Bir şehri yok etmenin en hızlı yolu

Bir şehri yok etmenin en hızlı yolu devletin ev ve ofis kiralarına tavan koymasıdır. Türkiye dahil birçok ülkenin tarihinde devletler kiraları dondurmuş ya da serbest piyasada arz ve talebe göre oluşacak kiraların çok altında kira belirlemiştir. Bunu da kiracıları gözü paraya doymayan acımasız ev ve ofis sahiplerinden korumak gerekçesi ile yapmışlardır. Bu cehalettir ekonominin e sinden anlamamak ya da oy için hükümetlerin fakir halk ev bulabilsin diye yaptığı bir aldatmacadır. Devletin düşük tuttuğu kiralar halkı korumak bir yana insanların ihtiyaçlarından çok daha geniş apartmanlarda oturmalarına ve eve gerçekten ihtiyacı olan birçok kiracının önüne geçmelerine sebep olmuştur.

Daha da önemlisi düşük kira politikası uygulandığı her ülkede ev sahiplerinin evlerini fazla para getirmiyor diye boş tutup kiraya vermemelerine, değmez diye tadilat ve bakım yaptırmamalarına binalara talep çok azaldı diye yeni bina inşaatının yavaşlamasına ve inşaat sektörünün krize girmesinedolayısıyla şehirlerin gittikçe eskiyen ve bakımsız hatta kiraya verilmeyen boş binalarla dolmasına ev kiralamak isteyenlerin de ev sahipleri vermiyor diye kiralayacak ev bulumamalarına sebep olmuştur.

Devletin kiraları belirlemeyi piyasanın elinden alarak piyasanın belirlediği seviyenin altında belirlemesi kiracıları korumaz bir şehri yok etmenin en hızlı yoludur. Kuzey Vietnam Komünist Parti üyelerinden biri Kuzey Vietnam'ın başkenti Hanoi şehrinin kira kontrolünden gördüğü zararın Amerikan bombardımanının verdigi zarardan fazla olduğunu söylemiştir.

Kiraların devlet tarafından belirlenmesi yerine ev sahipleri ile kiracıların oluşturduğu arz ve talep ile serbest piyasada belirlenmesi her iki tarafın mutabık olacağı bir fiyat oluşmasını ev sahiplerinin evlerini kiraya vermeye ve bakımlarını yaptırmaya razı olmalarını ev kiralamaya gerçekten ihtiyacı olanların ev bulmalarını sağlar. Birçok ülkenin tarihinden ders almak devletin kira kontrolünün kiracıyı korumadığını, şehirleri harabeye çevirdiğini anlamak gerekir.

Rasih Bensan 20 Ekim 2012