinlerden ve özellikle bünyesinde esansiyel amino asitleri barındıran proteinlerden karşılanması gerekir. (360 kal.). Ayrıca alınan proteinin mutlaka % 40 kadarı hayvansal protein, % 60 kadarı mutlaka bitkisel protein olmalıdır. Zira, B12 vitamini gibi vücut için elzem olan bazı besin unsurları sadece kırmızı ette vardır ve bunların alınmadığı durumlarda bir çok olumsuzluklar ortaya çıkabilmektedir.

Günlük kalorinin % 20 – 30 kadarının yağlardan ve özellikle esansiyel yağ asitleri içeren nitelikli yağlardan karşılanması gerekir. (480 – 600 kal)

Günlük kalorinin % 50 – 70 kadarı da karbonhidratlarla karşılanmalıdır. (1600 – 1700 kal.)

Büyüme çağında, hamilelik, hastalık veya nekahet gibi dönemlerde bu oranlar değişmektedir.

Bütün bu anlatılanları özetleyecek olursak; Beslenmeyle ilgili olarak yapılan bilimsel araştırmalar, temel olarak vücudun ideal kilosunda ve sağlıklı olabilmesi için nelere gereksinim duyduğunu açıkça ortaya koymaktadır.

Ancak daha çok ‘moda diyetler’ veya çoğu zaman ticari amaçla ortaya çıkarılan genellikle zayıflama amaçlı haplar, düşük kalori hesabı yapılan uygulamalar, tek taraflı beslenmeye yönelik önerilen diyetler, genellikle bir süre sonra insan sağlığını tehdit eden unsurlar olarak ortaya çıkmaktadır.

Piyasada ve özellikle magazin basında yapılan bu diyet reklamlarını ilgililer yakın takibe almalı ve bunlardaki bilimsel gerçeklik payını iyi inceleyerek bu konuda toplumu aydınlatmalıdır. Bu şekilde sadece karpuz, sadece kabak veya karnabahar gibi sebze yemek saçmalıkları, burçlara göre beslenme gibi uyduruk diyetler, 1600 kalorinin altında düşük kalorili diyetler takip edilmeli ve hatta bana göre bunlar öncelikle tavsiye edenlere uygulatılmalıdır.

Unutmayın; gelecek nesillere bırakacağımız en iyi miras genetik olarak sağlıklı nesiller olmalıdır.

Not ; Tıbbi amaçla doktor kontrolünde yapılan bilimsel diyet uygulamaları bu eleştirilerin dışında tutulmuştur. Burada eleştirilere söz konusu olan bilimsellikten uzak, ticari amaçla yapılan diyet uygulamalarıdır.