Blog yazarlarının dikkatine !.. '' Düzeltme işâretinin kullanılacağı yerler .''

      Blog yazarlarımız arasında , tartışmalara yol açan  '' Düzeltme işâretinin  '' nasıl kullanılacağı hususuna bir açıklık getirmek istiyorum.

Öncelikle , '' Düzeltme işâretinin kaldırılmadığını; halâ kullanıldığını ve düzgün anlatım yapabilmemiz için kullanmak zorunda olduğumuzu belrteyim.

Bilindiği gibi asırlar boyunca yaşayan Türkçemiz değişik kültürlerin etkisinde kalmıştır.

Yabancı dillerden dilimize giren kimi sözcükler, Türkçe dil kurallarına ' boyun eğerek ' Türkçeleşmişlerdir. (Châr-ı Çöp: Çerçeve )

Kimileri de direnerek özgün kullanım biçimleriyle ,dilimizde benimsenerek kullanılmışlardır. ( kâtip, Şâmil  )

Düzeltme işâretinin kullanılacağı yerler:

    ''  1. Yazılışları bir, anlamları ve okunuşları ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için, okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur:

 adem (yokluk), âdem (insan);

adet (sayı), âdet (gelenek, alışkanlık);

alem (bayrak), âlem (dünya, evren);

 alim (her şeyi bilen), âlim (bilgin);

 aşık (eklem kemiği), âşık (vurgun, tutkun);

hakim (hikmet sahibi), hâkim (yargıç);

hal (pazar yeri), hâl (durum, vaziyet);

 hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz);

 şura (şu yer), şûra (danışma kurulu).



 UYARI : Katil (< katl="öldürme)" ve="" kadir="">< kadr="değer)" kelimeleriyle="" karışma="" olasılığı="" olduğu="" hâlde="" katil="" (ka:til="öldüren)" ve="" kadir="">< ka:dir="güçlü)" kelimelerinin="" düzeltme="" işareti="" konmadan="" yazılması="">

            2. Arapça ve Farsçadan dilimize giren birtakım kelime ve eklerle özel adlarda bulunan ince g, k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine konur:

 dergâh, gâvur, ordugâh, tezgâh,

 yadigâr, Nigâr; dükkân, hikâye,

 kâfir, kâğıt, Hakkâri, Kâzım,

mahkûm, mekân, mezkûr, sükûn, sükût.
. . . . . .

 Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri de düzeltme işareti ile yazılır:

 Halûk, Lâle, Nalân; Balâ, Elâzığ, İslâhiye, Lâdik, Lâpseki.

            3. Nispet i'sinin belirtme durumu ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için kullanılır.

Böylece (Türk) askeri ve askerî (okul),

(İslam) dini ve dinî (bilgiler),

 (fizik) ilmi ve ilmî (tartışmalar),

(Atatürk'ün) resmi ve resmî (kuruluşlar) gibi anlamları farklı kelimelerin karıştırılması da önlenmiş olur.

            Nispet i'si alan kelimelere Türkçe ekler getirildiğinde düzeltme işareti olduğu gibi kalır:

millîleştirmek, millîlik, resmîleştirmek, resmîlik. gibi. ''

.. . . . . .

NOT:  Kısaltmalara getiren ekler de kısaltılmış biçimin sesine  uygun olarak eklenir.

PTT'nin....ATV'den ... YÖK ten...gibi.

Bloglarımızda yapılan önemli bir hatayı hemen belirteyim:

Milliyet Blog kastedilerek , ek getirildiğinde :

MB' nin....MB' ye.....MB'den... (Doğru )  

 MB'un ... MB'ğun...MB'dan...(Yanlış )

.. . . . . .

Yeni yılınız kutlu;diliniz tatlı olsun .