Bir fenomen olarak deha ve dahilik

"Deha" hepimizi büyüleyen, adeta sihirli bir kavram. Genel olarak olağanüstü bir zeka düzeyine sahip olmak şeklinde algılarız dehayı. Biraz daha genişletmek gerekirse, bilim, sanat, müzik, matematik ve edebiyat gibi özel alanlarda doğuştan gelen sıra dışı bir yetenek, yaratıcı bir orjinallik demektir deha. Diğer deyişle, dahiler sadece son derece zeki olmakla kalmazlar, aynı zamanda yenilikçi, yaratıcı ve hayal gücü yüksek tiplerdir. Birkaç örnek vermek gerekirse, bilim alanında fiziğin babası olarak anılan Newton, müzik alanında 5 yaşında beste yapmaya başlayan Mozart, edebiyatta Sheakespeare, resimde Leonardo da Vinci dahiler listesinin üst sıralında yer alırlar.

DAHİ KİME DENİR?

Deha oldukça göreceli bir kavram aslında. Kimilerine göre IQ'su belirli bur puanın üstünde olan kişiler dahi olarak adlandırılıılırken, kimilieri IQ zekanın belirlenmesi için son derece yetersiz bir ölçü birimi, bu yüzden kimin dahi olduğunu objektif şekilde tespit etmek güç.

Bu görüşleri dikkate alarak diyebiliriz ki, "dahi" IQ'su yüksek olan kişi değildir yalnızca. Dahi; yeni fikirler, keşifler, icatlar ve sanat eserleriyle kalıpları yıkan, inanoğluna yepyeni bir bakış açısı ve yaşam biçimi kazandıran kişidir. Yani bir "dahi" toplumdan ve topluma kazandırdıklarından bağımısız olarak düşünülemez. Dahi sınırları aşar klişeleri yıkar, alışılagelmiş ve kimsenin aksini iddia edemediği fikirleri çürüterek yerine yenilerini koyar.