Çin'de Arap Baharı

2010 yılında başlayan Arap Baharı çerçevesindeki olayların Çin’e sıçrayabileceği de tahminler arasındaydı. Çin hükümeti bu riski ciddiye almıştı. İnternette ve medyada Arap Baharı ile ilgili haberler sansürlenmişti. 8 Mayıs 2012 yılında Çin El Cezire televizyonun İngilizce servisinde çalışan Çin’deki tek muhabiri Melissa Chan’ı sınır dışı etti. Ayrıca Çin Melissa Chan yerine yeni bir muhabir gönderilmesi için yapılan vize başvurularını cevapsız bıraktı. Çin 1998 yılından beri ilk defa bir yabancı gazeteciyi sınır dışı etmekteydi. Bu muhabirin en önemli haberlerinden birisi çalışma kamplarına dönüştürülmüş olan hapishaneler hakkındaydı. 19 Şubat 2011’de internet medyası üzerinden yayılan fikirler ile ilk protestolar başladı ancak bu protestolara birkaç yüz kişi katıldı. Bir çok protestocu tutuklandı. Olaylar Mısır’da olduğu gibi milyonlarca kişinin toplandığı protestolara dönüşmedi.

Çin’in Shifang eyaleti 1-3 Haziran 2012’de kitlesel bir çevre gösterisine sahne oldu. Bir bakır eritme tesisi çok büyük çevresel zararları olacağı endişesiyle protesto edilmişti ve protestolar başarıya ulaştı. 3 Haziran sabahında yerel hükümet tesisinin yapının durdurulduğunu anons etti. Protestolar o gün devam etti, ve tutuklanan protestocuların serbest bırakılması da talep edildi. Yerel hükümet tutuklanan 27 protestocudan 21’ini serbest bıraktı.

Yine Çin’in birçok yerinde çalışanlar daha yüksek maaş için firmaları protesto etmektedir. Protestolar sayesinde halk yerel hükümetten ve firmalardan belli kazanımlar elde edebilmektedir.

Geçtiğimiz onyıllarda Çin ortalama yıllık yüzde onluk bir büyüme göstermektedir. Bu süreçte çok zengin olan Çinli'ler olduğu gibi yüzmilyonlarca Çinli de orta sınıf bir yaşam standartına ulaşmıştır. Ayrıca genel olarak Çinli’lerin yaşam standartlarıda hızlı bir şekilde yükselmektedir. Şu an batı ülkelerinin çok gerisindedir ancak on yıl önceye göre çok iyi bir durumdadır. Bunu Mısır ile karşılaştırırsak son on yılda Mısır halkının yaşam standartında belirgin bir iyileşme olmamıştır. Bu da milyonlarca insanın rejim değişikliği için sokağa dökülmesini sağlamıştır.  

Çin hızla zenginleşmektedir. Tabi Çin de bazı kişiler diğerlerine göre daha hızlı zenginleşmektedir. Genel olarak Çin halkı bu ekonomik büyümeden memnundur. En büyük sorun Çin de yapılan bazı yatırımların çok büyük çevre kirliliğine neden olmasıdır. Çin küresel karbondioksit salınımında 2006 yılında ABD’yi aşarak birinci sıraya yerleşmiştir.

Hava kirliliği Çin de çok büyük çevre sorunlarına neden olmaktadır. Çin yönetimi de bu sorunun farkındadır. Çin ormanlarını korumak için artık ciddi önlemler almakta ve kereste ihtiyacını artık ihracat ile karşılamaktadır. Bir diğer önlem ise şehir yakınında olan bazı fabrikaların kırsal alana taşınmasıdır. Ancak her iki yöntemde küresel çevre kirliliğine köklü bir çözüm olmamaktadır. Çin’in küresel pazarda artan kereste ihtiyacı Endenozya ve Brazilya gibi tropikal ülkelerde ormansızlaşma süreçlerini hızlandırmaktadır. Ayrıca fabrikaların kırsal alana taşınması ise şehirlerin havasında bir iyileşmeye sağlasa bile kırsal alanda çevre kirliliğine neden olmaktadır.

Çin hükümetinin birinci endişesi işsizlik sorununa çözüm bulmaktır. Diğer yandan çevresel endişeler ile belli yatırımları durdurmak işsizlik sorunu derinleştirecektir. Örneğin kömür kullanımı Çin de çevre kirliliğinin en önemli nedenlerinden birisidir. Teknik olarak Çin’in kömür üretimini ve tüketimini radikal bir şekilde azaltması mümkündür. Kömürü doğalgaz ile ikame edebilir. Devasa doğalgaz kaynakları olan komşularından doğalgaz ithal edebilir ve zaten Çin’in çok büyük döviz rezervi olduğu için ödemeyi yapmakta hiç  zorluk çekmez. Hatta bu ticaret artışı ile bu ülkeler Çin’den talep ettikleri ürün miktarını arttırıp bir kazan kazan döngüsü oluşabilir.      

İspatlanmış doğal Gaz rezervlerine göre devletler listesi.

Ancak sorun şuki kömür madenciliği ve kömürün taşınması çok büyük miktarda istihdam sağlamaktadır. Eğer Çin kömür üretimini azaltırsa bu büyük istihdam kaynağını kurutmuş olacak. Sık sık Çin’in bu iki hedefi yüksek istihdam sağlama ve temiz çevre hedefi birbiriyle çelişiyor.

Tabi Çin yönetimi için yüksek istihdam sağlama birinci hedef. İşleri olan insanlar pazar günü bir protestoya katılsalar bile pazartesi işlerine dönmek zorundalar. Zaten Çin de protestolar büyük oranda daha iyi çalışma koşulları ve çevre kirliliğine odaklanıyor. Ekonomi büyümeye devam ettikçe bu yöndeki gidişat sürecek. Ancak eğer ekonomideki genel gidişat tersine dönerse o zaman protestolar milyonlarca kişinin katıldığı rejim değişikliği protestolarına dönüşebilir.

1-http://tr.wikipedia.org/wiki/Arap_Bahar%C4%B1

2http://www.cnnturk.com/2012/dunya/05/08/cin.el.cezire.muhabirini.sinirdisi.

etti/660276.0/index.html

3- http://en.wikipedia.org/wiki/2011_Chinese_pro-democracy_protests

4- http://en.wikipedia.org/wiki/Shifang_protest

5-http://www.pbl.nl/en/dossiers/Climatechange/moreinfo/Chinanowno1inCO2emissions

USAinsecondposition

6- http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_natural_gas_proven_reserves