Bonn Konferansı, Afganistan'ın geleceği için bir umut.

Uluslararası diplomasinin kalbi Almanya’nın eski başkenti Bonn'da attı.

Almanya’nın eski başkenti Bonn’da 85 ülkenin dışişleri bakanı ve Birleşmiş Milletler, NATO, Avrupa Birliği, İslam İşbirliği Teşkilatı, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ve Dünya Bankası gibi örgütlerin temsilcilerinin iştirakı ile düzenlenen Afganistan Konferansı’nda uluslararası topluluğun Afganistan'a 2024 yılına kadar mali yardımda bulunması konusunda fikir birliğine varıldı.

Yardım Sözü

Konferansın kapanış bildirgesinde 2014 sonrasında uluslararası askeri gücün ülkeden ayrılması ve yönetimin tamamen Afgan hükümetine devri sonrasında da uluslararası desteğin devam edeceği ve bu dönemde ülkenin yeniden imarına ağırlık verileceği vurgulanırken, mali yardımın boyutu ise açık bırakıldı. Bu konunun gelecek yıl Japonya’nın başkenti Tokyo’da yapılacak başka bir konferansta ele alınması bekleniyor.

Yıllık 7 milyar dolara ihtiyaç var

Afganistan Maliye Bakanı Ömer Zakhilval konferans kapsamında ülkesinin güvenliğin kalıcı kılınması için yılda en az yedi milyar dolar yardıma ihtiyacı olduğunu açıkladı.

Taliban’a ‘Barış’ Çağrısı

Konferansın sonuç bildirgesinde Taliban’a da yer verildi. Taliban’ın şiddet ve terörizmden vazgeçmesi karşılığında ülkedeki barış sürecine dahil olabileceği vurgulanan bildirgede, örgütün Afgan Anayasası’nı ve insan haklarını kabul etmesi koşulu da yer aldı.

Karzai Yönetiminden reform isteği

ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton, konferansta yaptığı konuşmada, Karzai’den ülkesinde reformları hızlandırarak kalıcı bir barış konusunda adımlar atmasını istemişti. Afganistan Devlet Başkanı Hamed Karzai Afgan yönetimi adına ülkesinde yeni reformlar, demokrasinin geliştirilmesi ve yolsuzlukla mücadele konusunda garanti verdi.

Türkiye’nin rolü

Konferansa, Türkiye adına katılan Dışişleri Bakanı Davutoğlu, "Güvenli bir Afganistan, bölgenin güvenliği için çok önemli olacaktır" dedi.

Davutoğlu,

"Türk ve Afgan halkları arasındaki dayanışma uzun bir geçmişe sahiptir.  Bugün, Türkiye Afganistan'da tarihinin en kapsamlı yardım programını yürütmektedir. Afgan kardeşlerimiz bizi yanında istediği sürece biz Afgan kardeşlerimizle birlikte olacağız'' diye konuştu.

Eleştiriler

Taliban temsilcilerinin Bonn’a davet edilmemesinin yanı sıra, Pakistan yönetiminin konferansı boykot etmesi eleştirilere neden oldu. Bonn konferansı, bölgenin en önemli oyuncularından Pakistan'ın toplantıyı boykot kararının gölgesi altında gerçekleşti. İslamabat, NATO'nun geçen ay Afganistan sınırındaki bir kontrol noktasına düzenlediği saldırıda Pakistan askerlerini öldürmesine tepkisini konferansı boykot ederek gösteriyor. NATO, 26 Kasım'da düzenlenen ve 24 Pakistan askerinin ölümüyle sonuçlanan saldırıdan sonra özür dilemişti.

Kaygılar

Alman basınında çıkan bazı haberlere göre, Afganistan Devlet Başkanı Hamed Karzai ülkesinin anayasasını değiştirerek tekrardan aday olmayı hedefliyor. Alman istihbarat örgütlerinin elindeki gizli bilgileri kaynak gösteren gazetelere göre, Karzai bu şekilde 2014 sonrasında da devlet başkanı kalabilecek.

Sonuç olarak, gözlemciler, 2014'te çoğu Batılı askerin ayrılacağı Afganistan'a uzun vadeli yardımın kritik önemde olduğunu söylüyor. Batının verdiği sözünü tutup tutmayacağını ise zaman gösterecek.

Sayed JALAL