Çikolata Kisti Nedir?

Rahim içini döşeyen, endometrium denilen dokunun rahim dışı organlarda yerleşmesi durumuna ‘’Endometriozis’’ denir. Endometriozis en sık yumurtalıklarda görülür ki o zaman adı ‘’Endometrioma’’ yani çikolata kisti olur.

 

Endometriozis yumurtalıklar dışında karın içini döşeyen periton zarı, tüpler, vajina, bağırsaklar, mesane, üreter, umbilikus (göbek deliği), eski operasyon dikiş bölgeleri, akciğerler, diyafram, spinal kanal, beyin, göz, meme dokusu, kalp, kollar ve eller, dalakta da görülebilir.

 

Sebebini hala net olarak bilmiyoruz fakat gelişiminde genetik ve immünolojik faktörler rol oynar.

 

Üreme çağındaki (15-49 yaş) her 10 kadının birinde görülmektedir. İnfertilite problemi olan kadınlarda ise %30-40 oranında görülmektedir.

 

Endometriozisi olan kadınlarda ağrılı adet görme, ağrılı cinsel ilişki (kasıklara ve makata vuran ağrı), infertilite (kısırlık), kabızlık, hazımsızlık, şişkinlik, karın ağrısı, pelviste yani karın alt kısmında rahatsızlık hissi, adet düzensizliği, adet öncesi lekelenme, sık idrara çıkma, kanlı idrar, yan ağrısı gibi şikayetler olabilir. Bazen ise hiçbir şikayet oluşturmaz.

 

Ultrasonografide overdeki endometrioma dediğimiz çikolata kistleri ve bazen barsak, rektum, mesanede endometriotik nodüller görüntülenebilmektedir. İleri görüntüleme yöntemleri olan MRI, özellikle derin endometriozis dediğimiz endometriozisin derin pelvik dokuları tuttuğu durumlarda faydalı olmaktadır. Endometriozisin kesin tanısı açık veya kapalı ameliyat ile doku biyopsisi yapılarak konulur.

 

Tedavide belirleyici iki önemli faktör ağrı ve infertilite (çocuk isteği)’dir.

 

Tedavide 2 temel yaklaşım vardır.

 

Medikal tedavi: Amaç endometriozis lezyonlarını baskılamak, enflamasyonu azaltmak, endometriozis lezyonlarının ilerlemesini durdurmaktır. İlaç tedavisinde ağrı kesiciler, doğum kontrol hapları, progesteron içeren ilaçlar ve rahim içi sistemler (spiral), GnRH analogları dediğimiz aylık ya da 3 aylık iğneler, aromataz inhibitörleri yer almaktadır.

 

Cerrahi tedavi: Amaç yumurtalık kistlerini kalan yumurtalık dokusuna en az hasar verecek şekilde çıkarmak, peritondaki endometriozis odaklarını koter ile yakmak, derin endometriozis nodüllerini çıkarmak ve normal anatomiyi sağlamaktır. Erken yaşlarda cerrahiden çok gerekli olmadıkça kaçınılmalıdır çünkü cerrahi sonrasında kadınların yarısında bir yıl içerisinde semptomlar geri dönmektedir, ameliyattan sonraki 5 yıl içerisinde olguların yarısında tekrar operasyon gerekmektedir.

 

İnfertil bir kadında endometriozis tedavisi tartışmalıdır. Çocuğu olan, 35 yaş üstü kadınlarda cerrahi yapılması uygundur.

 

Yumurtalıklarında endometrioması olan infertil kadınlarda kistin boyutu 5 cm ve üzeri ise cerrahi öncelikle önerilebilir. Fakat bu cerrahi esnasında kalan over dokusuna minimal düzeyde harabiyet oluşturmak için dikkatli bir cerrahi yapılmalıdır, aksi takdirde over rezervi dediğimiz yumurtalık kapasitesi azalabilmektedir. Cerrahiyi takip eden 6 ay içerisinde kendiliğinden gebe kalma şansı en yüksektir.

 

Adolesan grupta ameliyat son çare olarak değerlendirilmeli, her iki yumurtalıkta endometrioma olan olgularda kistlerin boyutu büyük değilse ve henüz çocuk istemi yoksa cerrahiden kaçınılmalıdır.