Borderline Kişilik Bozukluğu

Borderline kişilik bozukluğu (Sınırda Kişilik Bozukluğu), çoğunlukla hem bu bozukluğa sahip olanlar hem de çevrelerindeki insanlar için yıkıcı bir zihinsel sağlık durumudur. Borderline Kişilik Bozukluğu, öncelikle, duygusal düzensizlikle tanımlanan bir bozukluktur. Kişi ya siyah ya beyaz düşünür. Arada başka herhangi bir seçeneğin olabileceğini düşünemez, reddeder ve çalkantılı ilişkiler yaşar. Ayrıca ruh halindeki yaygın istikrarsızlık, kişiler arası ilişkiler, benlik imgesi, kimlik, davranış ve bireyin benlik duygusunda bir bozulma ile tanımlanır.

Sınırda kişilik bozukluğu tanısı konulan insanlar hem iç ve hem de dış olmak üzere bir kargaşa dünyasında yaşarlar. Duygularını düzenlemede güçlük çekerler ve çoğu zaman ani değişiklikleri içeren ruh halindedirler. Kendi görüntülerini çarpıtırlar ve temelde değersiz, kötü ve zarar görmüş hissederler. Borderline kişilik bozukluğu olan insanlar sevgi dolu bir ilişki için özlem duyarken, genellikle öfkeli dürtüsellik, fırtınalı tutkunluk ve sık rastlanan ruh hali değişkenlikleri onları başka yerlere yönlendirir. Borderline kişilik bozukluğu olanların maruz kaldığı rahatsızlıklar iş, ev ve sosyal ortamlarda istihdam edilebilirlik ve ilişkiler de dahil olmak yaşamın psiko-sosyal yönlerinin birçoğu ya da tamamı üzerinde geniş kapsamlı ve yaygın bir olumsuz etkiye sahiptir. Daha da fazlası, bu bozukluğa sahip olanlar, davranışları ve ruh halleri dolayısıyla, toplum tarafından dışlanabilir.

Borderline kişilik bozukluğu olan insanlar istikrarsız ilişkilere, son derece tepkisel, yoğun ruh haline ve dürtüsel davranışlara sahiptir.

İşaretleri ve Semptomları
Depresyon ya da bipolar bozukluğu olan bir hasta tipik olarak haftalarca aynı ruh halini sürdürürken, sınırda kişilik bozukluğu olan bir kişide, yalnızca birkaç dakika, bir saat ya da en fazla bir gün sürebilecek yoğun bir depresyon, kaygı ya da öfke görülebilir. Bunlar, kendine zarar verme atakları, dürtüsel saldırganlık ve ilaçların kötü niyetle kullanımı ya da alkol bağımlılığı ile ilişkili olabilir.

Biliş alanında güçlükler ve benlik duygusu, uzun vadeli hedefler, kariyer planları, işler, cinsel kimlik, cinsel yönelim, dostluklar ve değerlerde hızlı değişikliklere neden olabilir. Bazen, bu bozukluğu olan insanlar kendilerini özde kötü ya da değersiz görürler. İnsafsızca yanlış anlaşılmış, hor görülmüş, yoksun ve kim olduklarına ilişkin çok az fikirleri olduğunu hissedebilirler. Borderline kişilik bozukluğu olan insanlar daha çok kendilerini soyutlanmış ve sosyal destekten yoksun hissettiklerinde, bu tarz akut belirtileri gösterirler ve yalnız kalmaktan kaçınmak için çılgın çabalara neden olabilir. Bu bozukluğa sahip olan insanlar, son derece dengesiz olan sosyal ilişki kalıplarına sahiptir. Ailelerine, arkadaşlarına ve sevdiklerine yönelik yoğun ama fırtınalı bağlılıklar geliştirebilirlerken, idealleştirme değer düşürümüne dönüşebilir. (Büyük beğeni ve sevgiden, yoğun kızgınlık ve hoşlanmamaya geçebilir.) Bu nedenle, herhangi birine karşı ani güven ve bağlılık geliştirebilir, ancak diğerlerinin hafif görebileceği bir ayrılma ya da çatışma olduğunda, bağlanma ve güven duygularını kaybedebilir ve geri çekilebilir veya kızabilir.

Borderline kişilik bozukluğu olan insanlar, derin bir terkedilme korkusu yaşarlar. Bu durum, eşlerinin yanı sıra, aile üyeleri, sağlık uzmanları ve arkadaşları ile olan ilişkilerinde de ortaya çıkabilir. Sosyal kabul için yarış içindedirler, reddedilmekten korkarlar ve samimi bir ilişki bağlamı içinde bile sıklıkla kendilerini yalnız hissederler. Bu nedenle, romantik bir ilişkinin normal inişlerini ve çıkışlarını yönetmek, onlar için daha zordur. Dürtüsel, kendini yıkıcı davranış, yalnız başına olmak korkusu ile yükselen kaygıyı gidermek için bir girişim olabilir. İntihar girişimleri ya da kendine zarar verme, terkedilme veya hayal kırıklığı algısıyla birlikte gelişen öfke nedeniyle olabilir.

Duygusal düzenlemeyle ve bazı sosyal sınırların korunmasıyla ilgili zorlukların bir sonucu olarak, borderline kişilik bozukluğu olan insanlar bazen, karşılıklı hayranlığın gerçekdışı yükseklikte seviyeleriyle beliren, başkaları ile hızlı ve görünüşte derin bağlantılar kurabilirler. Başkaları tarafından ezilebilir ya da kullanılabilirler. Bu tür ilişkilerin doğasında olan değişkenlik ve Borderline kişilik bozukluğu olan kişi için çözümlenmemiş konular nedeniyle (özellikle güven ve özsaygı konularında), aleni saygısızlıklara karşı sert tepki vermeye ve aşırı olumlu bakış açılarını tersine çevirmeye eğilimlidirler. Bu, başkaları tarafından beklenmedik bir düşmanlık veya ihanet olarak görülebilir ve borderline kişilik bozukluğu olan kişi için, kafa karıştırıcı ve acı verici olabilir.

Borderline Kişilik Bozukluğu Tedavisi
Kişilik bozukluklarının psikolojik tedavisiyle ilgili geleneksel olarak şüpheler olsa da, borderline kişilik bozukluğu için, bir takım spesifik psikoterapi türü son yıllarda gelişim göstermiştir ve psikoterapi, sınırda kişilik bozukluğunun tedavisinde anahtar görevi görmektedir. Psikoterapi bireysel veya grup bazlı olabilir, oturumlar birkaç ay sürebilir ya da özellikle kişilik bozuklukları için ise, birkaç yıl sürebilir. Tedavide benzersiz zorluklar olabilir. Borderline kişilik bozukluğu, terk edilme korkusu ve korkunun dışa vurumu ile ilişkilidir ve hasta, terapistin onu reddetme olasılığından önce, terapisti reddedebilir. İlişkilerinde hassaslık ve çalkantı sergileyenler, aynı şeyi psikiyatrla da tekrarlayabilirler. Bu bozuklukta yaşanan sorunlar, kişinin başkalarıyla ilişki kurma ve engellerle başa çıkma alışkanlıkları ile ilgilidir. Bu bozukluğu olan insanlar terapisti idealleştirme ya da kolayca sinirlenip silip atma eğilimi gösterirler. Hayal kırıklığı tepkileri abartılıdır. Bu nedenle, bir zihinsel sağlık uzmanıyla sağlıklı bir ilişki sürdürmesi zor olabilir. Bu bozukluk, etkili olabilmek için teknikler kombinasyonunu kullanmak zorunda olan terapistleri test eder.

Borderline kişilik bozukluğu tedavisinde genellikle psikoterapiden yararlanılsa da ilaç tedavisi de kullanılabilmektedir. Güvenliğinizi tehlikeye atacak bir durum oluştuğunda doktorunuz hastaneye yatırılmanız gerektiğini düşünebilir.

Tedavisi süresince semptomlarınızla nasıl başa çıkacağınızı da öğrenmektesiniz. Borderline kişilik bozukluğunun yanında ortaya çıkan depresyon veya madde kullanımı gibi diğer bağlantılı sorunlar da bu süreçte tedavi edilmektedir.

Psikoterapi
Psikoterapi, borderline kişilik bozukluğu tedavisinin en büyük unsurudur. Terapistiniz, terapi şeklini sizin ihtiyaçlarınıza göre değiştirebilmektedir.

Psikoterapinin amacı:
    Günlük hayatınıza devam edebilmenizi sağlamak
    Duygu kontrolü
    Dürtü kontrolü
    İkili ilişkileri düzenleme
    Borderline kişilik bozukluğu hakkında bilgi edinme

Borderline kişilik bozukluğu tedavisinde etkili olabileceği kanıtlanmış terapi türleri:

Diyalektik davranışçı terapi. Grup terapisi ve bireysel terapiyi birleştirmektedir. Duygularınızı kontrol etmenizi ve stresle daha iyi şekilde başa çıkabilmenizi sağlar.

Şema terapisi. Şema terapisi bireysel olarak veya grup hâlinde yapılabilmektedir. Hayatınızda olumsuz etkilere yol açan alışkanlıkları ve moralinizi bozan durumları ortaya çıkarmanızı sağlamaktadır. Şema terapisi, daha sağlıklı alışkanlıklar edinmenizi hedeflemektedir.

Zihinselleştirme temelli terapi. Bu psikoterapi yöntemi, duygu ve düşüncelerinizi tanımlamanızı ve olaylara farklı perspektiften bakmanızı hedeflemektedir. Asıl amaç tepki göstermeden önce düşünmenizi sağlamaktır.

Problem çözme terapisi. “STEPPS terapisi” olarak da bilinen ve 20 haftalık bir süreçten oluşan bu terapi yönteminde doktorunuz aile üyeleri ve arkadaşlarınızın yardımına başvurmaktadır.

Aktarım odaklı terapi. “Psikodinamik terapi” adı da verilen aktarım odaklı terapide terapistiniz sizinle olan ilişkisini güçlendirerek duygularınızı ve ilişkilerinizde yaşadığınız sorunları daha iyi anlamanızı sağlamaktadır.

Psikiyatr odaklı terapi. Bu tedavi yönteminde hasta yönetimi ve iş, okul hayatında devamlılık sağlama amaçlı referans terapisi öne çıkmaktadır. Empati duygusu öne çıkarılarak duygusal sorunların aşılması hedeflenmektedir. Bu terapiye el olarak ilaç tedavisi ve aile terapisi de verilebilmektedir.

Bilişsel Davranış Terapisi , zihinsel bozukluklar için en yaygın kullanılan ve belirlenmiş psikolojik tedavi yöntemidir.