Doğru,öğretmen maaşları çok yüksek! (Bir analiz hatası)

Geçtiğimiz hafta eğitim gündemine Dünya Bankası Türkiye Direktörü Ulrich Zachau'nun “Türkiye’ de öğretmen maaşlarının OECD ülkelerine göre yüksek” sözleri damgasını vurdu. Bu sözlerin altında yatan ekonomik ve eğitsel gerçekleri rakamları inceleyerek tekrar bir gözden geçirmek ve yorumlarımı aktarmak istiyorum.

Bay Zachou’ nun sözlerini tekrar bir gözden geçirelim:

Öğretmen maaşlarının OECD standartlarına göre yüksek.

Öğrenci başarısı sistematik olarak ölçülmeli ve herkese duyurulmalı. Ortaöğretim müfredatı değiştirilerek, dershaneler sistemden çıkarılmalı.

Bu önerileri sıralayan Dünya Bankası Türkiye Direktörü, öğrenci başarı seviyesinin, Türkiye’yi OECD ülkeleri arasındaki en başarısız ikinci ülke.

Madem açıklamalar bu yönde önce rakamları konuşturalım ve maaşları gözden geçirelim:

Ülkemizde yeni başlayan bir öğretmenin maaşı 975 YTL. Avrupalı meslektaşlarımız işe başlarkan yaklaşık 3500 Euro ile göreve geçiyor. Yani yaklaşık 5500 YTL civarı bir gelirleri oluyor Türkiye koşullarında. Bu maaşla bir İtalyan öğretmen Türkiye’de ortalamanın çok üstünde bir yaşam standartına sahip olabilir ayın 15’ ini beklemeden, kirasını geciktirmeden diğer aya geçebilir. Ya da Avusturyalı bir öğretmen orada aldığı 6000 YTL maaşla, Türkiye’de istediği kitap dergi ve yayınları satın alabilir, çocuğunun eğitime yönelik taksitlerini ödeyebilir, arabasının deposunu tamamen doldurarak rahatça seyahat edebilir. İngiliz bir öğretmen ise aylık 5000 Sterlinlik kazancıyla yani 10.000 YTL maaşıyla, boğaz gören bir evde lüks otomobiline binerek işe gidebilir ve tatillerde “memlekete” gitmek yerine yurtdışı seyahatlerine çıkabilir.

Ben ise her ay aldığım 980 YTL’lik maaşla İngiltere’ de bir oda bile kiralayamam. Ya da dergi, gazete kitap alışverisi yapmayı bırakın karnımı bile doyuramam.

Ama tabi, Türkiye’ deki öğretmen maaşları yüksek!

Bu maaşların neresi yüksek ben anlayamadım. Evet, alım gücü yüksek gibi görünüyor olabilir. Yani ben bu maaşımla ev kirası, yol, gıda, giyim, doğalgaz, elektrik, su, telefon gibi insani kalemde yer alanana ihtiyaçlarımı asgari düzeyde karşılıyor en az açıkla bir sonraki aya geçmey çabalıyorsam, bu demek oluyor ki Türkiye’ de hayat ucuz ama bu ucuzluğa rağmen öğretmen sürünüyor. Yani Fransız öğretmen arkadaşım bunları zorlanmadan ödeyebiliyor ve her ay cebine fazladan para kalıyor ve yaz aylarında Türkiye’ye tatile çıkabiliyorsa bu da demek oluyor ki OECD ülkelerin arasında en fazla maaşı alıp, kemer sıkarak yaşayan tek ülke hakikaten Türkiye.

Hangi öğretmenimiz kendi maaşıyla Paris’te tatil yapabiliyor acaba merak ediyorum. Bay Zachou rakamlara bakarak yanıt verebilir belki bu soruma.

“Pastadan en çok pay alan kalem Öğretmen Maaşları” imiş....

Düşündüm de buna niçin sağlık, güvenlik ve diğer masraflarımız karşılaştırılmadan konuşuluyor. Anlam vermek için aklımı zorluyorum. Fakat eğitime yapılan harcamaların ilk krizde kısılmasını beynimin hiçbir noktası kabullenmiyor. Tıpkı zor şartlarda öğretmenlik yapan öğretmenleri anlamayanları kabullenmediği gibi!

Sanırım bu rakamlarla dolu söylemler böyle anlaşılmayacak. En iyisi, ben bir ay Dünya Bankası Türkiye direktörlüğü yapayım, Bay Zachou ise benim yerime geçerek 980 YTL’ lik maaşla zihinsel engelliler sınıf öğretmenliği yapsın.

Ben rakamları ülkelerin sosyo kültürel, eğitsel alt yapılarına bakarak irdeleme fırsatına sahip olarak açıklam yapabilme şansına sahip biri olarak Türkiye’ye:

“Öğretmen maaşlarını arttırın ve öğretmene daha fazla sosyal, kültürel ve ekonomik imkan ve ayrıcalıklar tanıyın. Her okula ÖLÇME DEĞERLENDİRME ve PROGRAM GELİŞTİRME BİRİMLERİNİ kurun. Kaynağı’nı DÜNYA BANKASI OLARAK BİZ KARŞILAYACAĞIZ” açıklamasını yapma şansına sahip olabileyim. (Bkz. Eğitim Bilimleri Derneği TTKB raporu)

Milli Eğitim Bakanlığı ve Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı yöneticilerine tabandan gelen sesleri iyi dinleme önerisini ekleme şansına da sahip olabileyim 30 günlüğüne...

Ayrıca ve böylelikle Dünya Bankası yöneticileri ve Türkiye Direktörü Bay Zachou, sadece rakamlar üzerine konuşarak yol göstermenin liderlik ve yöneticilik olmadığını, sosyoloji, tarih ve eğitim ekonomisiyle eğitim bilimi formasyonu almadan görüş bildirmenin ne denli talihsiz bir durum olduğunu kendisi “empati” kurarak anlamış olsun.

Bu da Dünya Bankası’ na Hayat Bilgisi dersi olsun.