Benlik Saygısı ve Toplum

Bilişsel, duygusal, ahlaki, sosyal ve fiziksel özellikler, aynı yaş ve sosyo-ekonomik düzey gibi pek çok ortak nokta olsa dahi farklılıklar gösterir. Farklılıklar önemlidir, özel ve değerli hissettirmelidir. Fakat kişinin kendi farklılıklarının farkında olması, bu farklılıkların bir değer olarak anlamlandırılması özellikle kimlik arayışı içerisinde olunan ergenlik döneminde temel buluyor ve tahmin edersiniz ki öyle çok da kolay olmuyor. 

Yaşamın her alanıyla ilişkili kavramlardan benlik saygısı yani öz saygı işte burada devreye giriyor. Sosyal ve akademik performansın önemli belirleyicilerinden olan benlik saygısı kişinin kendi fiziksel ve zihinsel özelliklerine yönelik değer atfetmesi olarak tanımlanabilir. 

Benlik saygısı yüksek çocuklar yetiştirmek adeta geleceğe yatırım yapmak. 

Benlik: kişinin kendine yönelik olumlu veya olumsuz bütün algı ve anlamlandırmasıdır.

Benlik imgesi: kişinin sahip olduğu olumlu veya olumsuz özelliklerinin farkına varmasıdır.

İdeal benlik: kişinin kendisi veya empoze edilmiş olan sahip olunması gereken özelliklerine ilişkin algı ve anlamlandırmasıdır. 

Kimlik gelişimi ve kendini tanıma ergenlik dönemi ile ilgili en önemli gelişimsel görevlendendir diyebiliriz. Yani 12-20 yaş aralığından kişi kimlik arayışı içindedir ve bu arayış aslında ergenlik döneminde ortaya çıkan bir yığın problemin de ana hattını oluşturur. Ebeveynleri özellikle telaşlandıran; farklı olma çabaları otoriteye eleştirel ve asi yaklaşım, içe kapanma, aileden uzaklaşma ve benzeri genel ergenlik temaları kimlik oluşturma ile ilgilidir. 

Ergen bu dönemde kendisine dönerek:

Ne olacağını

Nasıl olacağını

Kime benzeyeceğini

Yaşam şeklinin nasıl olması gerektiğini

Hangi cinsiyet rollerini sergileyeceğini

Tutum ve davranışlarının nasıl olması gerektiğini keşfetmeye çalışır. Ve evet gerçekten biz yetişkinlerin dünyası için bile cevaplanması zor olan bu soruları ortalama 12-20 yaş aralığında çocukluk çağında tamamlamaya çalışır. 

Evet saçlarını maviye boyamak istemesi sizin kendisi hakkındaki fikirlerinizle örtüşmeyebilir ama bu onun kendisiyle ilgili kendi fikridir. Ergenlere yönelik olumsuz tutumlar sergilemek, fikirlerine, düşüncelerine sürekli müdahale eder bir tavır sergilemek pek yardımcı olmayacak aksine şüphe uyandıracaktır. Tatil dönüşü rengarenk boyadığı saçları sizce ve eğitimcilerce okul kurallarına uygun olmayabilir işte tam da bu yüzden daha da kıymetlidir. Tam da otoriteyle mücadele içerisinde olduğu bu dönemde okul - aile iletişimi çok önemlidir. Gelişimin nasıl ve ne düzeyde teşvik edildiği özellikle okulların müdahalelerine bağlı olarak çocukların benlik saygıları üzerinde etkilidir. 

Ne diyor Megastar Tarkan 'Başkası olma kendin ol böyle çok daha güzelsin' Peki, ben, kendim nasılım ki? İşte burada devreye benlik imgem giriyor. Ergenlik döneminde ailemin, okulumun, çevremin, sosyal medyanın üzerimdeki etkileriyle birlikte kendi özelliklerimin ne kadar farkındayım? 

Kimlik gelişiminin sağlıklı bir süreç olarak ilerlemesi için kişinin kendini tanıması, yeteneklerini bilmesi, güçlü ve zayıf yönlerini keşfetmesi, kendisine ait bir içgörü geliştirmesi gibi kendini tanıma çabalarının önemli olduğu bilinmektedir. Sağlıklı öz saygı, güçlü bir öz değerlik duygusunun var olduğu anlamına gelir. Sağlıklı öz saygı algısı olan ergenler, her insanda, kendisinde de var olan değerin önemi fark eden bireyler olurlar ve evet işte bu farklılıklarımızla zenginleşen toplumumuza bir yatırım anlamına gelmektedir. 

Farkılıklara saygıyla yaklaşan bir toplum yetiştirmek için kendini adayanlara... 

Sevgiyle…

Psk. Dan. Gizem KOLÇAK

www.gizemkolcak.com

@pskdangizemkolcak

pskdangizemkolcak@gmail.com